İstanbul’da söz sırası çocuklarda

Dilara ŞİMŞEK

Her geçen gün yeşili yok edilen, betona gömülen İstanbul’da sokaklar çocuksuz kaldı. Bir zamanlar çocuk sesleriyle dolup taşan sokaklara şimdi inşaat ve korna sesleri hâkim. Küçüklüğünün sokaklarda koşturarak, akranlarıyla oynamakla geçtiğini anlatan anne babaların çocukları, günümüzde ekrana bağımlı bireyler haline geldi. Ancak suç çocuklarda değil, onların alanlarından gökdelenler yükseltenlerde.

İstanbul'da 18 yaş altında yaklaşık 4 milyona yakın çocuk ve genç yaşıyor. Kendi sorunları, endişeleri ve ne istedikleri konusunda asıl uzman olanlar da onlar. Ancak oy veremiyor, karar verme süreçlerine katılamıyor ve seslerini yeterince duyurma fırsatı bulamıyorlar.

İstanbul Kent Konseyi ve kent, iklim krizi gibi konuları çocuk eksenli çalışan İnformel Eğitim-çocukistanbul, 18 yaş altı çocukların sesini duyurmak için ‘İstanbul Çocuklara Soruyor’ projesini hayata geçirdi. Her çocuk için adil ve eşit bir kent oluşturulması için ortaya çıkan projede kentin yol haritası, çocuklarla birlikte şekillendiriliyor. Atölyeler, kamusal alan buluşmaları ve online olarak yürütülen projenin paydaşları arasında İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), ilçe belediyeleri, kent konseyleri, kitle örgütleri yer alıyor. Kent genelinde projeye katılan 6-14 yaş arasında 6 bini aşkın çocuk, İstanbul’u ‘bakım ustası’ rolü üstlenerek sorunları masaya yatırıyor ve kendi çözüm önerilerini sunuyor.

YEŞİLİN KORUNMASINI İSTİYORLAR

Çocukların kentin sorunlarını dile getirdikleri yerlerden birisi de ‘Bakım Kiti’ oyunu. Bu oyunda çocukların İstanbul’un kendileri için ne anlam ifade ettiğini, kentin kokusu ve rengini tek kelimeyle anlatmaları isteniyor. Bir de İstanbul’a madalya vermeleri isteniyor. Böylelikle kentin güzelliğini ödüllendirmiş oluyorlar.
İnformel Eğitim-çocukistanbul Eğitim Koordinatörü Sibel Çetingöz, ‘Bakım Kiti’ oyununda çocukların da en baş sorununun yeşil alanların yok edilmesi olduğunu aktardı. Çetingöz, gözlemlerini şöyle aktardı: “Çocukların madalya verdiği alanlardan birisi de İstanbul’un yeşili oldu. Aslında çocuklar madalya vererek ‘bunları koruyun’ mesajı veriyor. Bakım metaforu üzerinden ilerliyoruz. Her şeyi ‘bakmakla’, ‘bakım’ yapmak iyileştiririz. Çocuklar en çok seslerinin duyulmasını istiyor. Kent için fikirlerinin sorulmasından etkilendiler. Seslerini duyurma fikri bile onları heyecanlandırıyor.”

ŞİDDET, ÇOCUKLARIN GÜNDEMİNDE

Çalışmalarda şiddetin çocukların gündeminde olduğunu dile getiren Çetingöz, “Başka bir konuya yönlendirmeye çalıştığımız zamanlarda bile bizi bu konuya yönelttiler. Çizimlerinde hep şiddeti yansıttıklarını gördük” dedi ve ekledi: “Projenin kapsayıcı olması önemli. Her sosyo-ekonomik kesimden çocuğun yanı sıra mülteci çocuklara da ulaştık. Proje kapsamında Türkçenin yanı sıra Kürtçe ve Arapça stickerlar yaptık. Çocukların bir başka gündemi de ayrımcılık ve ırkçılık meselesi. Bu konu sınıflarında mülteci çocuk olsun olmasın çok güncel bir konu.

Milli Eğitim Bakanlığı’ndan bir destek göremediklerini vurgulayan İstanbul Kent Konseyi Başkanı Tülin Hadi, “Az destekle 6 bini aşkın çocuğa ulaşmak son derece önemli” dedi. Hadi, çocukların İstanbul’un yönetiminde söz sahibi olmasının önemini şu sözlerle anlattı:

“Çocukların oy hakları yok. Dolayısıyla kentin yönetimine katılamıyorlar. Fakat kalabalık nüfuslar. Biz onlara kent yönetimi içerisinde söz hakkı tanımak istedik. Bunu gerçekleştirirken çocuk meclisinin kapsayıcılığını artırmak ve etki alanını genişletmek gibi hedefimiz vardı. Bu proje çocukların katılımını sağlıyordu. Belediye nedir ve görev alanları nedir bunları tanımaları, katılım bilincini edinmeleri ve benzeri alt başlık altlar oldukça önemli.”
Öte yandan çalışmalardan elde edilecek tüm veriler bir araya getirilerek rapor halinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile paylaşılacak. Projenin ilerleyen adımlarında, ortaya çıkan sonuçların gerçekleştirilmesi için çocuklarla birlikte katılım ve izleme mekanizmaları da oluşturulacak.

***

Bizim gibi iyileştirin....

Projeye katılan öğrenciler ve öğretmenler diyor ki...

• İstanbul'da yollar çok fazla olduğu için yürüyebileceğimiz çok az yol var. Arabalar için yapılan yolların yarısını yürümek için yapabilirsiniz. (3.sınıf öğrencisi)

• İstanbul'u bizim gibi iyileştirin. Çünkü İstanbul sizin düşündüğünüz kadar iyi değil. (2.sınıf öğrencisi)

• Bu çalışma ile çocukların birer birey olarak kendilerinin de söz sahibi olduğu alan yaratılmış oldu. Böylece kendi düşünce ve fikirlerinin de değerli olduğunu hissetmiş oldular. (Rehber öğretmen)

• Çocukların kendilerini geliştirebilecekleri, sosyalleşebilecekleri sosyal alanların artırılmasını istiyorum.
(8.sınıf öğrencisi)