İsveç’te kaybedeni olmayan bir seçim

9 Eylül Pazar günü sandık başına giden İsveç’te seçim sonuçları şaşırtıyor. Parlamentodaki partiler adına ‘Kaybedeni olmayan’ bir seçim tablosu ortaya çıktı. İsveç hafta başından beri ‘Herkesin kazandığı’ Eylül 2018 seçimlerinin sonuçlarıyla ne yapacağını konuşuyor.

İsveç parlamentosundaki sağ ve sol bloktaki bütün küçük partiler, kamuoyu yoklamalarının aksine yüzde 4’lük seçim barajını geçtiler. Irkçı parti İsveç Demokratları, oy oranını yükseltip Parlamentoda sandalye sayısını 63’e çıkardı. Sağ blokta bulunan dört partiyle sol bloktaki üç parti arasındaki milletvekili farkı ise sadece iki. Şu an için sol bloku oluşturan Sosyal Demokrat Parti, Çevre Partisi ve Sol Parti’nin birlikte 165 vekili var.


Yurtdışından gelen oyların sayımı ve tabloya eklenmesi henüz tamamlanmadı. İsveç dışında yaşayan İsveç vatandaşlarının yani yaklaşık 250 bin oyun, böylesine belirleyici olduğu bir seçim sonrası ortam, daha önce görülmemişti. Seçimin kesin sonuçlarının açıklanması ve hükümeti kurma görevinin kime verileceği yurtdışı seçmenin oylarına bağlı. Şu an için sol bloktaki üç parti, 23 bin oy farkıyla merkez sağdaki dört partinin toplam oylarını geçebiliyor.
Bu durumda İsveç halkının bloklar arası bir işbirliği istediği söylenebilir. Sağ blok partilerin, çok uç bulduğu için işbirliğini reddettikleri Sol Parti, oy oranını en çok yükselten parti oldu. Parti, tarihi boyunca en yüksek yüzde 12 oy oranını görmüşken bu seçimde yaklaşık yüzde 9’lara geri döndü. Parlamentodaki üçüncü büyük parti konumuna gelen ırkçı İsveç Demokratları’nın içinde yer almayacağı herhangi bir sol veya sağ hükümet için şimdi kilit Sol Parti’nin elinde.
Seçime iktidarda giren Sosyal Demokrat Parti ve Çevre Partisi’nin azınlık hükümeti, dört yılda özellikle ekonomide çok iyi bir tablo yakalamıştı. Devlet borçları rekor seviyelerde azaltılmış, büyüme oranı yükselmiş ve işsizlik aşağıya çekilmişti. Seçim sonrası ortaya çıkan tabloda, yorumlar, solun yaptıkları için değil, yapamadıkları için cezalandırıldığı yönünde. Devletin kasası ağzına kadar doluyken hastanelerde artan bekleme sürelerine kısaltamayan sol iktidar, bunun sözünü veren sağ partilere oy kaptırdı.

Irkçı partinin yükselişi ise sağ ve solun işbirliğindeki isteksizliğiyle yorumlanıyor. İsveç sağı, aşırı sağ yükseldikçe politik söylemlerini ırkçılara yaklaştırıp kolay bir yol izliyor. Sol ise aşırı uçlara kaçan sağ söylemle başa çıkamıyor. Sol Parti’nin yükselişi bu noktada önemli. İktidar yorgunu Çevre Partisi ile Sosyal Demokrat Parti, ırkçılığa karşı daha sağlam durmalı. İsveç, en azından önümüzdeki bir ay boyunca bu tablodan nasıl hükümet çıkartacağını konuşacak. Şimdilik İsveç’i bekleyen seçim sonrası uzun sürecek bir iktidar belirsizliği olacak.