İşveren ‘Bu EYT’li bunlara zam yapmayalım’ diyebilir mi?

Soru: 15 yıl ve 3600 gün şartlarına uyduğum için SGK’den yazı istedim. Bu yazıyla beraber 2 Ocak 2023 tarihinde emekliliği mi bekleyeceğim dilekçesiyle işten ayrılsam tazminatımı alıyorum. Ancak zamlı maaş üzerinden sanırım alamayacağım. Bu ocak ayının sonuna doğru belirli oluyor veya bu EYT’li bunlara zam yapmayalım diyebilir mi? Hak kaybım olmadan ayrılışımı nasıl yapmalıyım?

Cevap: İşveren ücret artışında işçiler arasında objektif nedenlere dayanmayan yani keyfi ayrımcılık yapamaz. Dolayısı ile çalışanların bir kısmını genel bir ücret artışı söz konusu iken “bunlar zaten işten ayrılacak” gerekçesiyle artıştan muaf tutamaz. Şayet böyle davranırsa bu ayrımcılık anlamına gelir. Ayrımcılık ise iş kanunumuza göre yaptırıma tabidir. Dolayısı ile böyle bir durumla karşılaşırsanız itiraz etmelisiniz. Kıdem tazminatı işçinin en son brüt giydirilmiş ücreti üzerinden hesap edilir.

İş Kanunumuza göre haftalık iş süresi 45 saattir

Soru: Özel bir şirkette 5 Ocak 2014 tarihinde aşçı olarak işe başladım, 2018 yılına kadar aşçılık yaptım. Bu dört yıl boyunca hiçbir resmi tatil gününden faydalanamadım. 2018’de çalıştığım yerde iş değişikliği yaptım. Başka bir pozisyonda çalışmaya başladım. Burada da hiçbir resmi tatiller ve bayramlarda çalıştım son 2 yıldır nöbetteyim. 1 hafta gece nöbeti 1 haftada gündüz nöbeti tutuyorum, akşam 17.00’de işe geliyorum sabah 8.00’de işten çıkıyorum. 16 saat gece nöbeti tutuyorum 1 hafta boyunca. Herhangi hak talebim var mı acaba?

Cevap: İş Kanunumuza göre haftalık iş süresi 45 saattir. Bu sürenin üzerindeki çalışmalar fazla mesai olarak kabul edilir. Fazla mesai ücreti ise saat başına yüzde 50 zamlı ödenir. Dolayısı ile siz haftalık iş sürelerinin üzerindeki çalışmalarınız için fazla mesai ücreti talep edebilirsiniz. Genel tatil (Resmi ve Dini bayram günleri) günleri yapılan çalışmalar için de işçiye 1 günlük ücreti tutarında ilave ücret ödenmelidir. Ödenmeyen bu ücretler için 5 yıllık zaman aşımı söz konusudur. Yani geriye dönük olarak ta hak arayabilmeniz mümkündür.

Ne yapmam gerekiyor zor durumdayım

Soru: 23 yıldır yıllık 2 tam maaş aldım şimdi 1 adede düşürebilir mi? Bu benim kıdem tazminatımı etkiler mi? Bu kararı imzalamam gerekiyor mu? Bir de şimdi işten çıkarırsa tazminatım ne kadar olur?

Cevap: İşçinin işverenden gelen ikramiye sayısını düşürmek teklifini kabul etmek zorunluluğu yoktur. Zaten siz de kabul etmemişsiniz. Buna karşın işveren ısrarcı davranır ya da tek taraflı kararı ile bu değişikliği uygularsa işçi haklı nedenle iş sözleşmesini sona erdirip kıdem tazminatını talep ederek o işyerinden ayrılabilir. 23 yılın karşılığı olarak kıdem tazminatınız yaklaşık 173 bin 600 TL.