İşveren psikiyatri hastası olduğum için işten çıkarabilir mi?
SORU: Ben panik atak nedeniyle psikiyatri bölümüne gittim ve doktor bana bir hafta rapor verdi. İşveren bunu sorun edip beni işten çıkarma yetkisine sahip mi? Ya da sırf psikiyatri hastasıyım diye (anksiyete bozukluğu) bu yüzden beni işten çıkarma yetkisine sahip mi?
YANIT: Öncelikle geçmiş olsun. İşverenin işçiyi sağlık sebepleri ile işten çıkarması bazı koşullarda mümkündür. Bu konu İş Kanunu’nun aşağıda sunduğum 25/1’inci maddesi ile düzenlenmiştir.
“I- Sağlık Sebepleri:
a) İşçinin kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayışından yahut içkiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalığa yakalanması veya engelli hale gelmesi durumunda, bu sebeple doğacak devamsızlığın ardı ardına üç iş günü veya bir ayda beş iş gününden fazla sürmesi.
b) İşçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu ve işyerinde çalışmasında sakınca bulunduğunun Sağlık Kurulunca saptanması durumunda.
a alt bendinde sayılan sebepler dışında işçinin hastalık, kaza, doğum ve gebelik gibi hallerde işveren için iş sözleşmesini bildirimsiz fesih hakkı; belirtilen hallerin işçinin işyerindeki çalışma süresine göre 17’nci maddedeki bildirim sürelerini altı hafta aşmasından sonra doğar. Doğum ve gebelik hallerinde bu süre 74’üncü maddedeki sürenin bitiminde başlar. Ancak işçinin iş sözleşmesinin askıda kalması nedeniyle işine gidemediği süreler için ücret işlemez.”
Madde metninden anlaşılması gereken, işverenin rapor sebebiyle işten çıkarma hakkının, işçinin istirahat süresinin işyerindeki kıdemine (çalışma süresine) bakılarak ihbar öneli süresini 6 hafta aşmasından sonra başladığıdır.
İşçinin ihbar bildirim öneli, işyerindeki çalışma süresine göre 2 hafta ile 8 hafta arasında değişmektedir. Siz sorunuzda işyerinizdeki çalışma sürenizi belirtmemişsiniz; ancak her koşulda 1 haftalık rapor, süre bakımından işveren için işten çıkarma konusunda haklı neden oluşturmaz. Yani işveren sizi bu rapor sebebiyle işten çıkaramaz.
Diğer taraftan sözünü ettiğiniz rahatsızlığın işten çıkarma konusunda geçerli bir neden oluşturması, ancak sürekli ve tedavisi olanaksız bir şekilde işinizi yapma (görevinizi yerine getirme) konusunda engel teşkil etmesi koşulunda mümkün olabilir.
Bu koşulda da işveren şayet sizi işten çıkarırsa kıdem tazminatınızı ödemek zorundadır.
İŞTEN ÇIKARILIŞIM İSTİFA OLARAK GÖSTERİLDİ
SORU: Ben geçen ay işten çıkarıldım. Fakat çıkışım istifa olarak gösterildi. Haliyle işsizlik maaşı alamadım. İşsizlik maaşı alabilmemin yolu nedir?
YANIT: Bazı kötü niyetli işverenler özellikle içinde bulunduğumuz pandemi ve “işten çıkış yasağı” sürecinde sıkça bu yönteme başvuruyorlar. İşten çıkış yasağı kapsamı dışında olan istifa ile Kod 29 olarak bilinen İş Kanunu’nun 25/2’nci maddesi (İşçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan davranışları), işverenler tarafından yaygın biçimde kullanılıyor ve bu yolla işten çıkış yasağı deliniyor. Sizin gerçek işten çıkış sebebinizin istifa değil de işveren feshi olduğunu kanıtlamanız gerekiyor. Bunun kanıtlanmasının akabinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na 03 (istifa) olarak yapılan işten çıkış bildirim kodu düzeltilerek 04 (işveren feshi) olarak bildirilmelidir. Ancak bundan sonra işsizlik ödeneğinden yararlanabilirsiniz.