Ege Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Osman Aydoğuş ile İzmir ekonomisini konuştuk

"İzmir çok göç alıyor, kentte işsizlik artıyor"

NAMIK ALKAN

İzmir’de işsizlik oranı Türkiye ortalamasına kıyasladığımızda daha yüksek… Elimizde yaş grubuna göre bir veri maalesef ki yok. Türkiye’de yüzde 14 ise İzmir’de 2 puan önünde bir durum var. Doğal olarak genç nüfusta işsizlik daha yüksektir. Bunların arasında ise ortaokul-lise mezunları grubu daha yüksek. Arkasından üniversite-yüksekokul mezunları geliyor. İzmir bir üniversite kenti. Çok fazla okul ve bölüm açıldı.

Mesela su ürünleri bölümü; Dokuz Eylül Üniversitesi ve Ege Üniversitesi’nde var. Bunlar öğrenci alamıyorlar. Durum bu iken Kâtip Çelebi Üniversitesi kuruldu ve bir su ürünleri bölümü de oraya açıldı. Mezun olunca zaten çok zor iş bulunan bir bölüm iken şimdi daha da zorlaşıyor. Üniversitelerde öğrenci sayısı çok arttı son yıllarda. Bu da nitelikli öğrenci yetiştirmekten uzaklaştırdı.

>> İzmir’de sanayi yatırımları yeterli değil mi?

İzmir’de iyi kötü bir sanayi var ama yeni sanayi kuruluşları yok. Yeni yatırım yok. Benim bildiğim bir Aliağa’da ufak tefek birkaç yatırım var, bir de PETKİM. Başka da yok. İşsizlik o yüzden çok yüksek. Tarım açısından İzmir’de farklılaşma var. O da Büyükşehir Belediyesi’nin faaliyetli sayesindedir. Kooperatifleşme sayesinde özellikle süt alanında ciddi bir gelişme sağlandı. Türkiye ekonomisinde tarımın ortalama büyüme hızının 3 katı fazla oldu İzmir’de. Zeytinyağından sütüne kadar. Çiftçiye sağlanan destekler var. Çok büyük rakamlar değil ama onlar bile artı. İzmir’in tarımı Türkiye’nin tarımına göre 3 katı hızla büyüdü.

>> İzmir göç alan bir şehir mi?

Ben 1979 ODTÜ mezunuyum. Benim arkadaşlarımın birçoğu İstanbul’da özel sektörde, ya da kendi kurduğu şirketlerde çalıştılar. Son 10 yıldır emekli birçoğu. O kişiler de Urla, Çeşme taraflarına yerleştiler. Emekli maaşları fena değiller, birikimleri var. Bunların gelir düzeyleri fena değil. Bu tür de bir göç var. Çoğu da İstanbul’dan geliyor. O vahşi hayattan sıkılıp sakin İzmir’e geliyor.

Asıl ülkenin doğu, güneydoğusundan göç alıyor İzmir. Son zamanlarda da arttı. Rakamları bilmiyorum. Bir grup akademisyende İzmir’in nüfusu ne olacak diye bir araştırma yaptı. O araştırmaya göre İzmir’in giderek nüfus artışı yavaşlayacak, göçler yavaşlayacaktı. Ama öyle olmadı. Bir taraftan Suriyeli vatandaşın en çok yaşadığı illerden biri. Kaçış noktasına yakınlığından dolayı da bu yoğunluk fazla.