İzmir depreme hazır değil

AYCAN KARADAĞ

İstanbul’da yaşanan 5,8’lik depremin artçı sarsıntıları hâlâ sürerken gözler deprem riski yüksek olan İzmir’e çevrildi. Dünyada deprem riski en yüksek illerin başında gelen İzmir’de ise uzmanlar depreme hazır olunmadığını kaydettiler.

Jeofizik Mühendisleri İzmir Şube Başkanı Sinancan Özer, “İzmir, İstanbul’a göre daha iyiymiş gibi gözüküyor ama zemin faktörüne göre İzmir’in zemini daha yumuşak ve derin” derken, İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Gürkan Erdoğan ise, “Oturduğumuz evlerin, depreme dayanıklı olup olmadığınız bilmiyoruz. Ulusal Deprem Strateji Eylem Planına göre bunu bilmemiz gerekiyor. Ne zaman yapıldı bu? 2012 yılında. 2017 yılına kadar bütün binaların depreme göre risk önceliğine göre sıralanması gerekiyordu” diye konuştu.

'DEPREM RİSKİNİ ARTIRACAK ETMENLER İZMİR’DE YÜKSEK'

Sinancan Özer,deprem riskini artıracak etmenlerin İzmir’de yüksek olduğu ve önlemlerin alınması gerektiğini belirterek, “Bir coğrafyada aktif bir deprem meydana gelmiş ise orası deprem tehlikesi altında diyebiliriz. İzmir’de daha önce deprem meydana geldiği için tehlike var. Deprem riski ise, deprem üreten coğrafyada can ve mal kaybını arttıran her türlü etmen riski oluşturuyor. Deprem riskini artıracak etmen İzmir’de yüksek. En az İstanbul kadar önlem almamız gerekiyor. İzmir’le İstanbul arasında fay çeşitliliği farklı. İstanbul daha büyük depremleri üreten fay mekanizmasında. İzmir ise normal fay dediğimiz fay mekanizmasında. İzmir’in yerleşik yerlerinde son döneme baktığımız da 6,6’yı geçmedi. Bir Dikili’de oldu bir de Torbalı’da. İzmir, İstanbul’a göre daha iyiymiş gibi gözüküyor ama zemin faktörüne göre İzmir’in zemini daha yumuşak ve derin. Daha derin olduğu için daha riskli. Derinlik, 50-60 metreye kadar iniyor. Manavkuyu, Bayraklı, Çiğli, Karşıyaka sahil taraflarındaki zeminlerin kalınlığı 50-60 metrelere kadar gittiğinden dolayı bir 6,0 üzeri deprem anında binaların hasar görme riski daha yüksek.

İkinci durum ise, binalarımızın yaşı. Binalarımızın yaşı maalesef 40-50 yaş aralığında. Bu eski binalarda yapılırken beton dayanım gücü düşük olan malzemeden yapılmış. Hatta deniz malzemelerinde çıktığı yapılar var. Bu da riski arttıran diğer faktör. Bir diğer durum ise, İmar Barışından sonra kaçak yapılaşmanın artması. Sayısal verilere göre, İzmir ve çevresinde kaçak yapılaşma yüzde 60’lara varmışken, son bir yılda daha da arttı. Bunlara bakıldığında İzmir’in deprem riskini arttıran etkenler oluyor. İzmir’de dünyanın en riskli 24’üncü şehri. Yerel yönetimler ve devlet kurumları çok düşük bütçe ile depreme karşı çok ciddi önlemler alabilirler” diye konuştu.

'UFAK BİR MASRAF İLE YIKILABİLECEK BİNALAR TESPİT EDİLEBİLİR'

İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Gürkan Erdoğan ise İzmir’in birinci derece deprem bölgesinde olmasından dolayı deprem tehlikesi hep olduğunu belirterek,

“İzmir, depreme hazır mı? Ölçmediğiniz şeyi tahmin edemezsiniz. Veri lazım. Oturduğumuz evlerin, depreme dayanıklı olup olmadığınız bilmiyoruz. Ulusal Deprem Strateji Eylem Planına göre bunu bilmememiz gerekiyor. Ne zaman yapıldı bu? 2012 yılında. 2017 yılına kadar bütün binaların depreme göre risk önceliğine göre sıralanması gerekiyordu. Çok riskli binalar tespit edilip bunlara da müdahale edilmesi gerekiyordu. Depremde yüzde 6-7 oranında binalar tamamen yıkılıyor. Bir o kadar da hasarlı binalar oluyor. Bu yüzden yarısı da çok rahatlıkla tespit edilebilir. Çok ufak bir masraf ile yıkılabilecek binalar tespit edilebilir. Ama bu yapılmadı. Bu yüzden şu anki durumu bilmiyoruz. Yetkililer neye göre yorum yapıyor anlamıyorum. Çünkü bina envanteri çıkarılmadığı için biz bilmiyoruz. Kamu binaların çoktan çıkarılması gerekiyordu. İstanbul’da yıkıcı bir deprem olmamasına rağmen 26 okulda eğitime ara verildi. Hasar aldılar. Yıkılabilirlerdi. Alınan karar uygulanmıyor. Çünkü gerçeklerle yüzleşmek istemiyoruz” diye konuştu.

Erdoğan alınması gereken önlemlerle ilgili olarak şunları söyledi: “İlk olarak yapı envanteri çıkarılması lazım. Bu envanterde sonra riskli yapıların olduğu bölgelerde kentsel dönüşüm çalışmalarının bir an evvel başlatılması lazım. Sektörün daha iyi kontrol altına alınması lazım.”