İzmir’in Çernobili’ne tepki: Hiçbir somut adım atılmadı

İzmir'de Gaziemir Emrez Mahallesi'ndeki eski kurşun fabrikası atıklarının, Torbalı Yoğurtçular Mahallesi’ndeki boş bir alana izinsiz şekilde döküldüğünü belgelendi. Konu ile ilgili açıklama yapan Torbalı Belediye Başkanı Övünç Demir, sorumlulara cezai işlem uygulandığını ve bakanlığın söz konusu hafriyatı bertaraf ettiğini ifade etti.

TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu, İzmir Barosu, İzmir Tabip Odası, İzmir Yaşam Alanları, EGEÇEP, eski kurşun fabrikası önünde konu hakkında bir basın açıklaması gerçekleştirdi.

Basın açıklamasını okuyan TMMOB Çevre Mühendisi Odası İzmir Şube Teknik Sorumlusu Selma Akdoğan, “Kentin ortasında çevre ve halk sağlığını tehdit eden atıkların bulunduğu alanın temizlenmesi, ülkeye girişi yasak olan nükleer atıkların nasıl ve nereden getirildiğinin belirlenerek kamuoyu ile paylaşılması ve sürecin sorumluları ile ilgili gereğinin yapılmasına yönelik çağrılarımız ve mücadelemiz paydaşlarımız ile birlikte 13 yıldır devam etmektedir” dedi.

Akdoğan, şunları dile getirdi:

“Eski kurşun fabrikası atıklarının Torbalı ilçesi Yoğurtçular Mahallesi'ndeki boş bir alana izinsiz şekilde döküldüğü İzmir Büyükşehir Belediyesi İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Dairesi Başkanlığı'na bağlı Kent Temizliği Şube Müdürlüğü denetim ekipleri tarafından belgelendi. Bu durum yasadışı atık ticareti ve atıkların fabrika sahasına gömülmesi ile başlayan süreçte; ilgili kurumların gözetiminde yapıldığı belirtilen temizlik çalışmalarında da yasadışılığın ve kontrolsüzlüğün devam ettiğini göstermektedir. Buradaki radyoaktif atıkların kaynağı belli değildir, yasadışı yollarla gelmiştir, uluslararası nükleer güvenlik sorunu olarak kabul edilmelidir. Bu yüzden Nükleer Düzenleme Kurumu'yla iş birliği içinde sorunun çözümlenmesi için Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'na başvuru yapılmıştı, ancak şu ana kadar somut bir adım atılmamıştır. Nükleer güvenlik ve emniyeti sağlamak amacıyla kurulmuş olan Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nı da görevini yapmaya çağırıyoruz.”

ÖNLEMLER UYGULANMIŞ MIDIR

Akdoğan, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Nükleer Düzenleme Kurumu başta olmak üzere ilgili kurumlara şu soruları sordu:

- Atıkların ayrıştırılması ve taşınması sırasında ortaya çıkacak çevre ve sağlık etkilerinin önlenmesine yönelik bir çalışma yürütülmüş müdür? Çevre, işçi sağlığı ve halk sağlığı konularında alınan önlemler nelerdir?

- Alanda çalışma yapılırken, radyoaktif ve tehlikeli maddelerin araç, alet ve işçilere bulaşmasını önleyecek ve sonra temizlenmesini sağlayacak önlemler uygulanmış mıdır?

 - Alanda çalışma yapılırken, tozumayı engellemek ve oluşacak olası tozumanın etkilerini bertaraf etmek için, mevzuatın öngördüğü toz kontrol önlemleri alınmış mıdır?

- Atıkları yükleyen, taşıyan ve işleyen işçiler ile operatörlere gerekli kişisel koruyucu donanım sağlanmış mıdır? Bu kişilere yeterli eğitim verilmiş midir ve güvenlikleri hangi yöntemlerle temin edilmiştir?

- Radyoaktif ve tehlikeli atıkları taşıyan araçlar uygun taşıma standartlarını karşılamakta mıdır?

- Sahada ayrıştırılan atıklar nakliye işlemine kadar hangi koşullarda bekletilmiştir, alınan önlemler nelerdir?

- Sahada doz hızı ölçümleri gerçekleştirilmiş midir? Eğer yapılmışsa, ölçümler mekânsal olarak kaç farklı noktada gerçekleştirilmiştir? Doz hızının mekânsal dağılımı nasıldır ve bu ölçümlerin koordinat bazlı sayısal sonuçları nelerdir? Ayrıca, saha dışında ve yerleşim alanlarında doz hızı ölçümleri yapılmış mıdır? Yapıldıysa hangi koordinatlarda hangi doz hızı değerleri ölçülmüştür?

- Alanda çalışan ve çalışmaları denetleyen özel kuruluşlar bünyesindeki ‘konusunda uzman ekiplerin’ bu alandaki geçmiş deneyim ve uzmanlıkları nelerdir?

- Şimdiye kadar yapılan çalışmalar kapsamında taşıma ve bertaraf işlemleri yapılan atıkların tür ve miktar olarak dağılımı nedir?

- Atıklar hangi tesislerde ve hangi yöntemlerle bertaraf edilmiştir?

- Atıkların radyoaktif olup olmadığı, tehlikeli madde içerip içermediği hangi analiz yöntemleri ile belirlenmiştir?