Jocelyne Saab Sergisi: Günde Bir Dolara Yaşamak

Dün, yani Cuma akşamı yönetmen ve fotoğrafçı Jocelyne Saab’ın Günde Bir Dolar başlıklı kişisel sergisi Depo’da açıldı. Lübnan asıllı Fransız Saab gazeteci, ve savaş muhabiri olarak başladığı kariyerine, 80’lerde yöneldiği film alanında devam etti. Bugüne kadar dört uzun metraj ve 30 belgesel film yaptı. Saab, 2015 yılında Boğaziçi Chronicles programı kapsamında Boğaziçi Üniversitesi’nin misafiri oldu ve izleyen herkesi derinden etkileyen bir seminer verdi. Saab, Lübnan İç Savaşı’nda Beyrut’u terk etmeyen sanatçılarla birlikte yaşananları kayıt altına almış. Kendi evi de yıkılan Saab’ın savaşa ve savaşın etkilerine dair gözlemleri unutulacak gibi değildi. Saab, İstanbul’da kaldığı günlerde bir de kısa film yaptı. Saab’ın, Fransa Kültür Bakanlığı Sanat ve Edebiyat Nişanı (Officier des Arts et des Lettres) ve Frankofon Sinema Ödülleri’nde (Trophées francophones du cinéma) Onur Ödülü bulunuyor.

Jocelyne Saab, 2015’te ayrıca Lübnan-Suriye sınırı yakınında Bekaa Vadisi’ndeki mülteci kamplarını ziyaret etmişti. Savaş dört yıldır sürmekteydi ve ölü sayısı halihazırda 400 bine ulaşmış, 5 milyon insan mülteci durumuna düşmüştü. Saab’ın filmi “Günde Bir Dolar” ve fotoğrafları, izleyiciyi mülteci deneyimi gerçeğinin farklı yönlerini düşünmeye davet ediyor. Bir Dolar, mültecilere geçinmeleri için günlük ayrılan miktara karşılık geliyor. Saab toplumu sonsuz tüketime teşvik eden, teklifsiz ve kaba billboard reklamlarının basıldığı malzemeden yapılmış çadırların görüntüleriyle, herhangi bir verim almanın imkânsız olduğu topraklar üzerindeki korkunç yaşam koşullarını anlatan görüntüleri birleştiriyor. Saab, cömert “doğa” kavramının buradaki göz kamaştırıcı yokluğunun dikkat çekici olduğunu belirtiyor. Portreler bu acımasız ironiye tanıklık etmenin yanı sıra, bu donuk ve boş arazide yaşamaya zorlanan çoğunlukla kadın ve çocukların haysiyetli duruşunu, dayanma gücünü ve hatta zaptolunmaz mizah duygusunu da belgeliyor.

Suriye, Irak, Lübnan, Türkiye veya Yunanistan’dan gelen acıklı görüntülere karşı bıkkınlık ya da hissizleşme riskiyle karşı karşıyayız. Öte yandan bu risk, olayların filme alınması ve fotoğraflanmasını, böylece tanıklık etmeyi daha da önemli kılıyor. Asıl mesele, bu imgelerle nasıl ilişkiler kurduğumuz. Jocelyne Saab, Ortadoğu’nun çıkardığı en önemli kadın belgeselcilerden ve güncel sanatçılardan biri. Vücudunu hırpalayan hastalığına rağmen enerjisini yitirmeyen ve yeni projeler peşinde koşmaya devam eden Jocelyne Saab’ın sergisini kaçırmayın. Saab’ın kendisi de pazar gününe kadar İstanbul’da.