Kafkasya’da yeni bir dönem açılıyor
Dağlık Karabağ’da 1,5 aydır süren çatışmaların ardından yapılan anlaşmaya karşı çıkanlar Ermenistan’da hükümet binalarını bastı. Anlaşmaya göre Azerbaycan, Şuşa da dahil olmak üzere çatışmalarda elde edilen toprak kazanımlarını koruyacak. Anlaşmayla Rus Barış Güçleri 5 yıl boyunca bölgede görev yapmak üzere temas hattında konuşlandı.
DIŞ HABERLER SERVİSİ
Dağlık-Karabağ bölgesinde Azerbaycan ve Ermenistan arasında 27 Eylül’den bu yana süren ve binden fazla kişinin hayatını kaybettiği çatışmalar önceki akşam imzalanan anlaşmayla son buldu. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ateşkesin 10 Kasım’ın ilk dakikalarında başladığını duyurdu. Putin ile Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev, anlaşmayı canlı yayında imzaladı. Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ise canlı yayında imzalamayı kabul etmedi.
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Facebook hesabından yaptığı paylaşımda “İmzaladığım metin hem ben hem de Ermenistan halkı için inanılmaz derecede acı verici. Ancak imzalamaktan başka şansım yoktu” dedi.
Bu açıklamanın ardından muhalefet partisi milletvekillerinin de araların da bulunduğu yüzlerce kişi sokaklara döküldü. Hükümet binalarını ve Paşinyan’ın resmi konutunu tahrip eden göstericiler, “Nikol bize ihanet etti” şeklinde sloganlar attıl. Paşinyan’ın ofisinin kapısındaki tabelayı söken göstericiler, kişisel eşyalarına el koydu. Ermenistan Meclis Başkanı da öfkeli kalabalığın arasında kaldı ve darp edildi.
Başbakan, ülkedeki şiddet hareketleriyle ilgisi olmayanlara eve gitmeleri çağrısında bulundu. Şiddet olaylarına karışanların mutlaka mahkeme karşısına çıkartılacağını söyledi.
Paşinyan, bu gelişmelerin ardından yaptığı açıklamada şöyle seslendi: “Bana ve bize inanan herkesi mücadeleye hazırlanmaya çağırıyorum. Bir saniye bile şundan şüpheniz olmasın: Dürüstçe olmayan hiçbir şey yapmadık. Anlaşmalara girmedim. Tüm sorulara cevap verebilecek ve vatanım ile halkım karşısında temiz olacak şekilde davrandım.”
Ermenistan Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan ise anlaşmayı basından öğrendiğini söyledi. Armenpress’e açıklama yapan Sarkisyan, “Ortaya çıkan durumun halkın önemli bir kısmının yarattığı derin endişeyi göz önünde bulundurarak ve ulusal çıkarları korumak için , derhal siyasi istişarelere başlıyorum.” dedi. İstişareler için 10 günlük süre verdi.
TÜRK BARIŞ GÜCÜ BELİRSİZLİĞİ
Azerbaycan’da ise koronavirüs kısıtlamalarına rağmen yüzlerce kişi kutlamalar için sokağa çıktı. Anlaşmaya göre 7 vilayet 27 yıl sonra yeniden Azerbaycan’ın kontrolüne girecek. Devlet Başkanı İlham Aliyev “Anlaşmada Rusya ve Türkiye’nin ortak barış gücü görevi yer alıyor. Bölge temaslarına ilişkin tümüyle yeni bir format yaratıyoruz. Düşmanı topraklarımızdan kovduk, diz çöktürdük” dedi.
Aliyev’in bu açıklaması düzenlenen toplantıda Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov’a soruldu. Peskov, “Azerbaycan topraklarında bir gözlem merkezi oluşturulmasına değinildi. Burasının (Karabağ’da değil) Azerbaycan’da oluşturulması söz konusu. Bu ortak gözlem merkezinin oluşturulmasına ilişkin ayrıntılar ise ayrı bir anlaşmanın konusu” açıklamasını yaptı.
Rusya Dışişleri Sözcüsü Mariya Zaharova da Eho Moskvı radyosuna yaptığı açıklamada, Karabağ’da ‘sadece’ Rus barış güçlerinin konuşlanacağını söyledi.
Rusya Savunma Bakanlığı, Rus barış güçlerini taşıyan 10 askeri uçağın sonuncusunun Salı günü kalktığını söyledi. Yaklaşık 2.000 asker, 90 zırhlı personel taşıyıcı ve 380 araç ile diğer askeri donanımlar bölgede konuşlandırıldı.
AB VE İRAN MEMNUN
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Sözcülerinden Peter Stano, çatışmaların durmasından memnuniyet duyduklarını söyledi. İran Cumhurbaşkanlığı Ofisi Başkanı Mahmud Vaizi’den benzer açıklama geldi.
***
Barış için önemli bir adım
İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Hakan Güneş anlaşmayı BirGün’e değerlendirdi: Bu anlaşma önemli bir adım. Bir barış anlaşması niteliğindeki bir ateşkesin altına imza atılmıştır. Bölgedeki tüm sorunları çözmüyor ancak barışın sağlanması adına önemli bir adımdır. Fakat bu anlaşmanın korunması için iki taraf da milliyetçi söylemlerin artmaması gerekiyor. Bu yeniden çatışmaları alevlendirebilir.İki tarafın aklı başında devlet insanların bu tarz söylemleri dillendireceğini düşünmüyorum. Bu anlaşmanın maddeleri dikkatli incelendiğinde çok önemli gelişmeleri işaret ettiğini görebiliriz.
***
Anlaşmada öne çıkan maddeler
♦ Ermenistan’ın kontrol ettiği topraklardan çekilmesine paralel olarak Rus barış gücü beş yıllığına bölgeye konuşlanacak, tarafların itiraz etmemesi durumunda beş yıl daha kalacak.
♦ Ermenistan, Kerbecer’i 15 Kasım, Ağdam’ı 20 Kasım, Laçin’i ise 1 Aralık’a kadar Azerbaycan’a teslim edecek.
♦ Dağlık Karabağ ve çevresinde yerlerinden edilmiş siviller, BM Sığınmacılar Yüksek Komiserliği gözetiminde evlerine geri dönecek.
♦ Anlaşma kapsamında esirler karşılıklı takas edilecek.