Kamunun dörtte üçü erkek

EMEK SERVİSİ

DİSK Genel-İş Sendikası’nın yayımladığı ‘Covid-19 Sürecinde Kamuda İstihdam Raporu’na göre, Türkiye’de kamu harcamaları da kamu istihdamı oranı da OECD ortalamasının altında. Ekonomik büyüme istihdam yaratmıyor.

Kamudaki en güvenceli istihdam biçimi olan memurluk, yerini sürekli işçiliğe bırakıyor. Rapor ayrıca, kamu istihdamındaki toplumsal cinsiyet eşitsizliğini gözler önüne seriyor.

KAMU HARCAMALARI YETERSİZ: Türkiye’de GSYH içerisinde kamu harcamalarının oranı oldukça düşük. OECD ortalamasında bu oran yüzde 42,12 iken, Türkiye’de yüzde 35. Almanya (yüzde 45,38), Yunanistan (yüzde 46,38), İtalya (yüzde 48,71) gibi ülkeler, GSYH’nin yarısına yakınını kamu harcamalarına ayırıyor. Fransa’da ise bu oran yüzde 55,59.

KAMU İSTİHDAMI DÜŞÜK: Türkiye’de kamu istihdamının toplam istihdam içindeki payı da OECD ortalamasının altında. Türkiye’de bu oran yüzde 10,77 iken OECD ortalamasında yüzde 17,69.

BÜYÜME İSTİHDAM YARATMIYOR: OECD ülkelerinde yıllık büyümenin kamu istihdamındaki artışa oranları incelendiğinde, büyümenin Türkiye, İtalya ve Macaristan’da kamuda istihdamı artırmadığı görülüyor. Türkiye’de 2017 yılında ekonomik büyüme oranı yüzde 7,4. Oysa yıllık büyüme içinde kamu istihdam artış oranı yüzde -0,16.

HER 10 KİŞİDEN 2’Sİ KAMUDA: 2015 yılında 3 milyon 520 bin 530 kişi olan kamu sektörü istihdamı, bu yıl 4 milyon 779 bin 352’ye çıktı. Bu artışın nedeni uzun yıllardır kamuda güvencesiz şekilde çalışan taşeron şirket işçilerinin sürekli işçi kadrosuna geçirilmesi. Özel sektörde ise istihdamın düştüğü görülüyor. Özellikle 2017-2018 yıllarında başlayan ekonomik kriz ve Covid-19 salgını bu azalışta rol oynuyor. 2018 yılında 24 milyon 385 bin 818 kişi olan özel sektör istihdamı bu yılın ağustos ayında 2 milyona yakın azalarak 22 milyon 774 bin 648 olarak kaydedildi. Buna göre ülkede her 10 kişiden 8’i özel sektörde, 2’si kamu sektöründe istihdam ediliyor.

İSTİHDAM EN ÇOK MEB’DE ARTIYOR: Rapora göre birçok bakanlıkta istihdam azalıyor. 2018-2019 yılları arasında istihdamın en fazla arttığı bakanlık Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). 2018’de MEB’de 1 milyon 90 kişi çalışırken, 2019’da bu sayı 1 milyon 27 bin 885’e çıkıyor. Ancak bu artış 40 bin yeni sözleşmeli öğretmen atamasından kaynaklanıyor. İstihdamın en fazla azaldığı bakanlıklar ise Milli Savunma Bakanlığı ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı.

MEMURLUK YERİNİ SÜREKLİ İŞÇİLİĞE BIRAKIYOR: Kamuda memurların sayısı son beş yılda yüzde 2,1 artarken, sözleşmeli personel sayısı yüzde 241 arttı. Sürekli işçi sayısı da gün geçtikçe artıyor. 2015-2020 yılları arasında sürekli işçi statüsünde çalışanların sayısı yüzde 250 artış gösterdi. Bu artışın nedeni taşeron işçilerin sürekli işçi kadrosuna geçirilmesi. Bununla birlikte kamuda geçici işçi statüsünde çalışanların sayısı aynı dönemde yüzde 104,1’lik artış kaydetti.

BELEDİYE ŞİRKET İŞÇİLERİNİN SAYISI 494 BİN: Belediyelerde sürekli işçi kadrosunda çalışanların sayısı 2015-2020 yılları arasında yüzde 30 azaldı. Sözleşmeli personel sayısı ise aynı dönemde yüzde 82,7 arttı. 2017’de çıkarılan 696 sayılı KHK ile taşeron işçilerin belediye şirketlerine geçirilmesinin ardından belediye şirketlerinde çalışan işçilerin sayısı 494 bin 510’a ulaştı. Belediyelerde çalışan memur sayısı ise son beş yılda yüzde 13,1 azalış gösterdi.

***

OECD ORTALAMASININ YARISI BİLE DEĞİL

Kamu istihdamı cinsiyet dağılımına göre incelendiğinde, birçok ülkede eşitliğin sağlandığı ve hatta bazı ülkelerde kadın istihdamının erkekleri geçtiği görülüyor. OECD ortalamasında kadınların kamu sektöründe istihdam oranı yüzde 60, erkeklerin yüzde 40. Türkiye’de ise kadınların kamu sektöründe istihdam oranı yüzde 25,31 iken erkeklerinki yüzde 74,69.