Maraş’ı küle boğan Afşin A Termik Santralı’na iki ünite daha eklenmesi için başvuru yapıldı. Günde 106 bin 992 ton kömür yakılması planlanıyor. CHP’li Öztunç “İktidarın bölge halkına düşmanlığı” derken Maraş’ta yaşayan Yalçın, kirliliğe ve artan hastalıklara dikkat çekti.

Kanser santralına iki baca daha

Gökay BAŞCAN

Yıllardır zehir saçan Afşin Elbistan A Termik Santralı’na ek iki ünite daha açılması için başvuru yapıldı. Kış aylarında ‘kara kar’ yağmasına neden olan, mevcut 4 ünitesi bulunan santralda yeni ünitelerle birlikte günde 35 bin ton daha fazla kömür yakılacak.

Türkiye’nin havası en kirli şehirlerinden Maraş’ta, Afşin A Termik Santralı çevre mevzuatına uymadığı için geçici süreyle 1 Ocak 2020’de kapatıldı. Kapama kararıyla Maraş biraz olsun ‘nefes’ alsa da 8 Haziran 2020’de geçici çalışma belgesiyle yeniden faaliyete geçti. Haziran 2021’de geçici çalışma belgesinin süresi son bulmasına rağmen Ağustos 2020’ye kadar uzatıldı.

İlk ünitesi 1984 yılında açılan santral yaklaşık 40 yıldır saçtığı zehirle bölgedeki hava kalitesinin düşmesine ve kanser vakaların artmasına neden oldu.

YİNE ÇINAR MÜHENDİSLİK

2018 yılında Afşin Elbistan A Termik Santralı’nı kamudan satın alan Çelikler Holding son olarak iki ünite daha eklemek için çevresel etki değerlendirme (ÇED) başvurusu yaptı. Şirket ÇED dosyasını, Kanal İstanbul’un ÇED dosyasında da imzası bulunan, Çınar Mühendislik hazırladı.

ÇED dosyasına yer alan bilgilere göre 1355 megawat (MWe) olan santralın kurulu gücü, yeni ünitelerin kurulmasıyla 2 bin 43 MWe’ye yükselecek. Maliyeti 3 milyon 650 bin TL olarak belirlenen projenin, ÇED dosyasında hükümetin ‘Milli Enerji Politikası’ hatırlatarak elektrik üretiminde kömürün çok önemli bir yeri olduğu iddia edildi.

KÖMÜR TEMİZMİŞ

Dünya ülkeleri, iklim krizinin derinleşmesiyle birlikte kömürden çıkış takvimlerini açıklarken Çelikler Holding hazırladığı dosyada ilginç ifadelere yer verildi. Şirket ÇED dosyasında, “Kömür, dünyada en yaygın şekilde bulunan, güvenilir, aynı zamanda düşük maliyetlerle elde edilen temiz bir fosil yakıttır” ifadelerine yer verdi. Temiz bir fosil yakıt olarak adlandırılan bölgedeki hava kirliliğini ve kanser vakalarını artıran kömür tüketimi, yeni ünitelerle birlikte artacak. Mevcut olarak günde 72 bin ton kömür yakan santralda yeni ünitelerle birlikte bu sayı 106 bin 992 tona çıkacak.

SU KULLANIMI ARTACAK

Dosyada, işletme aşamasında kullanılacak suya ilişkin çarpıcı veriler yer aldı. Santralın işletme aşamasında saatte 41 bin 783 metreküp su kullanılacağı belirtildi.

GÖZDEN ÇIKARDILAR

CHP Doğa Haklarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı ve Maraş Milletvekili Ali Öztunç, Santralın hukuka aykırı biçimde çalıştırıldığını belirtti. Geçici çalışma belgesiyle 1 yıllık izin verildiğini ancak geçen haziran ayında bu sürenin dolduğunu hatırlatan CHP’li Öztunç, “Konuya ilişkin hiçbir açıklama yapmadılar. Filtre takılacağını söylediler ama takmadılar. Maraş’ın daha çok zehirlenmesi için hareket geçtiler. Maraş’ı gözden çıkarmışlar, haritadan silmek istiyorlar. Bölge halkına düşmanlık yapıyorlar. ÇED toplantısında ben de olacağım ve bölge halkıyla birlikte direneceğim” ifadelerini kullandı.

HER ŞEY KİRLİ

Bölgede iki termik santralın olduğunu ve A termik Santralı’nın mevcut 4 ünitesinden ikisinin çalıştığını hatırlatan Kahramanmaraş Elbistan- Afşin Hayatı ve Doğayı Koruma Platformu Üyesi İbrahim Yalçın, “ A Termik Santralı’nda hiçbir filtre yok. B’ninki de mevzuatı karşılamıyor. A Termik Santralı’nın geçici çalışma süresin Ağustos’un 2022’sine kadar uzatıldı” dedi.

Bölge halkının santrallardan dolayı büyük sıkıntılar yaşadığını belirten Yalçın, “Maraş’ın havası, dünya standartlarına göre 16 kat daha kirli. İnsanlar hatta hayvanlarda bu kirlilikten etkileniyor. Kanser ve birçok hastalık arttı. Toprak kirli ve 6 derece ısınmış durumda. Toprağın ve suyun kirli olması bölgedeki tarımı bitirme noktasına getirdi. Bölge göç kaybediyor” ifadelerini kullandı.

MARAŞ HALKININ AKCİĞERLERİ KÜLLE DOLU

Greenpeace’in 2020’nin Aralık ayında hazırladığı rapor Maraş’taki hava kirliliğini bir kez daha gözler önüne serdi. Maraş’taki Afşin A ve Afşin B kömürlü termik santrallarının bölgede kirlilik sınır değerlerinin 10 kat üstünde hava kirliliğine neden olduğu ortaya çıktı. Hava kalitesi ölçümü 5 Ekim-11 Kasım tarihleri arasında dört noktada yapıldı. Sonuçlar, bölgenin insan sağlığı için nasıl yaşanmaz hale geldiğini ve kömürlü termik santralların havayı nasıl kirlettiğinin bir kanıtı oldu. Çalışmada, insan kaynaklı hava kirliliğinin en büyük nedenlerinden olan partikül madde 10 (PM10), partikül madde 2,5 (PM2,5) ile SO2 ve NO2 yoğunlukları ölçüldü.

Sonuçlara göre;

• Bölgede ölçülen en yüksek 24 saatlik PM10 değeri Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) önerdiği yıllık limit değerinin 16 katı, Avrupa Birliği’nin (AB) mevzuatında belirlenen yıllık ortalama limit değerinin ise 8 katı.
• Bölgede ölçülen en yüksek 24 saatlik PM2,5 değeri DSÖ’nün önerdiği yıllık limit değerinin 10 katından, AB’nin mevzuatında belirlenen yıllık ortalama limit değerinin 4 katından yüksek.