Kârı şirkete, bedeli tüketiciye
Yenilenebilir enerjiyi desteklemek amacıyla yüksek fiyata alım garantisi verilen projeler üzerinden şirketlere son üç yıl içinde 110,5 milyar TL ödeme yapıldı. Desteğin 2025’in son gününe kadar uzatılmasıyla vatandaşın cebinden çıkacak para daha da arttı.
HABER MERKEZİ
Türkiye’de yenilenebilir enerji projeleriyle ilgili süreç 2005 yılında devreye sokulan Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Elektrik Üretimini Destekleme Mekanizması (YEKDEM) üzerinden yürütülüyor. YEKDEM, 2011 yılı itibariyle o dönemde üretim maliyetleri yüksek olan yenilenebilir enerjiye 10 yıl boyunca yüksek fiyatla alım garantisi vermişti.
Geçen sürede, kaydedilen teknolojik gelişmelerle, yatırım maliyetlerinin azalmaya başlamasına rağmen, 2015 sonunda sona ermesi öngörülen uygulama, aynı yüksek alım fiyatlarıyla 2020 yılı sonuna kadar uzatıldı. 2020 sonbaharında yapılan başka bir düzenleme ile de bu süre küresel salgın gerekçesiyle 30 Haziran 2021’e uzatıldı.
DESTEK TAM GAZ SÜRÜYOR
TMMOB’ye bağlı Makina Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Yunus Yener, Türkiye’de yenilenebilir enerji ile ilgili çok önemli gelişmelerin yaşandığına dikkat çekerek yüksek alım garantisi verilerek projelerin desteklenmesini eleştirdi. Yener, “YEKDEM’den yararlanan santralların toplam gücü 2015’de 5.424 MW iken 2020’de 21.877,2 MW’a çıktı. Uygulamadan yenilebilir enerji kaynaklarına dayalı kurulu gücün yarısına yakını, tüm kurulu gücün yüzde 22,9’u yararlanmıştır. 2020’de üretilen elektriğin dörtte birine yakın bölümü bu yüksek fiyatlı alım garantili tesislerden karşılandı. Yatırım ve işletme maliyetlerinde büyük düşüşler yaşanmış olmasına karşın elektrik satış fiyatlarına yansıtılmadı. Son üç yılda özel şirketlere YEKDEM mekanizmasıyla 110,5 milyar TL ödeme yapıldı” dedi.
Geçen yılın Kasım ayında yapılan değişikliğe de dikkat çeken Yunus Yener, “29.Ocak 2021 tarihli 3453 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı’na göre, 1 Temmuz 2021 ile 31 Aralık 2025 arasındaki dönemde devreye girecek YEK belgeli santrallarda üretilen elektrik için 10 yıl boyunca garantili alım fiyatı uygulanacak. Bu da yetmezmiş gibi 5 yıl boyunca alım fiyatlarına ilave yerli katkı desteği eklenecek” diye konuştu.
MMO Başkanı Yener bu düzenlemenin olduğu biçimde devam etmesinin tüm olumsuz sonuçlarını yurttaşın çekeceğini ifade ederek sözlerini şöyle tamamladı: “YEKDEM’in son açıklanan şekilde uygulamaya devam etmesi, yurttaşların değil özel şirketlerin çıkarlarını gözeten bu adaletsizliğin aynı şekilde devam edeceğini gösteriyor. Türkiye ve dünya genelindeki ihalelerde ortaya çıkan rakamlar, belirli ve sınırlı uygulamalar dışında yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretimine özel destekler verilmesinin (uzun bir süredir) gerekli olmadığını ortaya koyuyor. Enerji yönetimi ve özel şirketler ellerini yurttaşların ceplerinden çekmelidir.”