Katliam tehditleri halkı susturamaz

DIŞ HABERLER SERVİSİ

Halk düşmanı bir yönetimin iktidarda olduğu Kazakistan’da yakıt fiyatlarına dönük zamlarla başlayan ve ülkenin kent merkezlerinde kamu binalarını hedef alan protestolar ‘‘terörizm’’ ilan edilerek şiddetle bastırılmaya çalışılıyor.

Ülkenin en büyük kenti Almatı’da dün sabah hükümet binasına yürümek isteyen protestoculara ateş açıldığı, kentte görev yapan askeri birliklerin eylemleri ‘‘bastırdığı’’ açıklandı. Kazakistan İçişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, ülkede protestoların şiddet olaylarına dönüştüğü ifade edilerek 26 eylemcinin ve 18 güvenlik görevlisinin hayatını kaybettiğini, 3 bini aşkın protestocunun da gözaltında olduğu ifade edildi. Fransız haber ajansı AFP’ye konuşan 58 yaşındaki Saule isimli inşaat işçisi, güvenlik güçlerinin eylemcilere ateş açtığını söyledi ve ‘‘Ölümleri gördük. En az 10 kişi öldü’’ dedi.

Tepkiler nedeniyle hükümeti görevden alan ve birçok kentte iki haftalık OHAL ilan eden Cumhurbaşkanı Kasım Comert Tokayev önceki gün yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında, eylemcileri ‘‘terörist’’ ilan etti ve protestolara uyarı yapılmadan ateş açılması için güvenlik güçlerine emir verdiğini duyurdu. Halkı katliamla tehdit eden Tokayev, ülkenin finansal ve kültürel merkezi sayılan Almatı’daki şiddet olaylarına ilişkin, “20 bin haydut Almatı’ya saldırdı ve buradaki devlet binalarını tahrip etti. Teslim olmayan saldırganlar yok edilecek” dedi.

‘TERÖRİST’ SUÇLAMASI: MÜZAKEREYİ REDDETTİ

Tokayev konuşmasında protestoları ‘‘silahlı grupların provokasyonu’’ ve ‘‘yurttaşların barışçıl eylemleri’’ olarak iki farklı şekilde tanımlarken ‘‘Barışçıl bir şekilde protesto düzenleyen herkesin taleplerini duyduklarını, bunları dikkate alacaklarını’’ ifade etti. Ancak protestocularla müzakere masasına oturması yönündeki çağrılara ise ‘‘Teröristlerle görüşmemiz gerektiğine dair yurtdışından yapılan çağrılar ahmaklık. Kazakistan hükümetinin teröristlerle müzakere masasına oturmaya niyeti yok’’ tepkisi verdi. Ülkede sosyo-ekonomik durumu iyileştirmek adına hazırlanan yeni bir çözüm paketini 11 Ocak’ta açıklayacağını da söyleyen Tokayev, “Deneyimlediğimiz trajediden ders çıkarmamız için yapılacak çok iş var” diye ekledi.

Konuşmasında, Rusya, Çin, Özbekistan ve Türkiye’deki yönetimlere desteklerinden ötürü teşekkür eden Tokayev, Kazakistan’a ‘‘çok çabuk bir şekilde’’ askeri güçlerini gönderen Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (KGAÖ) ülkelerinin devlet başkanlarına da teşekkür etti. Rusya ve Belarus’a bağlı askeri birlikler dün ülkenin birçok kentinde ‘‘barış gücü’’ olarak göreve başladı. Kırgızistan parlamentosu da ülkenin barış güçlerinin Kazakistan’a gönderilmesini onaylarken KGAÖ üyesi ülkelerden yaklaşık 2 bin 500 askerin protestolara karşı görev yapması bekleniyor.

ABD RUS ASKERLERİNİ YAKINDAN TAKİP EDİYOR

Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Aleksandr Gruşko ise Tokayev yönetimine verilen desteğin ‘‘KGAÖ üyesi müttefik ülkeye verilen destek’’ olduğunu savundu. Eski Sovyet ülkeleri Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Belarus ve Ermenistan’dan oluşan KGAÖ’nün misyonuna ilişkin konuşan Gruşko, “Kazakistanlı müttefiklerimizin yaşanan sorunlarla başa çıkabileceğine eminiz. Rusya ve KGAÖ üyeleri, müttefiklerin yapması gerekeni yaparak Kazakistan’a yardım eli uzattı” açıklaması yaptı. Rus askerlerinin Kazakistan’da görev yapması ise ABD’nin yakın takibinde. ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, ülkede görevlendirilen yabancı askerlere ilişkin ‘‘Kazak kurumlarının ele geçirilmesine uzanabilecek hamleleri izliyor olacağız’’ denildi. Avrupa Birliği’nden (AB) ise Kazakistan’da istikrarın sağlanması için desteğe hazır olunduğu mesajı verildi. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell dün Kazakistan Dışişleri Bakanı Muhtar Tileuberdi ile yaptığı telefon görüşmesinin ardından açıklamada bulundu. "Gerginliğin düşürülmesi için AB’nin hazır olduğunu dile getirdim" diyen Borrell, sivillerin haklarının ve güvenliğinin sağlanması için ülkedeki durumu yakından izlemeye devam edeceklerini ifade etti.

İŞÇİLERİN EYLEMLERİNDEN ŞİRKETLER ZARARLI ÇIKTI

Kazakistan’ın büyük kentlerinde protestolar şiddetli müdahalelerle engellense de batı kentlerindeki işçilerin eylemleri petrol şirketlerini zarara uğrattı. Reuters haber ajansı dün yayımladığı haberde, Kazakistan’ın en büyük petrol sahası Tengiz’deki petrol üretiminin perşembe gününden itibaren ara verildiği ve protestolarda demiryolu hatlarının kesintiye uğratılmasının da şirketin zararını katladığını belirtti. Tengiz petrol sahasını işleten Chevron Corp şirketinin, tesisteki protestolar nedeniyle üretimi kestiği belirtilirken haberde bir şirket sözcüsünün, ‘‘Kazakistan genelindeki protestoları desteklemek için Tengiz sahasında çok sayıda işçi toplandı ve üretim operasyonlarında geçici bir ayarlama yapıldı’’ açıklamasına da yer verildi. Dünyanın önde gelen petrol üreticilerinden Kazakistan ayrıca dünyanın ikinci büyük Uranyum rezervlerine sahip. Bloomberg kanalının haberine göre, devlete ait uranyum şirketi Kazatomprom JSC’nin hisseleri perşembe günü Londra piyasalarında yüzde 6.7 oranında düştü. Kazatomprom sözcüsü kanala yaptığı açıklamada, müşterilere planlanan teslimatların henüz kesintiye uğramadığını ancak risk altında olduğunu belirtti. Petrol zengini Mangistau kentinde LPG fiyatlarına iki kat zam yapılması eylemleri başlatmış, hükümetin eylemcilerin istekleri doğrultusunda fiyatları düşürmesine rağmen protestolar devam etmişti.