Kayıt dışı çalışma kadınları öldürüyor

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi’nin hazırladığı rapora göre, 2018 yılında 119 kadın işçi iş cinayetlerinde yaşamını yitirdi. Bu kadınların 10’u göçmen, 7’si ise çocuktu. Ölen kadın işçilerin yüzde 75’i kayıt dışı çalışıyordu.

İSİG Meclisi, 2018 Yılı İş Cinayetleri Raporu’nu kitapçık olarak yayımladı. Raporda “İşçi sağlığı ve iş güvenliği alanının görünmeyenleri” olarak kadın işçilerin durumuna yer verildi. Buna göre, geçen yıl çok sayıda kadın tarlaya çalışmaya gitmek üzere istiflendikleri kasalarda geçirdikleri trafik kazasında, ev işçisi olduğu evin camını silerken düşerek, bir aracın altında ezilerek ya da işyerini basan bir erkek tarafından vurularak yaşamını yitirdi.

Ölen kadın işçilerin çoğu sendikasız, yüzde 75’i ise kayıt dışı çalıştırılıyordu. Kayıt dışı ölümlere ulaşmanın güçlüğü göz önüne alındığında hem kadın işçi ölümlerinin sayısının hem de ölümlerdeki kayıt dışı oranının daha yüksek olması mümkün.

En çok ölüm tarımda

2018 yılında kadın iş cinayetleri en çok kayıt dışı çalışmanın en yaygın olduğu, bir yanıyla da ev işlerinin uzantısı sayılan tarım-orman işkolunda gerçekleşti. Toplam ölümlerin yarısından fazlası, güvencesiz çalışma koşullarıyla dikkat çeken tarım işkolunda yaşandı.

Uzun çalışma saatleri ve kayıt dışı çalışma oranlarının yüksek olduğu tekstil-deri, ticaret-büro, sağlık, turizm-konaklama işkolları da kadın işçilerin en çok hayatını kaybettiği diğer işkolları oldu.

İlk neden trafik kazası

Kadın iş cinayetlerinin yarısı trafik ve servis kazaları sebebiyle yaşandı. Bu kazalarda can veren işçilerin çoğu kamyon, traktör ya da minibüslerle tarlalara taşınan tarım işçisi kadınlardı. Ezilme-göçük ve yüksekten düşme de kadın iş cinayetlerinin diğer başlıca nedenleri oldu.

Rapora göre, son yıllardaki kadın iş cinayetlerinde, kadın işçinin işyerinde ya da iş yolunda bir erkeğin şiddeti sonucu ölümlerindeki artış da dikkat çekici. 2018’de yaşanan kadın iş cinayetlerinden 7’sinin nedeni, kadınların işyerindeki ya da işyerine dışarıdan gelen bir erkek tarafından katledilmesi ya da cinsel ve fiziksel şiddet görmesi.

***

Meslek hastalıklarıyla boğuşuyorlar

Rapora göre, kadın işçilerin sağlığı ve güvenliği, çalışma yaşamındaki eşitsiz durumları ve kadının yeniden üretim için harcadığı, karşılığı ödenmeyen ücretsiz ev içi emeği göz önüne alınarak değerlendirilmesi gereken özgün bir alan. Bu özgün koşullara bir de kadınların yoğun olarak çalıştırıldığı çalışma alanlarının kendine has koşulları eklenince pek çok sağlık riski ortaya çıkıyor. Kadınların sağlığını doğrudan etkileyen risklerin başında ayrımcılık, cinsel taciz, mobbing ve şiddet geliyor. İşyerinin erkek ergonomisi gözetilerek donatılmış olması da kadın işçilerin sağlığını olumsuz etkiliyor. Kadınlar tekstil atölyelerinde tüberküloz ve astımla, mevsimlik tarım çalışmasında enfeksiyon, bel ve boyun fıtığı, kanser ve ölümlü iş kazası ile yüz yüze kalıyor.