Kazanan Rusya

Yaren ÇOLAK

İstanbul Dolmabahçe’de Türkiye ve Birleşmiş Milletler (BM) arabuluculuğunda Ukrayna ile Rusya’nın tahıl ürünlerinin Karadeniz üzerinden dünya pazarlarına taşınmasına olanak sağlayan anlaşmanın imzalanması tüm dünyada olumlu bir adım olarak karşılandı. Ancak uzmanlar, anlaşmanın yalnızca kısa bir nefes aldıracağını küresel tahıl krizine çözüm olmayacağını söyledi. Anlaşmayla Rusya'ya Batı'nın ekonomik ambargosundan muafiyet verilirken aradan bir gün geçmeden ortaya atılan Odessa bombalandı iddiaları gerilimi tekrar tırmandırdı.

PAZARIN KAPILARI AÇILDI

Emekli Diplomat Engin Solakoğlu da 20 milyon ton tahılın Mısır’a dahi yetmeyeceğine dikkat çekerek asıl önemli olanın Rusya’ya uygulanan ambargonun kaldırılması olduğuna dikkat çekti. Anlaşmada dikkat edilmesi gereken noktanın bu politik hamle olduğunun altını çizen Solakoğlu, “Anlaşma hem Rusya hem de Ukrayna açısından oldukça kazançlı. Ukrayna depolarında kalan tahılı pazara sunulurken Rusya da pazara girme noktasında önemli bir adım atmış olacak” diye konuştu.

RUSYA’NIN ZAFERİ

Dış Politika Uzmanı Aydın Sezer, iki ayrı anlaşma olduğuna dikkat çekerek iki ülkenin ortak bir anlaşmaya imza atmadığına vurgu yaptı. Bunun Ukrayna’nın politik tavrının bir göstergesi olduğunu söyleyen Sezer, “Ukrayna tarafı anlaşma boyunca Rusya’nın ne talep edeceğine odaklandı. Ödeme sistemi vb. ambargoların delinmiş olması Rusya için oldukça önemli bir adımken Ukrayna bu durumdan pek hoşlanmadı ve çekincelerini açıkça ortaya koydu. Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki, İstanbul'da imzalanan anlaşmadan galip çıkan Rusya oldu. Sonuç olarak Rusya'ya Batı'nın ekonomik ambargosundan muafiyet verildi. Ukrayna’nın Rusya’ya tanınan bu imtiyazlara tepkisi oldukça yüksekti. Ardından Lavrov yaptığı açıklamada bu duruma dikkat çekerek iki anlaşmanın paket bir anlaşma olduğunu ve birisi olmazsa diğerinin de olmayacağının ültimatomunu verdi” ifadelerini kullandı.

Anlaşmanın detaylarına değinen Sezer, Ukrayna’yla yapılan anlaşmanın yalnızca 120 günlük Rusya ile yapılanın ise 3 yıllık olduğuna dikkat çekti. Bu anlaşmanın Rusya açısından önemine dikkat çeken Sezer, Rusya’nın zaferi olarak yorumladı. Sezer, “Ukrayna anlaşmayı geçersiz kılsa bile Rusya’nın önündeki önemli bir engel kalktı” dedi.

Ukrayna medyasında yer alan Rusya tarafından Odessa Limanı’nın bombalandığı yönündeki haberleri de değerlendiren Sezer, yalnızca Ukrayna medyasında yazanları okumanın yetmeyeceğini belirterek yapılan açıklamaların ardından İngiltere’nin anlaşmadan duyduğu rahatsızlığın da açıkça gözler önüne serildiğine dikkat çekti.

***

3 limandan 20 milyon ton

Ukrayna’nın Odessa bölgesindeki limanların deposunda bulunan 20 milyon tona yakın tahıl, savaş yüzünden Karadeniz üzerinden yurtdışına gönderilemiyor. Bu durum başta Ukrayna’nın gönderdiği tahılın en büyük alıcısı Afrika ülkelerinde ciddi sıkıntı yaratıyor. Tahıl Sevkiyatı Anlaşması ile ihraç edilecek tahıl ve benzeri gıda ürünlerinin Ukrayna’ya ait 3 liman üzerinden denizden nakliyatının yapılması amaçlanıyor. Odesa, Çernomorsk ve Yuzni limanlarından yapılacak sevkiyatı içeren mutabakatla ilgili sürece ilişkin ilk olarak BM ve taraflar belirlenen sayıda temsilci ile İstanbul’da Müşterek Koordinasyon Merkezi tesis edilmesi planlanıyor.

Onaylanan program ve denetim dahilinde söz konusu limanlara intikal eden, giren ve çıkan gemilerin kontrolü sağlanacak. Gemilerin koridordan intikali taraflarca da uzaktan takip edilebilecek.

***

24 saat geçmeden saldırı

Anlaşma imzalandıktan bir gün sonra Rus füzelerinin Ukrayna’nın Odessa limanındaki altyapıyı vurduğunu söyledi. Güney Harekat Komutanlığı tarafından Telegram’dan yapılan açıklamada "Düşman Kalibr seyir füzeleriyle Odesa deniz ticaret limanına saldırdı; 2 füze hava savunma kuvvetleri tarafından vuruldu; 2 füze limanın altyapısını vurdu" denildi.