Kıdem güvencesi ortadan kalkıyor
AKP’nin bozulan emeklilik sistemine dair yeni planı OVP’de yer aldı. İktidar, emeklilikte iyileştirme yerine ‘Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’ ile çalışanların kıdem tazminatı hakkına el koymaya hazırlanıyor.
EKONOMİ SERVİSİ
Çalışma yaşamında esnek ve güvencesiz koşulları, sermayenin lehine artırmayı hedefleyen AKP iktidarı, şimdi de çalışanların kıdem tazminatına göz dikti.
Geçtiğimiz günlerde açıklanan Orta Vadeli Program (OVP) ile iktidarın emekliler için tasarladığı yeni sistemin ayrıntıları da ortaya çıktı.
İktidar, Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) ile emeklilikte yeni bir sistem hazırlığına başladı. Emekli aylıklarındaki erime, yıl boyunca emeklilerin isyan ve eylemlerine yol açtı. Emeklilerin ana talebi ise emeklilik sisteminde adil bir düzenleme.
En düşük aylıklara gelen 2 bin 500 liralık zammı ‘müjde’ diyerek sunan AKP iktidarı, mevcut emeklilik sisteminde düzenleme yerine yeni bir sistemle sorunları derinleştirecek.
2025’in son çeyreğine kadar tamamlanması beklenen TES planında, emeklilikte kıdem tazminatı ortadan kalkacak. Tasarlanan sistemde, çalışanlardan “tasarruf” denilerek zorunlu kesintiler yapılacak. İktidarın, “ikinci emeklilik maaşı” olarak tanıttığı sistem, kıdem tazminatından yapılacak kesintilerle fon oluşturacak.
Taslağa göre işverenler, her ay çalışanın maaşından yüzde 8 kesinti yapacak. Bu kesintilerin, ikinci bir emekli aylığı yaratacağı iddia edilse de gerçek bundan uzak. Yüzde 8’lik oran, işverenlerin SGK primleri için ödediği yüzde 20’nin altında kalacak. SGK primleri üzerinden alınan emekli aylıklarının sefalet ücreti seviyesinde kaldığı emeklilik sisteminde, yüzde 8 olarak tasarlanan ödeneğin yaratacağı aylık tutarı harçlık seviyesini geçmeyecek.
Sistemden çıkmak da mümkün olmayacak. Çalışanların ücretlerinden yapılacak ve kıdem tazminatını yok edecek kesintiler, emeklilik şartları sağlanana kadar devam edecek. İşçi ve memur emeklilerini kapsayacağı söylenen sistemin Bağ-Kur emeklilerine ise uygulanması beklenmiyor.
SİSTEM EKSİLTECEK
İktidarın kıdem tazminatını ortadan kaldırma planı uzmanların da tepkisini çekti. Çalışma Ekonomisi Uzmanı Aziz Çelik, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımla, "OVP’de yer alan tamamlayıcı emeklilik sistemi hedefi sosyal güvenlik sistemi ve kıdem tazminatı için ciddi bir tehlike" dedi, planın sosyal güvenlik sisteminin özelleştirilmesinin önünü açabileceğini ifade etti. Bir diğer Çalışma Ekonomisi Uzmanı Arif Koşar da yaptığı paylaşımla "Hükümetin OVP’ye koyduğu "Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi"nin adına kanmamak lazım" uyarısında bulundu. Koşar, paylaşımında "Bu bir ‘emeklilik sistemi’ de değil, ‘tamamlayıcı’ da değil, eksiltici. Kıdem tazminatını eksiltiyor. Dolayısıyla gerçek adı Kıdem Tazminatını Yok Etme Sistemidir. Kıdem tazminatının bu tür bir fona devri, artık, iş yaşamındaki az sayıdaki güvencenin de ortadan kalkması anlamına gelir" yorumunda bulundu. Ekonomist Ali Çufadar da “Yıllarca biriktir; güvenli diye devlet tahviline de yatır, ‘Emeklilikte sıkıntı çekmem’ de… Birisi de gelsin; şok enflasyonla birikiminin yarısından fazlasını silsin birilerine transfer etsin… Ağzın açık; arkasından bakakalırsın” diyerek sistemin tehlikelerine dikkati çekti.