Kim ‘tutsak’ kim ‘özgür’

Kültür Sanat Servisi

‘Kuşlar’ isimli mekâna özgü (site-specific) performans, cezaevindeki mahpus kadınların, kadın kimliği üzerinden yaşadığı bütün zorlukları ele alan çarpıcı bir hikâye.

Trabzon Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Sahne Sanatları bölümü akademisyenlerinden Gamze Tanrıvermiş’in yazıp yönettiği oyun, aynı zamanda estetik ve performatif anlatımıyla tiyatro sahnesinin dışına taşarak dağlara, manastırlara ve denize uzanan bir belgesel film haline de getiriliyor.

Eski bir cezaevi olan Hüseyin Kazaz Kültür Merkezi’nde sahnelenen ‘Kuşlar’ oyunu, kadınların cezaevindeki tutsaklığından düşsel özgürlüğe uzanan bir yolculuğun sıra dışı hikâyesi. Mahpus kadınlarla yapılan atölyelerde, kadınların yazdığı mektup ve yazıların katkısıyla üretilen bu performatif metin, hareket, ses ve parçalanmış monologlar yoluyla kadınların, tutsaklığa, acıya ve geçmişe rağmen özgürlüğe olan tutkularını, kuşa dönüşme metaforu üzerinden anlatıyor. Eski mahpus bir kadının oyuncu olarak katıldığı bu performansa, diğer mahpus kadınların videoları ve ses kayıtları da eşlik ediyor. Mekâna özgü bu performans, seyircileri interaktif bir deneyime davet ederken, ‘tutsaklık’ ve ‘özgürlük’ kavramlarını derinden sorgulatıyor.

Mahpus kadınlardan sadece birinin yazdığı mektupta; “Adalet yetmezliği çektiğimiz bu çağda kavga etmek için değil, doğruya sahip çıkmak için ihtiyacımız olan tek şey, insancıl bir kıpırdamadır” sözü bile mahpus kadınların yaşadıkları zorlukları ve özgürlüğe olan tutkularını karşımıza çıkarmak için yeterli bir sebep gibi duruyor.

Bir AB projesi olan CultureCIVIC: Kültür Sanat Destek programı tarafından finanse edilen oyun, insancıl bir kıpırdamayla tutsaklıktan özgürlüğe kanat çırpan beş kadının, bu yolculukta yaşadıkları bütün zorlukları ve adaletsizlikleri politik bir dille anlatırken, seyirciye kimin ‘tutsak’ kimin ‘özgür’ olduğunu sorgulatıyor.