Kipatlı Günler
Geçtiğimiz haftalarda kuruluş haberini verdiğim ‘habitat TV’ yayın hayatına başladı. Müge Aral ile birlikte hazırladığımız ve sunuculuğunu üstlendiğim çocuk kitapları programı ‘Kipatlı Günler’ haftanın her günü yayın akışında yerini alıyor. Ocak ayında dört bölümümüz izleyici ile buluştu. Çocuk edebiyatımızın güçlü kalemlerinden biri olan Şiirsel Taş ilk konuğumuzdu.
Kuzguncuk’un özel mekânlarından biri olan Nail Kitabevi’nde buluştuk. Kentlerde özlemini duyduğumuz doğal yaşamın seslerini kitapları aracılığıyla bizlere taşıyan yazarın “Büyük Sevbeni” adlı kitabını konuştuk. Tırtıl Kids Kitabevi’nde drama öğretmeni Lider Hepgenç ‘Göbeklitepe Oyun Parkı’ kitabını bizlere anlattı. Kitabı oynamak kitabı okumak kadar keyifliydi. Gökçe Gökçeer’in havai fişeklerin zararlarına dikkat çektiği ‘Bu Ne Gürültü Patırtı’ adlı öyküsünü Happy Nest’teki sohbetimizde ekrana taşıdık. Mühendis yazar Toprak Işık’tan ‘Acaba Ne Olsam?’ başlıklı başvuru kitaplarından ‘Yazar’ı ve yazarlığın meşakkatli yollarını Hümanist Kitabevi’nin keyifli atmosferinde dinledik.
Şubat ayında buluşmalarımıza devam ediyoruz. Nihal Ünver ile otistik bir çocuğun öyküsünü anlattığı ‘Tornet, File Çorap ve Başka Şeyler’ kitabını kahve kokulu Kendisibir Mekan’da konuşuyoruz. ‘Parasını Yöneten Çocuklar’ kitabının yazarı Özlem Özyurt ile Han Spaces’te çocukların kendi bütçelerini oluşturmaları, ihtiyaç ve isteklerini ayırt edebilmeleri üzerine sohbet ediyoruz. İlerleyen haftalarda eğitimci Murat Moroğlu ile buluşmamız ekrana taşınacak. Konumuz ‘Yola Düşmek’ ve nitelikli çocuk kitapları olacak. İçi harika çocuk kitaplarıyla dolu olan Zuya Kids’te Çiğdem Gündeş’le birlikte ‘Kırmızı Ayakkabı’ öyküsündeki kızın arayışına eşlik edeceğiz. Heybeli Sahaf’ta buluştuğumuz şair, yazar Melek Özlem Sezer’in “Ben de Karagöz ve Hacivat’la Eğlenmek İstiyorum” adlı kitabı aracılığıyla geçmiş ile günümüz arasında kurulan bağda yazının önemine değineceğiz. ‘Bitmeyen Mitoloji’ kitabında mitolojik öyküleri çocuklar için yorumlayan Hafize Çınar Güner ile Kadıköy Nazım Hikmet Kültür Merkezi’nde sohbet edeceğiz. Robinson Crusoe 389 Kitabevi’nde sınıf öğretmeni, yazar Züleyha Ersingün ile ‘Kaygı Kuşu’ kitabı eşliğinde iyilik hareketine dönüşebilen çocukluk çağı kaygılarını konuşacağız. Ressam Sedat Girgin’le çizimlerin resimli çocuk kitaplarındaki yeri ve işlevi üzerine görüş alışverişinde bulunacağız.
Kipatlı Günler’de yazar, çizer, eğitimci, yayın emekçileriyle bir araya gelip çocuk ebeveyn etkileşimli okunabilecek kitapları TV normları içinde tadında ve kararında anlatmak istiyorduk. İlk adımlarımızı atmış olduk. Pandemi sürecinde vaktini ayıran konuklarımıza, kapılarını açan mekânlara, Kipatlı Günler’i izlemek için ‘yeni bir yaşam alanı’na adım atan herkese teşekkür ediyoruz. Türk televizyonlarında yayımlanmış ilk çocuk kitapları programı olan Kipatlı Günler yeni yürümeye başlamış küçük bir çocuk gibi. Hoş görünüzü ve dikkatinizi üzerinden eksik etmezsiniz değil mi?
Uzun uzun yazdım çünkü çocuk kitapları dünyasının tüm paydaşlarının ilgisi ve dayanışması olmaksızın düş kurma, hoşgörü ve okuma kültürlerinin gelişme ve yaygınlaşma olanağı olmadığını düşünüyorum. Hepimiz çocuklarımızın okuma alışkanlığı kazanmasını istiyoruz. Farklı bakışlar sunan içeriklerin peşine düşüyoruz. Sıkılmadan, korkmadan, edebiyatın tadına vararak okusunlar istiyoruz. Yayıncıların, eğitimcilerin ve ailelerin heveslendiren, fırsat tanıyan, seçenekler sunan özverili tavrı devreye girmez ise kitaplar satılmış /alınmış olsa bile okunma ya da içselleştirme konusunda bazı boşluklar kalacaktır.
Toplumsal hafızamız, her alanda olduğu gibi edebiyatta da üstten bakarak, yüksek tonda konuşarak, görmezden gelerek, ‘ben oldum’ diyerek bir yere varılamayacağının örnekleri ile dolu. Sosyal medyada takipçi sayısını baz alarak gerçek bir deneyimin parçası olmadan yüzeysel bir biçimde ürünlerinin reklamını yaptıran sistem bilim, kültür, sanat faaliyetlerine kaynak ayırmaz ve desteklemez ise geleceğimiz keşiften keyif alan, sorgulayan, ileriye taşıyan, hayal kuran, hayalini gerçekleştiren zihinlerden mahrum kalacak. Çocuk kitaplarının özel bir sihri var, o da çocuklara yaşamın getirdiklerini cesurca karşılama becerisi kazandırmaları. Bu alana aktarılacak kaynaklar tüketim değil birikim kültürüne katkı sunacaktır. Bu açık bir sesleniş aslında.
Türkiye’de yeni bir yaşam alanı kuruldu. İzleyici desteğini ilk günden bu yana hissediyor. Kurumlarca da desteklenir ise soluğu uzun olacak. Bizler de Kipatlı Günler devam ettiği sürece dünya yaşamaya değer bir yer demeye devam edeceğiz ve çocuk kitapları keşfimizi sürdüreceğiz.
Elimde Okuma Kültürünü Yaygınlaştırma (OKUYAY) Platformu’nun Ortaklıklar ve Ağlar Hibe Programı kapsamında hayata geçirdiği çocuklarımızı ve bizleri hafiyeliğe davet eden NASIL KİTAP HAFİYESİ OLUNUR? adlı kitap var. Beraberinde de renkli bir poster. Kitap dostlarının Bir Dolap Kitap’tan tanıyacağı Yıldıray Karakiya ve Banu Aksoy’un hazırladığı içerikte hafiyelik yolunda dört aşama sıralanmış; dikkat egzersizleri, ayrıntı becerileri ve odaklanma, eksikleri tamamlama, analitik değerlendirme. Yıldıray Karakiya, Rada ve Kedili Kral adlı kitabımın editörüydü. Onun çocuklar için üretilen içeriklere bakışını önemserim. Kitabın içinde her bir bölümde hafiye adayına yöneltilen -kimi ucu açık- sorular bulunuyor. Saha çalışması başlığı altında uygulama önerileri yer alıyor. Soruların cevaplarının bir kısmı posterin ayrıntılarında gizli. Sesli okumanın mucizesine inanan bir ebeveyn olarak konuya dair poster içinde yer alan ifade beni ayrıca keyiflendirdi. Kitapta “Laboratuvar Çalışması” olarak şekillendirilmiş sorumluluk önerileri de var; kitap tamiri, ayrılmış cildi onarmak gibi…Zihinsel dinginleşme çalışmasının bir kitap hafiyesinin olmazsa olmaz özelliği olduğunun altını çizen kitap çocukları boyama eşliğinde düşünmeye de davet ediyor. Kitabın sonunda herkesin okumasını dilediğim öğretmen ve ebeveynlere yazılmış açık bir mektup var.
Etkinlik kitabına, içindeki soruların cevaplarına ve Okuma Kültürünü Yaygınlaştırma Kılavuzu’nun zengin içeriğine www.okuyayplatformu.com’dan ulaşabilirsiniz. Platformun çalışmaları Kingston Üniversitesi, Türk Kütüphaneciler Derneği, AÇEV, Kadıköy Belediyesi ortaklığı ve Stiftung Lesen, Okuma Kültürü Derneği iştirakiyle gerçekleşiyor.
Dünyanın sınırlarını düşlerinin sınırsızlığı ölçüsünde zorlayan nice çocuk var. Bizler onları kitaplarla buluşturdukça sınırları aşmanın ve ötesindekileri tanımanın zevkine varacaklar. Taşıdığı zeytin dalı düştü düşecek olan yorgun güvercin yeniden canlanacak.