Kırgızistan’da Rusya destekli iktidar kavgası
Kırgızistan’da Atambayev’in gözaltına alınmasıyla yaşanan kriz sürüyor. Eski Başbakan Babanov iki yıl önce sığındığı Moskova’dan ülkeye dönerken, Orta Asya Uzmanı Serkan Yılmaz’a göre ülkede Rusya destekli bir iktidar mücadelesi yaşanıyor.
ANIL ATAŞ
Orta Asya ülkesi Kırgızistan’da eski Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev’in gözaltına alınmasının yarattığı kriz devam ederken, ülkede tansiyon düşmüş değil. Önceki gece evine düzenlenen operasyonla gözaltına alınan Atambayev hücreye konarken, eski Başbakan Ömürbek Babanov ise Kasım 2017’de gittiği Moskova’dan başkent Bişkek’e döndü. Ekim 2017’deki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olan Babanov hakkında seçim kampanyası sırasında anayasal düzeni bozmaya çalıştığı iddiasıyla soruşturma başlatılmıştı. Babanov, seçimin ardından yenilgisini kabul ederek Kasım 2017’de Moskova’ya gitmişti. Ülkenin en zengin iş insanı olarak bilinen Babanov, Atambayev’in iktidarında yaklaşık bir yıl başbakanlık koltuğunda oturmuştu.
MOSKOVA’NIN MÜDAHALESİ VAR
Bir zamanlar “Orta Asya’nın İsviçresi olacak” denilen Kırgızistan son yıllarda yaşanan iç çalkantılarla gündeme geliyor. 2005’te ABD destekli Lale Devrimi’yle iktidar değişirken, 2010’da ise Rusya destekli müdahaleyle yine iktidar el değiştirmişti. Stratejik konumuyla dikkat çeken ülkenin bir kez daha istikrarsızlığa sürüklenmesini değerlendiren Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’nden Serkan Yılmaz, “Atambayev gözaltına alınırken bir anda Babanov’un ülkeye dönüşü tesadüf olamaz. Burada kesinlikle Rusya’nın Kırgızistan’ın iç işlerine arkadan arkaya müdahil olmak istediğini görüyoruz. Keza Atambayev, dokunulmazlığı kaldırıldıktan kısa süre sonra birkaç günlüğüne Rusya’ya gitmişti. Siyasi dengelerin yeniden değiştirilmeye çalışıldığı, kartların yeniden karıldığı bir dönem söz konusu” dedi.
ERKEN SEÇİM İHTİMAL DAHİLİNDE
‘Böyle devam ederse de Kırgızistan’da bir erken seçim olabilir ve Babanov adaylığını görebiliriz. Geri dönmesinin nedeni bu’ diyen Yılmaz, “Atambayev eğer haksız olduğunu ve kendisine zulüm yapıldığını düşünüyorsa neden gidip ifade vermiyor da şiddete başvuruyor? Atambayev ‘burada bir oyun oynanıyor’ derken silahlı şiddete başvurup o oyunun ortasında kendini buldu. Uluslararası meşruiyetini bu anlamda belki de kaybetmiş durumda” dedi.
RÖVANŞ MI YOLSUZLUK MU BELLİ DEĞİL
“Bu uygulamalar gerçekten yolsuzluk iddiaları üzerinden mi yürütülüyor, yoksa siyasi açıdan rövanşist bir yaklaşım mı sergileniyor? Bu anlaşılmaz bir şey. Bu ince çizginin netleşmesi gerekir” diye konuşan Yılmaz, iddialar karşısında ortada bir delil olmadığına dikkat çekti. Bu tür uygulamaların uzun yıllar itibariyle elde edilmiş demokratik kazanımlara zarar verdiğini söyleyen Yılmaz, şunları söyledi: “Kırgızistan Orta Asya ülkeleri arasında ‘Demokrasi Adası’ olarak bilinir. Fakat bu yaşananların demokrasiyle uzaktan yakından ilgisi yok ve bu, Kırgızistan’ın bir Orta Asya hastalığı olan otokrasiye kayıp kaymadığını sorgulatıyor. Bu iş sağduyu ile çözülmüş olsaydı bunların hiçbiri yaşanmazdı.”
Yılmaz, merkez bölgelerde yaşayan insanların ‘ortada bir yolsuzluk varsa ve bu delillerle ortaya konmuşsa yolsuzluk yapan hesap versin’ şeklinde bir tutum sergilediğini, bunun karşısında ülkenin taşra kesiminin ise yapılanların hukuksuzca, haksızca, rövanşist bir tutumla yapıldığını savunduğunu söyledi.