‘Kölelik büroları’nın yönetmeliği yürürlükte
Emek örgütlerinin 'kölelik yasası' olarak nitelediği 'kiralık işçilik yasası'yla geçici iş ilişkisi kurma yetkisi verilen özel istihdam bürolarına ilişkin yönetmelik yürürlüğe girdi
Emek örgütlerinin ‘kölelik yasası’ olarak niteliği 'kiralık işçilik yasası'yla özel istihdam bürolarına (ÖİB) işçi kiralama (geçici iş ilişkisi kurma) yetkisi verilmesinin ardından, ilgili yönetmelik de yürürlüğe girdi. Resmi Gazete’de dün yayımlanan Özel İstihdam Büroları Yönetmeliği ile 19 Mart 2013 tarihli eski yönetmelik yürürlükten kaldırıldı.
Yeni yönetmelikle ÖİB’lerin kurulması ve faaliyetleri ile incelenmesine, kontrolüne ve denetimine ilişkin usul ve esaslar belirlendi. Buna göre;
» Özel istihdam büroları iş ve işçi bulmaya aracılık faaliyeti yapacak, iş gücü piyasası ile istihdam ve insan kaynaklarına yönelik hizmetleri yürütecek ve mesleki eğitim düzenleyecek. Bu bürolar, kamu kurum ve kuruluşlarının kadro ve pozisyonları için aracılık yapamayacak.
» İzin verilen özel istihdam bürolarınca işçinin askerlik hizmeti ve iş sözleşmesinin askıda kaldığı diğer hallerde, mevsimlik tarım işlerinde, ev hizmetlerinde, işletmenin günlük işlerinden sayılmayan ve aralıklı olarak gördürülen işlerde, iş sağlığı ve güvenliği bakımından acil olan işlerde veya üretimi önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı nedenlerin ortaya çıkmasında, işletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici iş ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve öngörülemeyen şekilde artmasında, mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş artışlarında işçi kiralanabilecek.
Tarım ve ev işlerinde süre sınırı yok
» Geçici iş ilişkisi, ev hizmetleri ve mevsimlik tarım işlerinde süre sınırı olmaksızın, askerlik hizmeti ve iş sözleşmesinin askıda kaldığı diğer hallerde durumun devamı süresince, diğer hallerde ise en fazla dört ayla süreyle kurulabilecek. Sözleşme, mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş artışları dışında toplam sekiz ayı geçmemek üzere en fazla iki defa yenilebilecek.
» Geçici işçi çalıştıran işveren, belirtilen sürenin sonunda aynı iş için altı ay geçmedikçe yeniden geçici işçi çalıştıramayacak.
» Geçici işçi ile yapılacak iş sözleşmesinde, işçinin ne kadar süre içerisinde işe çağrılmazsa haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebileceği belirtilecek, bu süre 3 ayı geçemeyecek.
Kıyım yapan patron işçi kiralayabilecek
» İşletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin artması gerekçesiyle kiralanacak işçi sayısı, işyerinde çalıştırılan işçi sayısının dörtte birini geçemeyecek, ancak on ve daha az işçi çalıştırılan işyerlerinde beş işçiye kadar geçici iş ilişkisi kurulabilecek.
» Kamu kurum ve kuruluşları ile yer altında maden çıkarılan iş yerlerinde geçici iş ilişkisi kurulamayacak. Toplu işçi çıkarılan iş yerlerinde ise 8 ay süresince işçi kiralanamayacak.
» Geçici işçi çalıştıran işveren, grev ve lokavtta geçici iş ilişkisiyle işçi çalıştıramayacak.
-İşveren, iş sözleşmesi feshedilen işçisini, fesih tarihinden itibaren 6 ay geçmeden geçici iş ilişkisi kapsamında çalıştıramayacak.
En çok 3 aylık ücrete güvence
» İşveren, ödenmeyen ücret bulunması halinde, bunlar ödenene kadar ÖİB'nin alacağını ödemeyerek, bu büronun alacağından mahsup etmek kaydıyla geçici işçilerin en çok 3 aya kadar ücretlerini doğrudan işçilerin banka hesabına yatıracak.
» Ücreti ödenmeyen işçiler ve ödenmeyen ücret tutarları, geçici işçi çalıştıran işveren tarafından il müdürlüğüne veya hizmet merkezine ödeme gününden itibaren 15 gün içinde bildirilecek.
» Sözleşmede belirtilen sürenin dolmasına rağmen geçici iş ilişkisinin devam etmesi halinde, geçici işçi çalıştıran işveren ile işçi arasında sözleşmenin sona erme tarihinden itibaren belirsiz süreli iş sözleşmesi kurulmuş sayılacak. Bu durumda, ÖİB, işçinin geçici iş ilişkisinden kaynaklanan ücretinden, işçiyi gözetme borcundan ve sosyal sigorta primlerinden sözleşme süresiyle sınırlı olmak üzere sorumlu olacak.
» Özel istihdam bürolarının iflası, kapatılması, aracılık faaliyeti veya geçici iş ilişkisi kurma yetkisinin iptali ya da işçi ücretlerinin büro tarafından ödenmemesi hallerinde, diğer kanunlarda düzenlenen hükümlere bakılmaksızın işçi alacakları, teminattan öncelikli olarak ödenecek.