Kömürü bırakmalıyız

HABER MERKEZİ

Ekosfer Derneği, kömürlü santrallara ilişkin Avrupa ülkelerinin aldığı kararları inceleyen bir harita yayımladı. Birçok Avrupa ülkesi kömürlü elektrik kullanımına son verdi, birçoğu da kömürü bırakma takvimi açıkladı. Ancak aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 4 ülkenin kömürü bırakmak için attığı somut bir adım yok.
Birçok bilimsel araştırma, İklim krizini durdurmak ve ortalama sıcaklık artışını 1,5 derecenin altında tutmak için önümüzdeki 20 yıl içerisinde dünyanın kömürlü termik santrallarla vedalaşması gerektiğini söylüyor. Climate Analytics’in Hükümetlerarası iklim Değişikliği Paneli’nin çalışmasını da değerlendirerek hazırladığı rapora göre OECD ülkeleri 2030’a, diğer ülkeler ise 2040’a kadar kömürlü termik santrallarının hepsini kapatmalı. Glasgow’daki son taraflar toplantısında da (COP26) birçok ülke bu hedefe uyacaklarına dair taahhütte bulunmuştu.

Elektrik üretiminde kömür kullanmama kararı alan ülkelerin önemli bir bölümü Avrupa’da yer alıyor. Şu ana kadar 23 Avrupa ülkesi elektrik üretiminde kömür kullanımını durdurma kararı aldı ve bazıları şimdiden kömür santrallarıyla vedalaştı.

Avrupa ülkelerinin kömüre ilişkin tutumlarını inceleyen Ekosfer Derneği dört gruba ayırdı.

Kömürlü termik santrallarını kapatmış veya hiç açmamış olan ülkeler: Arnavutluk, Avusturya, Belçika, Estonya, İsveç, İsviçre, Letonya, Litvanya, Norveç ve Portekiz.

2030’dan önce kömürü bırakma kararı alan ülkeler: İngiltere, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İrlanda, İspanya, İtalya, Kuzey Makedonya, Macaristan, Slovakya ve Yunanistan.

Kömürü bırakma kararı alan ancak bunu 2030’dan sonra gerçekleştireceğini açıklayan ülkeler: Almanya, Bulgaristan, Çekya, Hırvatistan, Karadağ, Slovenya ve Romanya.

Kömürlü termik santralları kapatma kararı almamış ülkeler: Bosna Hersek, Polonya, Sırbistan ve Türkiye.

Hazırladıkları haritanın işlevini açıklayan Ekosfer Derneği Kampanyalar Direktörü Özgür Gürbüz, “Avrupa’da kömürü bırakan ülkelerin sayısı hızla artıyor. Bazı ülkeler elektrik üretiminde kömürle çoktan vedalaştı, birçoğu da önümüzdeki 10-15 yıl içerisinde vedalaşacak. Ukrayna’nın işgaliyle ortaya çıkan enerji krizinin bu kararları geciktirebileceğini belirten haberler var ama henüz resmi kararlarda bir değişme yok. Hazırladığımız harita bu spekülasyonların önüne geçecek ve güncel bilgilere herkesin ulaşmasını sağlayacak” diye konuştu.

TÜRKİYE’NİN PLANI YOK

Türkiye’nin kömürden vazgeçmek için bir hızlıca plan hazırlaması gerektiğini belirten Gürbüz, “Türkiye, uzun süre iklim kriziyle ilgili somut bir adım atmadı. Paris Anlaşması'nın onayıyla sürece yeniden dahil oldu ve şimdi hızla emisyonlarını nasıl azaltacağını gösteren bir planı hazırlaması gerek. 2053 yılı için telaffuz edilen net sıfır emisyon hedefinde de samimiysek ilk yapacağımız iş, Avrupa'daki birçok ülke gibi elektrik üretiminde kömür kullanımını sonlandıracak bir takvim belirlemek olmalı” ifadelerini kullandı.

KÖMÜRÜN PAYI BÜYÜK

Türkiye'de kömürün elektrikteki payı yüzde 31,43. Kömürlü santralların toplam kurulu gücü 19,6 gigawattken, planlanan kömürlü termik santralların toplam kurulu gücü 12,45 gigawatt.

BAŞARISIZ ŞURA

Çevre Şehircilik Bakanlığı’na iklim değişikliği ekleyen Paris Anlaşması’na yıllar sonra taraf olan AKP iktidarı, iklim kriziyle mücadelede samimiyetsiz. Geçen ay Konya’da tarafların ve muhattaplar çağırılmadna yapılan İklim Şurası başarısızlıkla sonuçlanmıştı. 21 Şubat’ta Konya’da başlayan ve beş gün süren İklim Şurası’ndan kömür, doğalgaz ve nükleere devam kararı çıkmıştı. ürkiye’nin yılda 506 milyon tonu bulan seragazı emisyonlarını düşürmeyi ve 2053 yılında “net sıfır” emisyona ulaşmayı hedefleyen Şura’dan, kömür, doğalgaz ve nükleere devam kararı çıkmıştı.

***

Savaş fosil yakıtları gündeme getirdi

Doğalgaz ihtiyacının yüzde 40’tan fazlasını Rusya’dan karşılayan Avrupa ülkeleri, alternatif arayışlarında başarılı olamayınca son çare olarak kömüre yönelebilir. BBC’ye demeç veren AB’nin Yeşil Mutabakat Başkanı Frans Timmermans da gelişmeler doğrultusunda Avrupa hükümetlerinin, Rusya’ya itimat edilemeyeceğini ve Avrupa devletlerinin kömür yakmaya devam edebileceğini açıkladı.

Rus gazına alternatif arayışında çalışmalar yürüten Uluslararası Enerji Ajansı, (IEA) 10 maddelik bir plan açıkladı. Yeşil Mutabakat’tan taviz verilebileceği belirtilen 10 maddelik planda, Rusya ile herhangi bir yeni gaz sözleşmesi imzalanmaması, bir yıl içinde 30 milyar metreküp doğal gaz sağlayabilecek kaynak bulunması, gaz depolama sisteminin güçlendirilmesi maddeleri öne çıkıyor. Söz konusu programla, AB’nin bir yıl içinde Rus gazına bağımlılığının üçte bir oranında, azaltılabileceği hesaplanıyor.