Google Play Store
App Store

Maraş merkezli depremlerin üzerinden 500 gün geçti ancak iktidarın verdiği sözler yerine getirilmedi. Depremzedelerin ne evleri teslim edildi ne de kayıp yakınlarının adil yargılanma talepleri karşılık buldu.

Konutlar yapılmadı, failler firari: Söz vermek bedava!
Depremde en az 53 bin 537 kişi yaşamını yitirmişti. (Fotoğraf: AA)
İlayda Kaya
İlayda Kaya
ilaydakaya@birgun.net

6 Şubat’ta Maraş merkezli gerçekleşen ve 11 kenti etkileyen 7,8 ve 7,5 büyüklüğündeki depremlerin bugün 500’üncü günü. Enkazlar arasında ailelerin adalet arayışı sürerken, sorumlu kamu personelleri hakkında yargılama yapılmaması tepkileri büyütüyor. Sokaklarda, meydanlarda eylem yaparak seslerini duyurmaya çalışan depremzedeler "AKP iktidarı sadece 3 maymunu oynuyor. Yargılanan tek kamu personeli yok” diyor.

Deprem bölgelerindeki konut, hijyen, rezerv alan, sağlık, eğitim, konteyner başta olmak üzere çok sayıda çözüm bekleyen sorun var. Depremde yıkılan ve binlerce yurttaşın ölümüne yol açan binalara ilişkin ise yargılama süreçleri eksiklerle dolu. Bu binalara ilişkin açılan davalarda şimdiye kadar bir tek kamu personeli yargılanmadı. Sadece geçen günlerde bir kamu personeli için soruşturma izni verildi.

Depremlerde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın verilerine göre 872 bin bağımsız bölümden oluşan 311 bin bina hasar aldı ya da yıkıldı. Buna karşın dava sürecinin başlatıldığı deprem dosyası sayısı Haziran 2024 itibarıyla sadece 190. Bu 190 davada kamu personellerinin yargılanmasına ise yalnızca Isias Otel Davası’nda izin verildi. Yargılanması gereken kamu personelleri, İçişleri Bakanlığı onay vermediği için ifadeye çağırılmadı. Depremle yıkılan binaların bazılarında süreç şöyle:

16 kişinin öldüğü Antep’teki Tekin Apartmanı: Depremin ardından binanın ilk sahipleri Ali ve Yunus Can kardeşler ile binanın son sahibi AKP’li Veysi Tekin’e dava açıldı. 3 sanıktan Tekin, önce tutuklandı ardından tahliye edildi.

• 35 kişinin öldüğü Maraş’taki Ezgi Apartmanı: Binaya tadilat yapan Kervan Pastanesi sahipleri asli kusurlu olarak belirlendi. AKP’ye yakınlığıyla bilinen pastane sahipleri Sami Kervancıoğlu ve Mustafa Pekel hakkında 876 yıl 6’şar aya kadar hapis istemiyle iddianame düzenlendi ancak hâlâ firariler.

150 kişinin öldüğü Maraş’taki Palmiye Sitesi: Bilirkişi raporu hazırlanmadı, dava bile açılmadı. Müteahhit Ali Babaoğlu ise firari.

HAK ETTİKLERİ CEZALARI ALACAKLAR

Depremlerde yakınlarını kaybedenler şunları söyledi:

• Adıyaman Grand İsias Otel enkazında 13 yaşındaki oğlu Aras’ı kaybeden Murat Aktuğralı: İsias Otel’le ilgili 4 kamu görevlisine soruşturma izni verildi. Tek dileğimiz kamu görevlilerinin de dahil olduğu tüm sorumluluğu bulunan kişilerin en ağır cezayla yargılanması.

Ezgi Apartmanı’nda oğlu Ahmet Can Zabun’u, gelini Nesibe Kaya Zabun’u ve torunu Asude Zabun’u kaybeden Nurgül Göksu: Ezgi Apartmanı’nın yıkımından sorumlu Sami Kervancıoğlu ve Mustafa Pekel firari. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’ya bir kez daha talepte bulunuyorum. Çocuklarımın ölümüne sebep olanların bulunmasını istiyorum. Bir an önce kırmızı bülten çıkartılsın ve kapsamlı arama yapılsın. Ezgi Apartmanı davasında kamu görevlilerinin yargılanması için izin çıkmadı.

• Malatya Kırçuval Otel’de yaşamını yitiren milli voleybolcu Mehmet Can Ağırbaş’ın annesi Zeliha Ağırbaş: Katiller hapse girsin diye uğraşıyoruz. Yavrularımızı deprem öldürmedi, birilerinin açgözlülüğü öldürdü.

• Antakya Fuat Koku Sitesi’nde annesi Hayriye Kaya’yı, kız kardeşi Fatma Kaya Peksoy’u, eniştesi Mahmut Peksoy’u ve yeğeni Çınar Peksoy’u kaybeden Döne Kaya: Soruşturma aşaması tamamlanmadı. Talebimiz, 53 bin insanın ölümüne sebep olanların yargı önüne çıkarılması ve adil bir şekilde yargılanması. Kamu görevlileri yargılanmadıkça adil yargılama gerçekleşmeyecek.

KONUTLAR NEREDE?

Afetzedelerin adil yargılama talepleri gibi bölgede yaşamaya devam edenler de unutuldu. Yurttaşların birçok sorununa çözüm bulunmadığı gibi Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın verdiği 650 bin konut sözü depremin üzerinden 16 ay geçmesine karşın hâlâ yerine getirilmedi. Hatay’da konut ihtiyacı 250 bini aşkınken şu ana kadar teslim edilen konutlar, ihtiyacın yüzde 10’una bile ulaşamadı. Depremle yerle bir olan ve sık sık artçılarla sallanan Malatya’da ise yapılması planlanan 103 bin 19 konuttan yalnızca 7 bin 881’i hak sahiplerine teslim edildi. Yani teslim edilen konut sayısının planlanan toplam konut sayısına oranı, yüzde 8’ine tekabül etti. Depremde 5 bin 826 yapının yıkıldığı ve 2 bin 316 yapı ağır hasarlı olarak tespit edildiği Adıyaman’da ise son verilere göre binaların büyük bir kısmı hâlâ verilmedi. Yapı stokunun yüzde 50’sinin yok olduğu kentte binalar hâlâ güvensiz. Depremde yıkılan diğer kentlerde ise binaların akıbeti açıklanmadı.

TALEPLER KARŞILANMADI

Depremzedelerin sorunlarından bazıları ve talepleri şunlar:

• Evlerin bir an önce ‘bedelsiz’ teslim edilmes,

• Konteynerde ve çadırda yaşamın son bulması,

• Elektrik ve su kesintileri son bulması,

• Kira ve fatura yardımlarının devam etmesi,

• Nitelikli hijyen, sağlık ve eğitime ulaşılması,

• İş olanaklarının sağlanması.

RUHSATLI BİNA SAYISI AZALDI

TÜİK’in Yapı Ruhsatına Göre Bina sayısı verileri depremden etkilenen illerdeki süreci gösterdi. Yıkılan kentlerdeki yapı ruhsatlı bina sayıları şöyle:

20222023
HATAY1117542
MARAŞ1215341
MALATYA1164606
ADIYAMAN473308