Kredi mekanizması alarm veriyor, tahsilat sorunu büyüyor: Gerilim artıyor

EKONOMİ SERVİSİ

FORBES'in 'Türkiye'nin en zenginleri' listesinde üçüncü sırada yer alan Doğuş Holding’in sahibi Ferit Şahenk’in tutarı 2,7 milyar doları bulan borçlarını yapılandırmak için borç verenlerle görüşmeler yaptığı iddia edildi.

Bloomberg, Doğuş Holding’in geçen yıl yapılandırılan ve tutarı 2,7 milyar dolar olan borcunun ödemelerinin ertelenmesi için görüşmeler yürüttüğünü yazdı. Konuya yakın kaynaklar Doğuş Holding’in sahibi Ferit Şahenk’in borç veren bankalarla ön görüşmeler yaptığını, şirketin koronavirüs salgını nedeniyle nakit akışının ciddi darbe aldığını belirtti.

İki kaynak, Doğuş Holding’in bankalara ödemelerin yapılamayacağını aktardığını belirtirken, şirket konuyla ilgili yorum yapmaktan kaçındı. Nisan 2019’da 12 bankayla borçlarını altı yıllık bir düzenlemeye yayan ve yatırımlarının büyük kısmını bir süredir gıda ve konaklamaya yönlendiren holding, koronavirüs salgınındaki karantina döneminden de ciddi biçimde etkilendi.

BU SADECE GÖRÜNEN

Ekonomist Uğur Gürses, pandemi öncesinde de şirketlerin borç ödeme güçlüğü çektiğini belirtti. Gürses'in borç ödeme güçlükleriyle ilgili BirGün’e yaptığı değerlendirmeler şöyle:

"Doğuş Holding çok bilinen bir şirket olduğu için öne çıkıyor; ama irili ufaklı çok sayıda şirket bu sorunu yaşıyor. Yani bu buzdağının görünen yüzü aslında. Ama hükümetin de bu sorunu çözmek için bir politika çerçevesi yok. Durum böyle olunca önümüzdeki yıl için hedeflenen yüzde 5,8’lik büyüme gerçekleşmez. Sorunlu kredilerin artması bankacılık sistemi için de bir risk tabii. Ancak Türkiye’de banka batmaz, yani buna izin vermezler. Bankacılıkta aktif rasyo bir an önce kaldırılmalı. Zira aktif rasyo bankaları kredi vermeye zorlayan ve dolayısıyla potansiyel batık kredi yaratan bir uygulama."

BANKA KÂRLARI ERİR

Ekonomist Baki Demirel ise en büyük sorunun güven sorunu olduğunu söyledi. Demirel, borçların ödenmemesinin yaratacağı tehlikeleri şu sözlerle anlattı:

"2017 yılından itibaren dediğim şey, "Gelir yaratılmadan borçların yapılandırılması sadece öteleme yaratır, ancak borç sorununu çözmez" idi. Tüm dünyada ve tabii Türkiye’de en büyük sorun bu borçların çevrilmesinin yarattığı güven sorunudur. Bu hem küresel ekonomide hem de Türkiye’de riskleri büyütüyor ve kırılganlık yaratıyor. Konu aslında çok derin. Ancak Covid-19 sonrası ekonomilerin kapanmak zorunda olması, üretimin düşmesi bu problemi daha da büyüttü. Türkiye bu sorunu kredi genişlemesi ile çözmeye çalıştı; ancak kanımca gelir artmadan kredilerin artması ve ertelenmesi borç sorununu daha da büyütmekten başka bir işe yaramaz."

Borçların ödenmemesinin güvensizliği ve riski daha da büyüteceğini vurgulayan Demirel, "Bankaların aktif kalitesinin bozulmasına yol açacak bu sorun, ödemeler dengesi sorunu ile birleşince TL üstündeki baskıyı daha da artırabilir. Bu durum kaçınılmaz olarak faizler üzerinde de baskıya neden olabilecektir. Yani böyle olmasa bile borçların ödenmesinin yol açabileceği likidite sorunu Merkez Bankası ya da bankacılık piyasasından çözülmezse bankalar ister istemez mevduat faizlerini zaten artırırlar. Sonuçta faizler hem kur baskısı hem de likidite baskısıyla artarak banka krizi endişesini büyütebilir. Kesin böyle olur demiyorum; ancak aktif kalitesindeki bozulma bizi böyle bir noktaya getirebilir. Zira ekonomideki daralma aynı zamanda banka kârlarının erimesine yol açabilir" ifadelerini kullandı.

***

Dev projelerin sahibi

Borç yapılandırması talep eden Doğuş Holding’in sahibi Ferit Şahenk, Forbes’in ‘Türkiye’nin en zenginleri listesi’nde 3’üncü sırada yer alıyor. Geçen yıl 4’üncü sırada olan Şahenk, 2 milyar dolarlık servetini 400 milyon dolar artırarak listedeki sırasını üste çıkardı. Medya sektöründe yer alan Doğuş Holding, Star TV ve NTV’nin de sahibi. Yap-işlet-devret projelerinde yer alan, ayrıca enerji sektöründe faaliyet gösteren Doğuş Holding, devlet teşviklerinden de yararlanıyor. Öte yandan 2002 yılından bu yana kamuoyunda tartışma konusu olan Galataport projesini de Doğuş Holding yürütüyor.

Borçlarını ertelemek isteyen Doğuş Holding’in dev projelerinden bazıları şöyle:

♦ Galataport

♦ Kadıköy-Kartal metro inşaatı

♦ Artvin Barajı

♦ Aslancık Barajı

♦ Boyabat Barajı

♦ İstinye Park AVM

♦ Ankara-Sivas Hızlı Treni