Küçük esnafın derdi büyük

TÜRKAN ŞİŞOĞLU

Covid-19 tedbirleri kapsamında sadece paket ve gel-al servis hizmeti veren lokanta, restaurant ve kafeler iflasın eşiğinde. Mart ayından bu yana çok ciddi gelir kayıpları yaşayan binlerce esnaf, kredilerle ayakta durmaya çalışıyor ancak çekilen kredilerin vade günü geldi çattı. Küçük esnafın ne cebinde parası kaldı ne de yeniden kredi alacak bir güvencesi. Esnaflar maliyeti karşılamakta zorlandıklarını, dükkânı kapatmakla karşı karşıya olduklarını ve sürecin daha da kötüleşeceğini düşündüklerini söylediler.

Efes Selçuk’ta, ne kadar önlem alsalar da insanların haklı olarak gelmeye çekindiğini belirten kahve dükkânı sahibi Ziya Tüccar, “Gel-al satışları artış gösterdi ama bu tip çalışma esnafı kurtarmaz. Gel –al dediğimiz durum maliyetli, karton bardağın bir tanesi sadece 1,5 TL ve bu fiyat doğrudan beni etkiliyor. İnsanlar hem kahve içsin hem de satış sağlansın diye normalde 12-14 TL arasında sattığım kahvenin fiyatını 10 TL’ye indirdim. Belediyelerden hiçbir destek almadığımız gibi birde bizlerden, esnaflardan temizlik ve tabela vergisi almaya devam ediliyor. Aslında yerel yönetim bu süreçte en azından destek amaçlı bu vergileri almayabilir. Devletten de bunu bekliyoruz. Esnaf kredileri ertelenebilir, hep ekonomi aklımıza geliyor, ilk aklımızda olan o. Normalde iki çalışanım vardı şu an onu burada tutmaya çalışıyorum çünkü onunda belirli bir giderleri ve geleceği var. Burayı en fazla ocak ayına kadar açık tutabilirim o kadar dayanırım. Ben kiracı olduğum için mülk sahibi ile görüşüp tamamen kapatıp kapatmama durumunu düşüneceğim. Daha kötüye gidecek” dedi.

Uşak’ta, Covid-19 virüsünün yaşam şeklimizi değiştirdiğini dile getiren içkili restoran sahibi Feridun Metin de, salgın sürecinde ülke yönetiminin sadece sermaye ve yandaşlarını düşündüğünü vurgulayarak, “İşçi, emekçi, esnaf, köylü salgınla baş başa bırakıldı. Mart ayında kapatılan eğlence yerlerinin çoğu hala kapalı, açılmadı. Yeni süreçte de restoranlar paket servis yapamayacak. Özellikle alkollü lokantaların paket servis gibi bir imkânı yok. Kaldı ki alkol servisi yapmak istesek bile yaptırmayacakları için resmen aklımızla dalga geçiyorlar. Önlemler eksik alınıyor ve bu şekilde hastalığın yayılma hızı asla durdurulamaz. Fabrikada yüzlerce işçi yan yana çalışıyor, otobüslerde insanlar sürekli birlikte. Tam kapatma sağlansa en azından çalışan emekçilerimizden garsonumuza, aşçımızdan birçok işçimize tam anlamlı koruma sağlanabilir. Restoran, meyhane ve barlardan kazanç elde eden müzisyenler çok zor durumda. Hiçbir güvenceleri yok. Tam kapatma olmalı ancak işletmelerin, çalışanların gelir kaybı karşılanmalı. Sadece yandaşları, sermaye sağlayanları gözetmek olmaz” ifadelerini kullandı.

Efes Selçuk’ta, işlerinin çok düştüğünü ve paket servis yapmadıklarını anlatan fırın sahibi Ufuk Gültekin ise, “Giderler aynı şekilde devam ediyor. Pandemi sadece bizi değil diğer tüm esnafları çok kötü etkiledi. Paket servis yapmıyoruz, sadece gel-al var bizde. Müşteriler buraya geliyor ve alıp gidiyor. Bizlere ne destek olundu ne de bununla ilgili bir teklifte geldi. Devletin, esnafa destek olması şarttır. Sadece devletinde değil yerel yönetiminde bu konuda desteği gerekiyor çünkü buraları hep belediye dükkânı” şeklinde konuştu.