Küresel ticarette yeni bir arayış
Rıfat KIRCI
İstanbul Sanayi Odası (İSO) mart ayı olağan meclis toplantısında konuşan Başkan Erdal Bahçıvan, Rusya ile ekonomik ilişkilerde Rus para birimi ruble kullanma önerisi getirdi. Kuzeydeki savaşa dikkat çeken Bahçıvan özellikle ödemeler dengesinde sorunlar yaşandığını belirterek “Rublenin etkin şekilde kullanılabileceği sistemin devreye girmesi büyük önem taşıyor” dedi.
Rublenin daha etkin kullanılmasına yönelik değerlendirmede bulunan Ekonomist Uğur Civelek savaş döneminde atılacak ekonomik adımlarda dikkatli olunması gerektiğini, ruble ile alışverişin riskler barındırdığını söyledi. Civelek: “Bu çalışmaları uzun vadeli yapabilirsiniz. Bunda bir sakınca yok. Ama şu anda normal dışı dalgalanmalar var. Normal dönemde başarılı olacak bir şey. Şu anki dalgalanmalarda kötü başlangıç da olabilir. Riskleri barındırıyor” dedi.
DOLARIN TAHTI SARSILACAK
Rusya’yla ticareti genel paralarla yapıldığını söyleyen Civelek “Ruble’deki dalgalanmalar firmalarda sıkıntı yaratır. Rusya’yla dost olarak ticarette kullanılan para birimini değiştirmek istiyorsan ambargo uygulayanlar da tavır almaya kalkacak. Şu anda önünü göremiyorsun. Yani Rusya’yla ticaretimi geliştireyim istiyorsun. En başta ABD bundan rahatsız olacak. Yerel paraları kullanmak demek mevcut sisteme bir tekme daha vurmak demek” değerlendirmesinde bulundu.
Savaşla birlikte çok kutuplu bir dünyaya doğru gidildiğini aktaran Civelek sözlerine şöyle devam etti: “Dünya siyasetinde doların tahtı sarsılacak. Başka ödeme sistemleri devreye girecek. Bu süreçte yerel paralar de önemli rol oynayacak. Ama yoldaki her türlü riski dikkate almak lazım. Eksik yönlerini önceden tanımlayıp çözümler üretilmesi lazım. Doları ekarte edecek ekonomik gelişim, alışveriş örnekleri var. Dolar kullanmak yerine yerel paraları kullanırsın. Amerika’nın yaptırım uygulama kapasitesini de aşağı çekersin. Ama bunu yaparken olumlu, olumsuz tüm risklerini öne koyup onları iyi değerlendirmek gerekir. Çeşitli mekanizmalar üretilmeli. Şu anda bunların hiçbiri yok.”
Türkiye’de yerel paralarla ticaretin başlatılamadığını aktaran Civelek son olarak şunları söyledi: “Ankara’da böyle bir çalışma hiç yapılmadı. Mekanizma üretilmesinden bahsedilmeli ama bunu söylediğin zaman da ABD devşirmeleri karşına çıkıp bunu engellemeye çalışır. Belki ona özel düzenlemeler, yasalar, iş birlikleri hazırlığının olması lazım. Sanayicilere bakarsan çoğu ABD’nin yanında olmaktan yanadır. Sistem ABD’nin tekelinde kalmayacak. Dünya çok kutupluluğa evrilecek. Türkiye’nin bu yönde hazırlık da yapması lazım ama dolar kuru anormal dalgalanırken bunu nasıl yapacak? O da ayrı konu.”