Kuzey Kutbu yanıyor, Grönland eriyor ve ısı rekor seviyede!
Kuzey Kutbu yanıyor. Rekor kıran sıcaklıklar ve kuvvetli rüzgarlar, bu yaz bölge genelinde görülmemiş sayıda orman yangınını tetikliyor. Sadece Sibirya'da, 28 Temmuz uydu görüntüleriyle yakalanan yüzlerce orman yangını yaklaşık 3 milyon hektarlık bir alanı kapladı. Alaska genelinde, Temmuz ortasından itibaren 400 kadar orman yangını meydana geldi. Ayrıca, sıcaklıklar nedeniyle Grönland’ın buzu endişe verici bir oranda eriyor.
www.sciencenews.org'da yer alan habere göre, Haziran 2019'daki orman yangınlarının ölçek ve yoğunluğu, Avrupa Birliği’nin Kopernik Atmosfer İzleme Servisi’nin (CAMS) küresel orman yangını verilerini takip ettiği 16 yılın en yüksek seviyesinde. CAMS kıdemli biliminsanı Mark Parrington da Temmuz’un sayısının benzer oranlarda olduğunu ifade ederek “Özellikle Kuzey Kutup Bölgesi'ndeki yangınların süresinde şaşırdım” ifadelerini kullandı.
Kuzey Kutbu'ndaki orman yangınları en çok temmuz ve ağustos aylarında meydana gelir ve yıldırım çarpması sonucu ortaya çıkar. Ancak Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) 12 Temmuz'da, bu yılın Haziran ayında Kuzey Yarımküre'deki olağandışı sıcak ve kurak koşulların şiddetlendiğini ve yangın sezonunun daha erken başladığını belirtti.
Parrington, alışılmadık derecede yüksek sıcaklıklar ve bölgedeki düşük yağışların neredeyse kesinlikle Temmuz orman yangınlarını tetiklediğini belirtiyor.
Alaska'da, bir sıcaklık rekoru 4 Temmuz’da yaşandı. Sıcaklık 32.2 dereceye kadar çıktı. Sibirya bölgelerinde ortalama haziran sıcaklıkları 1981'den 2010'a kadar olan ortalama sıcaklıklardan neredeyse 10 derece daha yüksekti. Aynı ay, Arctic Circle'da 100'den fazla yoğun orman yangını yaşandı.
Danimarka Meteoroloji Enstitüsü'ne göre, Grönland Kuzey Yarımküresi temmuz ayında yaklaşık 200 milyar ton buz kaybetti. Buzulbilimcisi Ruth Mottram, Associated Pres’e yaptığı açıklamada Grönland’ın buz tabakasının yüzde 56,5’inin erime belirtileri gösterdiğini söyledi.
Kuzey Kutbu yanan alevler yalnızca Dünya'nın engin alanlarını yakmıyor; ayrıca bol miktarda karbondioksiti de atmosfere salıyor. Haziran'da çıkan yangınlar nedeniyle 50 megatondan fazla karbondioksiti atmosfere salındı. WMO’ya göre bu rakam 2010’dan 2018’e kadar olan bütün haziran yangınlarının toplamından daha fazla.
Parrington, Arctic orman yangınlarının Temmuz ayındaki toplam karbondioksit emisyonlarının yaklaşık 79 megaton olarak tahmin edildiğini belirtti. Bu, önceki rekor aydaki emisyonları kabaca iki katına çıkarıyor.
Bu tür arktik orman yangınlarının gezegenin ısınmasıyla daha yaygın hale gelmesi bekleniyor. Bunun için bir jeolojik emsaller var: Kanada Kuzey Kutbu'ndaki tortulardaki kömür tabakaları, küresel atmosferik karbondioksit seviyelerinin milyonda 350 ila 450 parça arasında olduğu günümüzde benzer şekilde, bölge genelinde yangın yangınlarının Pliosen Epoch döneminde çok şiddetli olduğunu gözler önüne seriyor. Bu arada, gittikçe artan sıcaklıklar, böcek salgınları ve orman yangınları da birçok Arctic bitkisinin donmaya, kurumaya ve ölmeye karşı direncini yitirmesine neden oldu.