KUZEY MEKTUPLARI: İsveçli gazeteciler hapis giydi

Evrim  Coşar Bilgin -BirGün-

İsveçli gazeteciler hapis giydi
İsveçli iki gazeteci, terör etkinliğini destekleme ve terör örgütüne moral vermekten 11 sene hapis cezasına çarptırıldı. Geride bıraktığımız hafta, salı günü, 31 yaşındaki Martin Schubbye ve 29 yaşındaki Johan Persson’un 18 Ekim’den beri süren davalarının karar duruşması görüldü. 1 Temmuz’da tutuklanan gazeteciler için savcılığın istediği 18,5 sene olan, yasalara göre en yüksek hapis cezası süresi, hâkim tarafından gazetecilerin ”iyi halleri” ve daha önce bir ceza almamış olmaları göz önüne alınarak 11 seneye düşürüldü. Martin Schubbye ve Johan Persson hakkında açılan dava, üç ayda karara bağlandı. İki gazetecinin şimdiye kadar tutuklu bulundukları süre, toplam altı ay. Gazetecilere ceza verilirken onlara giydirilen kıyafet, ”Siz, terörü destekleyip terör örgütüne moral vermişsiniz.” İsveçli gazetecileri bu sebeplerle tutuklayıp yargılayan ve hapse atan ülke, Etiyopya. Martin ve Johan, avukatlarının beyan ettiğine göre, Etiyopya’ya, batılı ülkelerin bu bölgedeki petrol şirketlerini incelemeye ve şirketlerin çalışmaları hakkında haber toplamaya gelmişler. Gazeteciler özellikle İsveç şirketi, Lundin Petroleum’un çalışmalarıyla ilgilenmişler. Bu İsveçli petrol şirketinin, dünyanın farklı petrol bölgelerinde kuyuları var. Şirket, 50 ayrı barış örgütünün koordinasyonuyla hazırlanan bir raporda, Sudan’da, 10 bin kişinin öldüğü, 200 bin kişinin zorunlu göçe tabi tutulduğu 1997-2003 yılları arasında yaşanan katliamın başrol oyuncusu olmakla suçlanıyor. Haziran 2010’da açıklanan bu rapora göre Lundin Petroleum şirketinin Sudan’da petrol çıkarmak istediği bölgelerde yerel halk, ya öldürülmüş ya da zorunlu göçe tabi tutulmuş. Şirket, militan gruplarla işbirliği yapıp paralı askerlere Sudanlıları kıyımdan geçirmekle itham ediliyor. İsveçli bu iki gazeteci, şirketin şimdi Etiyopya’daki çalışmalarını yerinde görmek istemiş. Mahkeme tarafından Etiyopya’ya izinsiz girdiklerine karar verilen gazeteciler için işler pek yolunda gitmemiş. Nasıl olduysa kendilerini terör suçlusu buluveren ve hapis cezası kesinleşen gazeteciler için şimdi izlenecek iki yol var. Bir üst mahkemeye başvurmak ve de Etiyopya Başbakanı Meles Zenawi’den kesinleşen cezalarının affını dilemek. Üst mahkemeye başvurma süreci, iki sene alıyor. Gazeteciler için diplomatik yolları kovalayacak olan kurum, İsveç Dışişleri Bakanlığı olacak. Bugünkü İsveç Dışişleri Bakanı Carl Bildt, gazetecilerin Etiyopya’da mercek altına aldığı Lundin Petroleum şirketinde 2001’den 2006’ya kadar yönetim kurulu üyesiydi. Martin Schubbye ve Johan Persson’un 1 Temmuz’da tutuklanmasının ardından, 8 Temmuz’da Carl Bildt’ten konuyla ilgili olarak “Tehlikeli bir bölge ve buraya gidilmesine karşı çıkıyoruz” açıklaması geldi. Dışişleri Bakını bu sözleriyle büyük tepki topladı. 7 Ekim’de basın özgürlüğü ve tutuklu gazetecilerin bırakılması için düzenlenen geniş katılımlı protesto yürüyüşünün ardından bakanlıktan istenen söz kopartıldı. Dışişleri Bakanı Bildt, hükümetin İsveçli gazetecilerin bırakılması için talepte bulunacağını açıkladı. Talep işe yaramadı. Şimdi Bildt’in gazetecilerin affı için koşturması gerekecek. Hikâye değişmiyor. Gazetecinin haber peşinde koşmasını istemiyorsan onu terörden içeri alıyorsun. Dışarıda kalanlara mesajı gönderiyorsun “Tehlikeli bir bölge, bu alana girmeyin” diyorsun. Doğrudur, “Kimse gazetecilik yaptığı için tutuklu değil” dünyanın her yerinde gazeteci, eğer tutukluysa daha fazla gazetecilik yapmasın diye tutukludur. Yeni yıl hepimize afiyet olsun.