Latin Amerika’nın üniversite derbisi

Bu hafta sonu 2014-15 Şili Apertura Ligi’nde dünya üzerinde örneğine az rastlanır bir derbi var. Başkent Santiago’nun muhafazakâr, zengin nüfusunun desteklediği, katolik üniversitesi kaynaklı Universidad Católica ve ülkenin en eski üniversitesinin içinden çıkmış Universidad de Chile arasındaki rekabet, nam-ı diğer El Clásico Universitario.

Hikâyenin başlangıcı için 1843’e kadar gitmek lazım. Şili’nin Eğitim Bakanı Manuel Montt, temel bilimlerin gelişmesi için oluşturulacak bir eğitim-öğretim kurumuna ihtiyaç duyuyor. Bu fikir üzerinde somut adımlar atan ise Venezuelalı aktivist Andrés Bello oluyor ve 1843’te Şili Üniversitesi kuruluyor. Şili Katolik Üniversitesi’nin kuruluşu ise 1888’de gerçekleşiyor. Başpiskopos Santiago, hukuk ve matematik alanlarında eğitim verecek, Vatikan’la bağları olan bir üniversitenin temellerini atıyor. Üniversite, 1930’da Vatikan tarafından “papalık üniversitesi” unvanını alıyor.

Futbol kulüplerine gelince. Şili Üniversitesi’nin ilk futbol takımı 1896’da, diğer üniversitelerle maçlar oynamaya başlıyor, bazı futbol tarihçileri, iki üniversitenin futbol takımlarının arasında, 1909’da oynanan ve 3-3 biten mücadeleyi derbi tarihinin ilk karşılaşması olarak görüyorlar, ama o sırada ortada resmen kurulmuş bir futbol kulübü yok. Daha çok üniversitenin futbol takımları var. Club Universidad de Chile, nam-ı diğer La U, 1927’de kuruluyor. Hikâyenin diğer kahramanlarının yolculuğu ise 1937’de 3 öğrencinin üniversite bünyesinde bir takım olmaktan çok kendi başlarına bir futbol kulübü oluşturmak için yola çıkıp Club Deportivo Universidad Católica’yı kurması ile başlıyor. Şili tarihinin kayıtlara geçmiş ilk üniversite derbisi ise 1938’de Şili 2. Ligi’nde oynanan ve Universidad de Chile’nin 2-1 kazandığı mücadele.

Kuruldukları andan itibaren La Católica sosyal statüsü yüksek, muhafazakâr kesimin desteğini alan bir kulüp olmuş. Bunun çeşitli nedenleri var. Başlıca sebep, takımın tarih boyunca maçlarını oynadığı stadyumların, Santiago’nun ekonomik açıdan elit tabakasının bulunduğu Las Condes muhitinde olması. Hatta hayat standartının yüksekliği ve iş merkezlerinin fazlalığına hitaben, bölgenin merkezine “Sanhattan” lakabı takılmış. Santiago’nun bir diğer büyüğü Colo-Colo ve Universidad de Chile ile oynanan maçlarda oldukça az sayıda deplasman taraftarı stadyuma alınıyor, çünkü elit kesimin yaşadığı bu muhitte, Santiago’nun daha alt tabakalarından gelen taraftarların yaratabileceği şiddet eylemlerinden korkuluyor.

Derbi tarihinde heyecanın doruğa çıktığı birçok maç var. 1961’de takımlar ligi aynı puanla zirvede bitirince, şampiyonu belirleyecek 2 maç oynanıyor ve 1-1 iken rövanşında, deplasmanda rakibini mağlup eden La Católica şampiyonluğu kucaklıyor. 1 sezon sonra, tamamen aynı senaryo sonucunda La U, tek maç üzerinden oynanan finali kazanıp şampiyon oluyor ve intikamını alıyor. 1994’te La Católica 9 kişi kaldığı maç sonunda rakibini 1-0 mağlup ediyor, ancak rövanşı Marcelo Salas’ın tek golüyle kazanan Universidad de Chile, sezon sonu rakibinin 1 puan önünde ipi göğüslüyor. 2002 yılındaki derbide durum 1-1’ken hakem Carlos Chandia, La U lehine bir penaltı kararı veriyor. La Católica’nın değişiklik hakları dolduğundan kaleye defans oyuncusu Cristian Alvarez geçiyor. Hakem Chandia, Alvarez’e acıyıp “soluna atla” diyor. Hakemin dediğini yapan Alvarez, Pedro Gonzalez’in penaltısını kurtarıyor ve maç 1-1 bitiyor. 2005 yılında La Católica rakibini hem Copa Sudamericana’dan eliyor hem de Clausura Ligi finalinde rakibini penaltılarla mağlup ederek şampiyon oluyor. Bu, aynı zamanda Universidad Católica’nın bugüne kadar kazandığı son lig şampiyonluğu. 2011 yılında şampiyonluğa çok yaklaşıyorlar ve play-off finalinde ilk maçta ezeli rakiplerini 2-0 mağlup etmeyi başarıyorlar. Ancak ikinci maçta La U 4-1 kazanıp şampiyon oluyor. Şili tarihinde Universidad de Chile’nin 16, Universidad Católica’nın 10 şampiyonluğu var. Ezeli rekabette La U’nun 66’ya karşı 88 galibiyetlik bir üstünlüğü var.