Lüksten bilime sıra gelmedi
Yükseköğretimde Ar-Ge harcamalarının oranı yüzde 33,8’e geriledi. Özel sektörün Ar-Ge harcaması yüzde 61,4 olurken kamunun payı yüzde 4,8’de kaldı.

Mustafa Bildircin
mustafamertbildircin@birgun.netAraştırma ve geliştirme harcamaları AKP iktidarlarının bilimi arka plana ittiğini gösteriyor. Ar-ge harcamalarında kamunun payı giderek eriyerek yüzde 5’in altına indi. Kamunun ar-ge yatırımlarındaki payındaki azalmaya karşı özel sektörün ar-ge harcamalarındaki payı Eylül 2024 tarihli verilere göre, AKP iktidarlarındaki en yüksek seviyeye ulaştı.
TÜİK ve TÜBİTAK’ın 25 Eylül tarihli verilerine göre, ülkede toplam 198 milyar 670 milyon TL’lik ar-ge harcamasına imza atıldı. Harcamanın 121 milyar 983 milyon 380 bin TL’si, özel sektörün ar-ge harcamalarından oluştu.
KAMUNUN PAYI ERİYOR
Veriler, AKP iktidarının bilime bakışına da ayna tuttu. Buna göre, 2016’da yüzde 8 olan kamunun ar-ge harcamaları içindeki payı giderek eridi. 2016’da yüzde 8, 2017’de yüzde 7,8 olan ar-ge harcamaları içinde kamunun payı, 2018-2022 döneminde yıllara göre şöyle sıralandı:
• 2018: Yüzde 7,4
• 2019: Yüzde 5,3
• 2020: Yüzde 5,4
• 2021: Yüzde 4,5
• 2022: Yüzde 4,8
Kamunun giderek azalan ar-ge harcamalarındaki payına karşı özel sektörün payı yıllar itibarıyla tırmandı. 2016’da yüzde 49,6 olan özel sektörün ar-ge harcamalarındaki payı, Eylül 2024 tarihinde güncellenen verilere göre, yüzde 61,4’e kadar çıktı.
Yükseköğretimdeki ar-ge harcamalarının oranında yaşanan değişim de dikkati çekti. 2016’da yüzde 42,5 olan üniversitelerin ar-ge harcamalarının Türkiye'deki toplam ar-ge harcaması içindeki payı, yüzde 33,8’e düştü.