Lula’nın zaferi ikinci tura kaldı

Brezilya'daki seçimlerin ilk turunda, yetkililer ve medya tarafından açıklanan sonuçlara göre, eski Başkan Lula da Silva, mevcut başkan Jair Bolsonaro'yu yüzde 47,9'a yüzde 43,6 mağlup etti. Ancak Lula seçimi ikinci tura kalmadan kazanabilmek için gerekli olan yüzde 50 oy oranını geçemedi. Merkez sağ Brezilya Demokratik Hareketi'nden Simone Tebet oyların yüzde dördünü, Demokratik İşçi Partisi'nden Ciro Gomes ise yüzde üçten biraz fazlasını aldı. Seçimlerin ikinci turu 30 Ekim'de yapılacak.

BÜYÜK BİR EROZYON

Mevcut başkanın popülaritesinde büyük bir erozyonun olduğu bir bağlamda, Bolsonaro ve müttefikleri öncelikli hedeflerine ulaşarak başkanlık seçimini ikinci tura taşımayı başardılar. Zaten ilk tur oylama öncesinde birçok anket Lula'nın bu gecenin galibi olarak çıkabileceğini gösteriyordu.

Bolsonaro'nun müttefikleri valilik ve senato yarışlarında daha iyi sonuçlar aldı. Bolsonaro'nun eski Altyapı Bakanı São Paulolu Tarcísio de Freitas, Brezilya İşçi Partisi (PT) adayı Fernando Haddad'ı yüzde 35,6'ya karşı 42,5 oyla geçti. Bu yarışın sonucu da ikinci turda belirlenecek. Tarihsel kalesi durumundaki São Paulo'yu kaybeden Brezilya Sosyal Demokrat Partisi (PSDB) geleneksel sağa büyük miktarda oy kaptırdı.

KENDİ BEKLENTİSİNİ AŞTI

Bolsonaro'nun ilk turdaki performansı, kendi kampanyasının bile beklentilerini aştı. Aşırı sağ, ülkenin güneyindeki kalesini korudu ve São Paulo eyaletinin iç kesimlerinde güçlü sonuçlar elde etti. Çıkış anketleri São Paulo eyaletinde bir beraberliğe işaret ediyordu; ancak oylar sayıldıktan sonra Bolsonaro yüzde 7'lik bir avantajla seçimi tamamladı. Lula ise São Paulo şehrinde yüzde 10'luk bir farkla kazandı. PT'nin adayı ülkenin kuzeydoğusunda da iyi bir performans sergiledi ve ikinci en önemli seçim ödülü olan Minas Gerais'de, sandık başı anketlerinin öngördüğünün altında kalsa da, önde çıktı.

Ancak ilk turu atlatan Bolsonaro'nun kampanyası, oyların yargı eliyle sayılmasını sağlayabilecek gerici silahlı güçlerin de desteğiyle, ikinci turda oy sayımını sorgulama cesaretini kendinde bulacaktır.

Seçimler ikinci tura kalacak olsa da Bolsonaro'nun kendisini, ilk dönemini kazandığı 2018'den farklı bir senaryonun içinde bulduğu açık. Mevcut konjonktür, aşırı sağa ve özellikle de felaket politikaları milyonlarca insan için açlık, yoksulluk, güvencesizlik ve işsizliğe yol açan Bolsonaro hükümetine karşı yaygın bir nefretin damgasını taşıyor. Bu durum göz önünde bulundurulduğunda, büyük bir ulusal gücün aşırı sağa ciddi bir şekilde karşı koyma olasılığının bulunduğu açıktır.

Lula'nın daha önce kazandığı 2002 ve 2006 seçimlerinin ikisi de ikinci tura kalmıştı. Lula 2002'de José Serra'ya karşı ilk turda yüzde 23'lük bir üstünlük sağlamış ve ikinci turda da yaklaşık aynı farkla kazanmıştı. 2006'da Geraldo Alckmin'e karşı Lula ilk turda sadece yüzde yedi puan öndeyken ikinci turda 22 puan farkla kazanmıştı.

SÖYLEM SAĞA KAYABİLİR

Sağ partiler ve büyük sermaye temsilcileriyle yaptığı anlaşmalar göz önüne alındığında Lula ikinci turun favorisi olarak görünse de, sırasıyla üçüncü ve dördüncü sırada yer alan Simone Tebet ve Ciro Gomes'in desteğine güvenip güvenemeyeceği belli değil. Bolsonaro için nispeten olumlu sonuçların yanı sıra Lula'nın Tebet ve Gomes tarafından temsil edilen sözde "üçüncü yol" ile arzu ettiği ittifak, muhtemelen Lula'nın söylemini ikinci turda daha da sağa kaydıracaktır.

Brezilya sağının, 2020'de aşırı sağcı liderin kaybetmesine itiraz eden Trump destekçilerinden ya da 2021'de Keiko Fujimori'nin kaybetmesine itiraz eden Peru sağından ilham alması oldukça olası. Bu senaryoda, Bolsonaro'nun başkanlığı korumak için yapacağı her türlü antidemokratik eyleme şiddetle karşı çıkmamız gerekiyor.

MEYDAN OKUNMALI

İşçilerden, siyahlardan, kadınlardan ve LGBTİ+ toplumundan nefret eden bu iğrenç aşırı sağa sınıf mücadelesi yoluyla ve Bolsonaro'nun işçi ve emeklilik reformları gibi işçi karşıtı ekonomik reformlarını çöpe atacak bir programla meydan okunmalıdır.

Bu, Lula ve PT tarafından öne sürülen ve sadece sağı güçlendiren sınıf uzlaşmacılığına tamamen aykırıdır. Lula'nın Geraldo Alckmin ve büyük şirketlerin temsilcileriyle kurduğu ittifak Bolsonaro'yu yenmekte başarısız olmakla kalmayacak, aynı zamanda aşırı sağın ilerlemesini de teşvik edecektir. Sağ kanadın karşısına, tüm işçileri patronlara karşı birleştiren anti-kapitalist bir programla çıkılmalıdır.

***

DİNLENMEK YOK, BREZİLYA’NIN UMUDU SOLDA

İlk turu önde bitiren ancak zaferi ikinci tura kalan Lula da Silva, sosyal medya hesabından seçime ilişkin açıklamalarda bulundu. İkinci tur için çalışmalara hemen başlayacaklarını söyleyen Lula, “Dinlenmek yok. Brezilya’nın umudu biziz” dedi ve ekledi: “Brezilya halkının umudu beni çok duygulandırıyor. Bu yüzden seçimleri kazanacağımı söylüyorum, halkın mutlu olma hakkını geri alacağız.”

BirGün Çeviri Kolektifi tarafından LeftVoice’dan çevrilmiştir.