Madenler işçilere mezar olmasın

Haber Merkezi

4 Aralık Dünya Madenciler Günü tüm dünyada madenciler için bir kutlama günüyken Türkiye’deki madenciler ve madenci yakınları içinse bir anma ve yas günü niteliğinde. Çok sayıda ölümlü kazanın yaşandığı ve hayat kaybının “fıtrat” olarak görüldüğü Türkiye madenlerini daha güvenli hale getirmek ise iktidarın gündeminde yok.

Plansız ocak kazıları, iş güvenliği eksiklikleri, özelleştirme ve denetimsizlik nedeniyle sadece 20 yıllık AKP iktidarında bile sayıları bini aşan madenci yaşamını yitirdi. Son olarak Bartın’ın Amasra ilçesinde, yine ihmal iddialarının odağındaki bir maden ocağında yaşanan kaza nedeniyle 42 işçi yaşamını yitirdi. Bu kazanın ardından TBMM Araştırma Komisyonu kuruldu ancak bu komisyonda da denetimlere ve soruşturmalara AKP sansürü gölgesinde devam edildi. Madenlerin ana sorunlarını tartışamayan kamuoyu ise her gün birbiri ardına büyük, küçük, ölümlü, yaralanmalı kaza haberleri alıyor.

LİYAKATSİZLİK VURGUSU

Bu yıl 4 Aralık Dünya Madenciler Günü’nün Amasra’da 42 maden emekçisinin yaşamını yitirdiği koşullarda karşılandığını ifade eden TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası, yayımladığı anma açıklamasında, “Geçmişten günümüze hammaddenin türü değişiklik gösterse de, tüketim miktarı artmakta bu da dolayısıyla üretime yansımaktadır. Üretimdeki bu artışa paralel olarak madencilik teknolojisindeki gelişmenin daha yavaş olması, insanı, çevreyi, işçi sağlığı ve güvenliğini önemsemeyen uygulamalar, aşırı kar hırsı, liyaktsizlik ve ihmaller çok büyük faciaların meydana gelmesine neden olmuştur” ifadelerini kullandı.

NEDENLER SORGULANMALI

“Dünya’da çalışanların sadece 1’i madencilik iş kolunda iken, meydana gelen ciddi kazaların yüzde 8’i madencilik sektöründe olmaktadır” denilen açıklamada, Türkiye’deki kaza oranlarının çok daha yüksek olduğu vurgulanarak şu değerlendirmelere yer verildi: “ Türkiye, iş kazalarında dünyada üçüncü, Avrupa’da birinci sırada yer almaktadır. İşçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerinin maliyet unsuru olarak görülmesi, en kısa zamanda aşırı üretim zorlaması başta olmak üzere faciaya dönüşen maden iş kazaları son yıllarda belirgin olarak artmaktadır. Özellikle yeraltı kömür madenciliği, işçi sayısı başına düşen kaza ve ölüm sıralamasında bütün sektörlerin başında yer almaktadır. Son olarak Bartın’ın Amasra ilçesindeki TTK Amasra Taşkömürü İşletme Müessesesinde meydana gelen grizu patlaması sonucunda 42 maden emekçimizi kaybetmemiz, kömür madenciliğinde yaşanan olumsuzlukların ve iş cinayetine dönüşen faciaların nedenlerinin sorgulanmasını bir kez daha gerekli kılmıştır. Kamu yararı temelinde akılcı bir madencilik politikasının oluşturulması gerekiyor. Akıl ve bilimle, önlemle önüne geçilebilecek olan ölümler de kader değildir.”

ABD’DEN 7 KAT FAZLA

TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Üyesi, CHP Milletvekili Vehbi Bakırlıoğlu da madenlerdeki ölüm riskini anımsatan bir 4 Aralık mesajı paylaştı. “Madenler işçilere mezar olmasın” diyen Bakırlıoğlu, şunları söyledi:

“Türkiye’de madencilik sektöründe 2010-2020 yılları arasında meydana elen iş kazası sayısı ABD’den 7 kat daha fazla. İş kazalarındaki ölüm hızı yani 100 bin işçi başına düşen ölüm sayısı Türkiye’de 44 iken bu rakam ABD’de 14. Dünya Madenciler Gününün ülkemizde işçi cinayetlerinin son bulması için bir başlangıç olmasını temenni ediyor ve doğal kaynakların, madenlerin ve su kaynaklarının ulusal çıkarlar ve toplum yararına, ekonomik kriterler ve çevreye duyarlılık ilkeleri çerçevesinde, en rasyonel ve verimli şekilde değerlendirilmesini arzu ediyoruz.”

***

YIL YIL YAŞANAN KAZALAR

AKP’nin iktidarda olduğu son 20 yılda yaşanan kazalardan öne çıkanlar şunlardan oluştu:​

2003
22 Kasım’da Karaman’ın Ermenek ilçesinde, özel bir firmanın işlettiği kömür ocağında grizu patlaması sebebiyle 10 işçi yaşamını yitirdi.

2004
8 Eylül’de Kastamonu’nun Küre ilçesinde bulunan yer altı bakır ocağında, cevherin nakledildiği 150 metre uzunluğundaki bandın alev alması nedeniyle meydana gelen yangında 19 işçi öldü.

2006
Balıkesir Odaköy’de faaliyet gösteren Şentaş Madencilik’e ait kömür madeninde meydana gelen grizu patlamasında ise 17 işçi hayatını kaybetti.

2009
10 Aralık’ta Bursa’nın Mustafakemalpaşa ilçesindeki maden ocağında, 19 işçi grizu patlaması sonucu öldü.

2010
•23 Şubat’ta Balıkesir Odaköy’deki maden ocağında meydana gelen grizu patlamasında 17 emekçi yaşamını yitirdi.

•17 Mayıs’ta Zonguldak Kilimli’de TTK’ye ait Karadon Müessese Müdürlüğü’nün kömür ocağında meydana gelen kazada 30 işçi göçük altında kaldı. İşçilerden kurtarılan olmadı.

•7 Temmuz’da Edirne’nin Keşan ilçesine bağlı Küçükdoğanca köyünde meydana gelen maden kazasında 3 işçi öldü.

2013
•8 Ocak’ta, Zonguldak’ın Kozlu ilçesinde, TTK’ye ait kömür ocağında metan gazı patlamasının yol açtığı göçük sebebiyle 8 işçi öldü.

•18 Ocak’ta Manisa’nın Soma ilçesindeki maden ocağında bir işçi yaşamını yitirdi.

2014
•13 Mayıs’ta Manisa Soma’da kömür madeninde çıkan yangın nedeniyle 301 emekçi hayatını kaybetti. Bu katliam, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en çok can kaybı ile sonuçlanan iş kazası olarak kayıtlara geçti.

•1 Haziran’da Maraş’ın Elbistan ilçesindeki maden ocağında bir işçi öldü.

•11 Haziran’da Şırnak’ın Kemerli mahallesi’nde bir maden ocağında meydana gelen göçük sonucu üç işçi öldü.

•18 Haziran’da Şırnak’ın Dağkonak mahallesi’nde bir maden ocağında meydana gelen göçük sonucu bir işçi öldü.

•28 Ekim’de Karaman’ın Ermenek ilçesindeki madende meydana gelen su baskını sonucu 18 işçi yaşamını yitirdi.

•1 Kasım’da Bartın’ın Amasra ilçesinde bir maden ocağında meydana gelen göçükte mahsur kalan iki işçi hayatını kaybetti.

•Aynı gün Zonguldak’ın Gelik beldesinde de ruhsatsız olarak işletilen kömür ocağında bir işçi yaşamını yitirdi.

•6 Kasım’da Elazığ Alacakaya’da ve 19 Kasım’da Bingöl’ün Genç ilçesinde bir maden ocağında kamyonun altında kalan iki işçi hayatını kaybetti.

2015
•21 Ocak’ta Sivas’ın Gemerek ilçesinde bir maden ocağında meydana gelen göçük sonucu bir işçi hayatını kaybetti.

•7 Şubat’ta Muğla’nın Fethiye ilçesinde bir maden ocağında bir işçi öldü.

•10 Mart’ta TTK’ye ait Zonguldak’ın Karadeniz Ereğli’deki bir maden ocağında bir işçi öldü.

•8 Haziran’da Amasya’nın Suluova ilçesindeki maden ocağında meydana gelen göçük yüzünden bir işçi hayatını kaybetti.

•21 Temmuz’da Muğla’nın Milas ilçesinde bir maden ocağında bir işçi öldü.

•27 Temmuz’da Ankara’nın Nallıhan ilçesinde bir maden ocağında malzeme taşıyan vagonun çarpması sonucu bir işçi öldü.

2016
17 Kasım’da Siirt’in Şirvan ilçesindeki Madenköy yakınlarındaki bakır madeninde meydana gelen kazada 16 işçi öldü.

2019
13 Ocak’ta Manisa’nın Soma ilçesinde meydana gelen kaza sonucunda bir işçi hayatını kaybetti.

2022
14 Ekim’de Bartın, Amasra’da yaşanan maden kazasında 42 işçi yaşamını yitirdi.

***

NASIL ORTAYA ÇIKTI?

TMMOB Maden Mühendisleri Odası’ndan yapılan paylaşımda günün ortaya çıkışı hakkında şu anlatı paylaşıldı: “Mitolojik anlatıya göre, 4 Aralık tarihi Roma İmparatorluğu zamanında babasının gazabından kaçarak, madencilerin çalışmakta olduğu İzmit’teki bir mağaraya sığınan ve bu madenciler tarafından korunarak daha sonra azize kabul edilen Santa Barbara’ya atfedilmiş bir gündür. Madencilerin koruyucu azizesi olarak kabul edilen Santa Barbara’nın 4 Aralık tarihinde bu mağaraya yerleşmesi ve mağarada çalışmakta olan madencileri koruyor olmasına inanılması, önce Anadolu’da daha sonrada Avrupa ve tüm dünyada "Dünya Madenciler Günü" olarak kutlanılmasına neden olmuştur.”