İstanbul 12. İdare Mahkemesi, Çevre Bakanlığı’nın Kuzey ormanlarındaki ‘Aydos RES’ için hazırladığı imar planını, bilirkişi heyetinin ‘olumsuz’ görüşüne rağmen hukuka uygun buldu. Üstelik RES kuş göçü yolunda.

Mahkeme, uzman görüşüne itibar etmedi: Ormanda RES hukuka uygun
Fotoğraf: BirGün

Uğur ŞAHİN

Ormanlık alanlara kurulan rüzgâr enerji santralları (RES) tartışma konusu. İstanbul’un Çatalca ilçesindeki ‘Aydos RES’ için hazırlanan imar planı, Kuzey ormanlarına zarar vereceği gerekçesiyle yargıya taşınsa da mahkeme davayı reddetti.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Aydos RES projesi kapsamında ‘4 adet türbin ile bağlantı yollarına’ ilişkin imar planını 11 Eylül 2020 tarihinde onayladı. 14 Ekim 2020 tarihinde askıya çıkartılan planlara, İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Meclisi’nin CHP’li üyeleri itirazda bulundu. Ancak bakanlığa bağlı Mekânsal Planlama Genel Müdürlüğü, söz konusu itirazları reddetti.

BÖLGEYE ZARAR VERECEK

Bunun üzerine de CHP Kent Haklarını İzleme Kurulu adına İBB Meclisi üyeleri Ülkü Sakalar ile Hatice Ülkü Özer, Avukat İsa Öztürk aracılığıyla imar planını yargıya taşıdı. Dilekçede projenin bölgedeki tarım alanlarına zarar vereceği ve alanın tamamının ormanlık alanda kaldığı için Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan görüş alınması gerektiği belirtildi. Ayrıca bölge sakinlerinin projeye dair görüşlerinin dahi alınmadığının aktarıldığı dilekçede, ormanlık alanda yapılacak inşaatın flora ve faunayı olumsuz etkileyeceği vurgulandı. Meclis üyeleri, imar planının iptalini talep etti.

İstanbul 12. İdare Mahkemesi’nde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın aleyhinde görülen davaya, projenin sahibi ‘Serbest Enerji’ isimli şirket de müdahil oldu. Bakanlık projede çok az ağaç kesiminin gerçekleştirildiğini iddia ederken şirket, zorunlu ağaç kesimlerinin karşılığında ‘misliyle’ ağaç dikildiği ve ağaçlandırma bedelinin Orman Genel Müdürlüğü’ne ödendiğini bildirdi. 4 türbinin kurumunun tamamlandığını kaydeden şirket, davanın da reddini istedi.

OLUMSUZ GÖRÜŞ SUNDU

Dosya kapsamında beş uzmandan oluşan bilirkişi heyeti, 14 Ekim 2021’de bölgede keşif yaptı, bu yılın ocak ayında da hazırladıkları raporu mahkemeye sundu. Bilirkişi, planın uygulanmasından doğacak olumsuz durumların net olarak belirtilmediğini vurguladı. Proje sahasının kuş göçü yolu üzerinde olduğuna dikkat çeken bilirkişi heyeti, söz konusu planın, yapım tekniklerine aykırı olduğunun altını çizerek “olumsuz” görüş sundu.

‘HUKUKİ EKSİKLİK DEĞİL’

Ancak İstanbul 12. İdare Mahkemesi, bilirkişinin bu görüşüne rağmen davanın reddine karar verdi. 12 Eylül tarihinde oybirliğiyle alınan kararda, ‘imar planlarında hukuka aykırılık bulunmadığı’ belirtilerek, şu ifadelere yer verildi:

“Bilirkişi raporunda proje sahasının kuş göçü yolu üzerinde bulunması sebebiyle yoğun göç dönemlerinde gündüzleri türbinlerin durdurulması ve gün batımı ile doğumu arasında (1,5 aydan 3 aya dek) l çalıştırılabileceği belirtilmiş ise de türbinlerin 3 ay süreyle çalıştırılmaması gerektiği yönünde plan notlarında herhangi bir hüküm öngörülmemesinin plana yönelik hukuki bir eksiklik olarak nitelendirilemeyeceği (…) proje alanında RES yatırımı yapılmasını engelleyen bir mevzuat hükmünün bulunmadığı, projenin yaban hayatının, kuş türlerine, kuş göç yollarına olumsuz bir etkisinin ortaya konulmadığı, RES alanı içerisinde yer alan türbinlerin proje alanı çevresinde yer alan yerleşik alanlara (2,6 kilometre) uzaklığı dikkate alındığı gürültü vs. açısından olumsuz etkilerin sınırlı olacağı (…) imar planında açıkça hukuka aykırılık bulunmadığı sonucunda varılmıştır.”

***

‘KUŞLAR ETKİLENECEK’ İTİRAFI

Serbest Enerji, 27 Eylül 2018 tarihinde projeyi gerçekleştirmek için bakanlığa başvurdu ve Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) sürecini başlattı. Aydos RES için 4 Ocak 2019 tarihinde “ÇED gerekli değildir” kararı verildi. ÇED dosyasında, rüzgâr türbinlerinin faaliyete geçmesiyle kuşların etkileneceği kabul edildi. “Özellikle bölgedeki kuş türlerinin ve uçan memeli türü olan yarasaların etkilenmesi muhtemel” denilen proje tanıtım dosyasında, şunlar dile getirildi: “RES sahasında gerçekleştirdiğimiz gözlem çalışmasında görülen kuşların çoğunluğunu (%63) ötücü kuşlar oluşturmakta. Ötücü kuşlar çok yüksekten uçmayan, ya da açıklık alanlarda beslenen ve yuva yapan kuş türleridir. Bu kuşlar genellikle alçaktan uçarlar ve vücut yapılarının küçük olması nedeniyle manevra kabiliyetleri yüksektir. Bu sebeple türbin kanatlarıyla etkileşime girmeleri çok düşük ihtimaldir. Kuzgun ve karga, sürüler halinde dolaşan, daha açıktan ve yüksekten uçabilen türlerdir. Bu nedenle türbinlerle etkileşime girme ihtimalleri daha yüksektir. RES sahasında kuzgun ve alakarga hariç diğer karga türleri daha çok yerleşim alanlarının içinde veya civarında gözlenmiştir.”

Öte yandan RES sahası yaklaşık 3,5 kilometrekarelik bir alanı kapsıyor. Bölge, meşe ağaçlarıyla kaplı. Ayrıca alanda yapılan çalışmada, 40 kuş türü kaydedildi.