Maliyet yüksek, fiyat düşük

EKONOMİ SERVİSİ

Türk Lirası son 4 ayda yüzde 17 değer kazandı. Kasım ayında 8,54 liraya çıkan dolar kuru 7,05 liralara kadar geriledi. Kurun rekor kırdığı dönemlerde girdi maliyetlerindeki artış çiftçiyi zora sokmuş ürün maliyetlerini artmıştı. Ancak son 4 ayda kurda yaşanan gerileme girdi maliyetlerine yansımadı. Çiftçiler “döviz artarken yem ve gübre fiyatı artırılıyor, döviz düşerken neden fiyatlar düşürülmüyor” diye soruyor. Öte yandan yüksek maliyetle üretim yapan çiftçi ürettiklerinin market ve pazarlarda 2 katı fiyatına satılmasına da tepki gösteriyor.

Sivri biber yetiştiriciliği yapan Doğukan Çelbiş, “Yetiştirdiğim sivri biberleri, halde 5-6 TL civarında satışa sunuyoruz ama İstanbul’da ve pazarlarda 15-20 TL’ye kadar çıkıyor. Bizim için hem maliyeti yüksek hem de düşük fiyata satıyoruz. Benim elimden çıktıktan sonra bu denli pahalıya satılması zoruma gidiyor üretici olarak. Buna bir müdahale edilmesi gerekiyor” dedi.

PARAYI KAZANAN ARACILAR

Domates üreticisi Ali Çelbiş kahvaltılık domates ürettiklerini belirterek maliyetlerinin yüksek olmasına rağmen kilogramını 4 liradan sattıklarını söyledi. Bu domatesin marketlerde, pazarlarda 10-12 lira arasında satıldığını söyleyen Çelbiş, "Satış fiyatları arasında uçurum bir fark var. Üretici birlikleri kurulmasını istiyoruz. Üreticiler, ürünlerini götürüp oraya satmalı bu sayede aracıdaki haksız fiyat farkının önüne geçmiş olunur. Üretici ile tüketiciyi barıştırmak lazım. Çiftçi çok kazanıyor sanılıyor. Böyle bir şey yok. Parayı kazanan aracılar” şeklinde konuştu.

SADECE MASRAFLAR ÇIKIYOR

Maliyetlerin fazla olduğundan yakınan patlıcan üreticisi Esat Şekeroğlu ise zorlu kış şartlarında, patlıcan üretmeye çalıştıklarını ve seradan çıkışının 5-6 lira arasında olduğunu belirterek, "Maliyetlerinden dolayı masraflarını dahi kurtaramıyoruz. Bizim 5-6 lira arasında sattığımız ürün, elimizden çıktığı an 15 liraya satılıyor. Birkaç yıldır sadece masraflarımızı çıkartabildik diye seviniyoruz” açıklamalarında bulundu.

***

ÜRETİCİ KOOPERATİFLERİ ŞART

Ziraat Mühendisleri Odası Aydın Şube Başkanı Mahmut Nedim Barış, ithalata dayalı üretim nedeniyle çiftçinin maliyetlerinin yüksek olduğuna dikkat çekti. Barış, Türk Lirası’nda yaklaşık yüzde 17’lik bir değer kaybının çiftçinin kesesine yansımadığını söylen Barış şöyle konuştu:

“İthal gübrenin fiyatı daha önce yüksek fiyattan belirleniyorsa o kalıyor öyle. Örneğin geçen yıl 50 lira olan gübre bu yıl kur artışından dolayı 100 liraya satılıyor. Fiyat sabitleniyor, kur düştüğü zaman 50 liraya düşmüyor. Üreticinin tek kurdan etkilenen maliyeti gübre değil, tohum, akaryakıt ve ilaç maliyeti de her geçen gün artıyor. Çiftçi sezon başında veresiye ile mal alıyor. Dolayısıyla artan maliyetleri nedeniyle kazancı yalnızca giderlerine gidiyor. Aracılar nedeniyle düşük fiyatta sayılan ürünler ise çarşı pazarda katlanıyor. Domates üreticide 2 lira ise pazarda 10 lira bunun önüne geçilmesi için üretici kooperatiflerinin oluşturulması lazım. Yoksa çiftçi asla ürettiğinin karşılığını alamaz.”