Marx’ın zamanda yolculuğu: Marx İstanbul’da

Karl Marx’ın hayatı ve düşünceleri bir zaman yolculuğundan geçerek sahne üzerine çıkıyor. Öldükten sonra hakkında yapılan spekülasyonlardan, fikirlerinin yanlış anlaşılmasından şikâyetçi olan Karl Marx, öte dünyadan gelip bu yanlış anlamaları ve spekülasyonları düzeltmek ister.

Tiyatroevi, Howard Zinn’in 1999 yılında yazdığı “Marx in Soho” adlı oyunundan, Semih Çelenk’in uyarlayıp yönettiği “Marx İstanbul’da” oyununu, Karl Marx’ın 201. doğum yıl dönümünde 5 Mayıs’ta sahneleniyor.

Özgün metni, Özüm Özgülgen tarafından Türkçeye çevrilen “Marx in Soho” ülkemizde ilk kez 2009 yılında da Genco Erkal tarafından, orijinal haliyle sahneye konulmuştu.

2009 yılında yitirdiğimiz Amerikalı Marksist tarihçi Howard Zinn, Marx hakkındaki spekülasyonları ve yanlış anlamaları düzeltmek için bir kurgu yapar. Marx, ölmeden önce yaşadığı yere Londra Soho’ya gelmek ister fakat öte dünya bürokrasisi yüzünden New York Soho’ya yollanır ve O da Amerika üzerinden günümüz dünyasının, ekonomi-politik eleştirisini yapar.

Oyunun yönetmeni Semih Çelenk ise, Marx’ı İstanbul’a getiriyor. Çelenk, öte dünya bürokrasisinin Marx’ın dilekçesini yanlış anlayarak, onu Beyoğlu’ndaki Soho adlı bir eğlence kulübüne göndermesini, uyarlamasının çıkış noktası olarak aldığını söylüyor: “Marx bugünün Türkiye’sinden ekonomi politiğe, işsizliğe, yoksulluğa, küreselleşmeye bakıyor. Kendi ağzından kendi güncellemesini İstanbul’da, İstiklal Caddesi’nde kalabalığa oynayarak yapıyor.”

Oyunda Karl Marx rolünü üstlenen Hamit Demir ise, Marx gibi tarihsel bir kişiliği, hem kendi gerçekliğiyle hem de bir fantastik hikâyenin kahramanı olarak Türkiye’de canlandırmanın birçok zorluğu bir arada barındırdığını söylüyor: “Bu rol, sadece tarihsel bir kişilik olsaydı oynaması daha kolay olurdu hiç kuşkusuz. Ama, hem kendi gerçekliğinde ve hem de bir fantastik hikâye içinde varsayımsal bir rol kişisi olarak düşünüyoruz. Bu zor bir iş. Üstelik bunu, bir de parodiye kaçmadan ciddi bir mizah içinde başarabilmek gerekiyor.”

“Marx İstanbul’da” 5 Mayıs’ta prömiyerinin ardından 11 Mayıs’ta İzmir Sanat’ta, 14 Haziran’da Ankara Sanat Tiyatrosu’nda sahnelenecek.

KÜNYE

Yazan: Howard ZinnUyarlayan ve Yöneten: Semih ÇelenkOynayan: Hamit DemirÖzgün Metin

Çevirisi: Özüm Özgülgen (Marx in Soho)Danışman: Prof.Dr.İzzettin ÖnderSahne

Tasarımı: Cemre GülverenIşık Tasarımı: Emrah SürücüFotoğraflar ve Afiş: Dilek KeleşGrafitti Tasarım ve

Uygulama: Tunç DindaşYönetmen Yardımcıları: Reyhan Yücel- Ali DündarYapım

Koordinatörü: Dilek KeleşYapım Ekibi: Hale Üstün-Pınar GürbüzYapım: Tiyatroevi 2019

OYUN ÖZETİ

Karl Marx. Dünyanın tarihine yön vermiş en önemli tarihsel kimliklerinden ve fikirleri üzerinden en çok tartışılan karakterlerinden biri.

Marx, ölümünden sonra kendisi hakkında yapılan spekülasyonları ve yanlış anlamaları düzeltmek için kısa bir süreliğine de olsa bu dünyaya geri dönmek üzere dilekçe verir. Öte dünya bürokrasisi tarafından yanlış anlaşılan dilekçesi nedeniyle ölmeden önce yaşadığı yer olan Londra Soho yerine İstanbul Beyoğlu’nda aynı adlı bir eğlence mekanına gönderilir.

Kısıtlı bir zaman içinde derdini anlatmak isteyen Marx’ın önüne trafikten, zabıtalara kadar birçok engel çıkar. Ama o yine de kendini doğru anlatmaya ve geldiği zamanı doğru yorumlamaya hatta değişimin işaret fişeğini yakmaya kararlıdır.

Marx kendisine tanınan zaman içinde İstiklal Caddesi’nde görevini yerine getirmeye çalışır.

Oyunun finalinde, bütün zamanlar için geçerli bir formül gösterir: Çıbanlarınız varmış gibi davranın. Rahatsız oluyorsanız, oturmayın, ayağa kalkın…

Tiyatroevi
Adres: General Asım Cad. (Bahariye Caddesi)
Adliye Pasajı No:72 D:1
Kadıköy / İstanbul
Tel: 0546 477 55 35 / 0216 449 49 94
www.tiyatroevi.com.tr
eposta: bilgi@tiyatroevi.com.tr