Maskeyi düşüren pandemi

Yaren ÇOLAK - İsmail ARI

BUGÜN ülkede açıklanan resmi ilk Covid-19 vakasının birinci yılı. Şimdiye kadar ülkederesmi açıklamalara göre 2 milyon 807 bin 387 kişi koronavirüse yakalandı, 29 bin 160 kişi hayatını kaybetti. Ancak verilerin doğru olmadığı ortada.

Bir yıllık süreçte iktidar salgın sürecini eline yüzüne bulaştırdı.Önlemlerin gevşetildiği bugünlerde Erdoğan’ın katıldığı “lebaleb dolu” kongreler sonrası yeniden vaka artışı yaşanıyor.

Uzmanlar, üçüncü dalganın kapıda olduğuna dikkat çekiyor.

Yurttaşlarda ve meslek örgütlerinde salgında silbaştan başa dönüleceğine yönelik endişe hâkim. Sağlık meslek örgütlerinin temsilcileri ve yöneticileri hem salgınla geçen bir yılı hem de bugünkü tabloyu değerlendirdi:

► Ankara Tabip Odası Başkanı Ali Karakoç:“Pandeminin yıkıcı etkisi birinci basamak sağlık hizmetlerinin etkisizleştirilmesi nedeniyle yaşandı. Salgın, yataklı tedavi kurumları olan ikinci ve üçüncü basamak hastanelerde karşılandı. Şehir hastaneleri gibi mega projelerin salgın döneminde nasıl yetmediğini gördük. Şehir hastanelerinde çok fazla yatak var ama bunlar yetmedi. Ek yataklar, yeni yataklar konuldu bu hastanelerde. Zaman zaman açılmalar ve kapanmalar yapıldı. Geçici olarak salgının alevini söndürüldü. Şimdi de salgının giderecek alevleneceğini biliyoruz. Pandemi Türkiye’nin sağlık altyapısınıçökertti ve yetersiz hale getirdi. Salgınla mücadeleyle geçen bir yılda ülkemizin salgın mücadelesi bilimsel verilere, akla ve mantığa uygun değildi. Sadece toplumun algısını yönetmeye çalıştılar.”

YOĞUN BAKIMLAR ‘LEBALEB’ DOLDU

► SES Giresun Şubesi Eşbaşkanı Gökhan Topal:“Pandeminin başında ülke geneli gibi Giresun’da da malzeme ve ekipman eksiği yaşandı. Hazırlıksız yakalandık. Bilinmezlik içinde panik olduk. 15 Ağustos’ta ilçemizde yaşanan selden sonra o bölgeye yardımlar geldi. Haliyle burada da maske, mesafe gözetilemedi ve bulaşlar oldu. Vaka artışları hızla gerçekleşti. Giresun, göçer işçilerin çok fazla olduğu bir yer. Bu nedenle vakalar hiç azalmadı. AKP kongreleriyle de vaka sayılarımız arttı. Yoğun bakım yataklarımız lebaleb doldu. Süreç yönetimi manipülasyonlarla yürütüldü. Giresun Sağlık Müdürü, “9 vaka var” derken sadece Giresun Devlet Hastanesi’nde 100 sağlık emekçisi pozitifti. Bunları söylediğimizde de yalanlama gelmedi. Burada sayılar manipüle edildi. Bakanlık ve sağlık müdürü bu sürece şeffaflık getirmedi.”

BİLİMSEL DEĞİL EKONOMİ İÇİN

► Diyarbakır Tabip Odası Başkanı Elif Turan: Bölgede pandeminin yıkıcı etkisini katmerli bir şekilde yaşadık ve hâlâ yaşıyoruz. Salgın için ihtiyaç duyulan güven veren bir salgın yönetimi bölgede yapılmamıştır. Valilik, sağlık meslek örgütleri ile görüşmezken ticaret ve sanayi odaları ile çok sayıda görüşme yapmıştır. Bu da pandeminin bilimsel gereksinimlere göre değil ekonomik kaygılarla yönetildiğini göstermekte. Sağlık emekçilerinin “Tükeniyoruz”çığlıkları duyulmadı. Pandemi ile mücadelede yerel yönetimlerin büyük rol aldığını deneyimledik. Seçilen belediye başkanlarının yerine kayyum atanması da pandeminin yıkıcı etkisini artırmıştır. Şu an bir pik daha yaşamaktan korkuyoruz. Bilimdışı salgın yönetimi ile pandemiye karşı bir başarı beklemenin hayal olacağını, bir yıllık süreçte gözlemledik.

SKANDALLARLA GEÇEN BİR YIL

► İstanbul Tabip Odası Genel Sekreteri Prof. Dr. Osman Küçükosmanoğlu: Testlerin yapılması oldukça yavaş oldu. Vakaların yüzde 60'ıİstanbul’dayken bunu uzun süre başarı hikâyesi yazmak için gizlediler. ‘Vatandaşa maske dağıtacağız’ denildi ve büyük bir beceriksizlikle vatandaşın bu koruyucu malzemelere ulaşması engellendi. Yaz sonunda daha yüksek vaka çıktı, bu sefer de Bakanlık vakaları gizlemeye başladı. Toplum hastanelerin dolduğunu gördü, boş yatak bulunamadı, sedye üzerinde yaşamını yitirenler oldu, cenazeler ortada kaldı. İstanbul'daki vaka sayısının çok yüksek olduğunu ve günlük ölüm sayısının 250'yi bulduğunu İBB açıkladı. Daha sonra Bakanlık bunu da itiraf etmek zorunda kaldı. Başarı hikâyesi yazmaya odaklanmış ama bunu eline yüzüne bulaştırarak başarısız olmuş bir yönetimden bahsediyoruz.

ÖNLEMLER YETERSİZ KALDI

► Antalya Tabip Odası Başkanı Nursel Şahin:“Antalya bir turizm kenti, açılmalar ile hem yurtiçinden hem de yurtdışından temas arttı. Yurtdışından gelen tüm turistleri sadece ateşölçerek sorgulamayla kontrol ettik. PCR testi istemedik, karantinaya almadık, dolayısıyla hızlı bir yayılma ile karşılaştık. Yoğun bakımlarımız doluluk kapasitesinin tamamına yakınına ulaştı. Biz tam kapanma çağrısı yaptık ama olmadı. Test sayısını azaltarak hasta sayısının azalmış göstermeye çalışıyoruz. Sürecin başından beri şeffaflık da sağlık otoritesi de yok. Alınan tedbirlerin yerine getirildiği bir kontrol yok ancak zaman zaman yersiz kontrol ve cezalandırmalar var. Salgını başından beri kontrol altına alamadık. Aradan geçen bir yılda da alamadık. Bu aşılama oranları da salgını kontrol altına alamayacağımızı gösteriyor.

ŞEFFAF YÖNETİLMEDİ

► İzmir Tabip Odası Başkanı Lütfi Çamlı: 1 yıllık süreçte toplum sağlığının değil, ekonomik kaygıların ön planda tutulduğunu gördük. İzmir Tabip Odası, pandemi sürecinde dışarıda tutulmaya çalışıldı. İlk olarak il pandemi kuruluna alınmadık. Süreç hem vaka sayılarında hem de aşılamada şeffaf yönetilmedi. Bu süreçte İzmir öznelinde deprem ve sel felaketi yaşandı. Özellikle depremden sonra gerek arama kurtarma çalışmalarında gerekse geçici barınma merkezlerinde pandemi kurallarına uyulmadı. Özellikle ilk başlarda kontrolsüz kalabalıklar oluştu ve hijyenik ortamlar yaratılamadı. Evde karantinada olması gereken ve depreme maruz kalan kişilerin bu alanlarda olduğunu duyduk. Depremi takip eden 2 hafta sonunda vaka sayıları 3-4 kat arttı. Bu da Kasım ayında yaşadığımız pikin önemli etkilerinden biri oldu.

YENİDEN ARTIŞ ENDİŞESİ

► Van-Hakkâri Tabip Odası Başkanı Hüseyin Yaviç: Van’da hastane ve yoğun bakımlarda çok ciddi yoğunluklar yaşandı. Covid-19 ile ilgili süreçler devam ederken meslek odaları sürece dâhil edilmedi. Bu süreçte bizlerin sorularına yanıt verilmedi. Covid süreci hastaneler düzeyinde yürütülmeye çalışıldı. Koruyucu sağlık hizmetine yönelik politikalar geliştirilmedi. Dolayısıyla hastanelerde ciddi yoğunluk yaşandı. 1 Mart itibariyle Van ve Hakkâri’de kademeli normalleşmeye geçildi. Biz bunun erken olduğunu düşünüyoruz. Ki vaka artışları da başladı. Bakanlık tarafından yürütülen salgınla mücadele politikaları toplumun belirli kesimlerini kapsamıyor. Aşı politikası da yine aynışekilde devam ediyor. Aşı sürecinin planlanmasında da merkezi politikalar izlendiği için yurttaşlar aşıya ulaşmakta zorluk yaşıyor.