Erdoğan’ın yasaların istediği hızla geçmemesi nedeniyle ‘verimsizlik’le suçladığı Meclis’te içtüzük değiştirme hazırlıklarına hız verildi. Meclis’in bir hayli sınırlanan yasama görevi, muhalefeti etkisizleştirecek hamlelerle daha da kısıtlanacak

‘Meclis var’ desinler

NURCAN GÖKDEMİR

24 Haziran sonrası yeni sistemle yürütme görevini Bakanlar Kurulu’ndan, Cumhurbaşkanı kararnameleri yoluyla yasama görevini de büyük ölçüde Meclis’ten devralan Cumhurbaşkanlığı, manevra gücünü daha da artırmak için yeni düzenlemelere hazırlanıyor. Meclis’in sınırlı kalan yasama yetkisinden kaynaklanan engellemelerle karşılaşmak istemeyen Cumhurbaşkanlığı, TBMM İçtüzüğü’nü değiştirme hazırlıklarına hız verdi.

İkili yol haritası

TBMM’nin yasama yılının başlamasıyla birlikte AKP’nin öncelikli işi daha önce konuşma süreleriyle toplantı ve karar sayısı bulunup bulunmadığının belirlenmesi yetkileri kısıtlanan muhalefetin daha da etkisizleştirilmesi olacak. Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Erdoğan’ın yasa görüşmelerinin uzamasına tahammül edemeyerek, ‘verimsizlikle’ suçladığı iktidar grubu içtüzük değişikliği taslağını 1 Ekim’den önce şekillendirecek.

Ancak komisyonun önünde iki seçenekli bir yol haritası bulunduğu bildirildi. Geçmiş deneyimlerden yararlanılarak hazırlanan değişiklik hemen yasama yılının başlamasıyla TBMM’ye sunulacak ya da süreçte ortaya çıkacak öngörülemeyen durumlar bir süre izlendikten sonra taslağa son şekli verilecek. Ancak bu durumda bile içtüzük değişikliğinin yıl bitmeden Meclis’ten geçirilmesi planlanıyor.

Torba değil temel yasa

Edinilen bilgiye göre, Anayasaya uyum gerekçe gösterilerek çalışmalarına başlayan AKP’li komisyonun içtüzük değişikliği, ana başlıklarıyla şöyle:

AKP’nin büyük tepki toplayan ‘torba yasa’ tekniğinden vazgeçmeyi düşündüğü öğrenildi. Acil değişiklikler Cumhurbaşkanı kararlarıyla hayata geçirilirken diğer kapsamlı düzenlemeler de ‘temel yasa’ tekniğiyle yasalaştırılacak. Tüm yasa teklifleri temel yasa mantığıyla ele alınacak, bölümler tek madde olarak görüşülerek yüzlerce madde kısa sürede TBMM’de kabul edilecek.

Muhalefete kısıtlama

Önceki değişikliklerle yasamaya katkıda bulunma ya da karşı çıktığı düzenlemeleri engelleme yolları büyük ölçüde kısıtlanan muhalefetin, yasa teklifleri üzerinde değişiklik önergesi verme ve buna bağlı olarak da konuşma hakkı sınırlandırılacak.

AKP ağırlığı

Meclis’teki temsil oranı 24 Haziran’dan sonra düşen ve bu nedenle TBMM Başkanlık Divanı’ndaki üye sayısı azalan AKP’nin gündeminde bu konuda da bir değişiklik bulunuyor. Meclis Genel Kurulu’nun yönetiminde daha fazla süreyle bulunabilmek için AKP’nin bire düşen Meclis Başkanvekili sayısını ikiye çıkartmak için de formül aradığı bildirildi.

***

Denetim yok, hesap sorma yok

AKP’nin yeni dönemde daha da etkisizleştirmeyi hedeflediği Meclis’in 24 Haziran sonrası yeni dönemde elinden alınan görevleri şöyle:

»Bakanlar Kurulu’nu ve bakanları denetleme, Bakanlar Kurulu’na belli konularda kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verme ve bütçe ve kesin hesap kanun tasarılarını görüşüp kabul etme yetkileri artık yok.

»Bakan düşürmeyle sonuçlanması nedeniyle en etkili denetim yolları arasında sayılan gensoru yetkisi artık kullanılamayacak.

»Milletvekilleri, Cumhurbaşkanı’na sözlü soru soramayacak, yazılı soruyu da Cumhurbaşkanı yardımcılarına ve bakanlara yöneltebilecek.

»Cumhurbaşkanı, yardımcıları ve bakanlar hakkında soruşturma komisyonu kurulabilmesi için 360 milletvekilinin oyu aranacak. Yüce Divan’a sevk ise 400 milletvekilinin oyuyla mümkün olabilecek. Bu çoğunluğa ulaşılabilirse de yargılama, 15 üyesinden 12’sini Cumhurbaşkanı’nın seçtiği Anayasa Mahkemesi tarafından yapılacak.

»Cumhurbaşkanı’nın yasaları veto yetkisini aşabilmek için gereken milletvekili çoğunluğu artırıldı. Meclis’in veto edilen yasayı aynen geri göndermesi durumunda Cumhurbaşkanı’nın hemen yürürlüğe koyma zorunluluğunun hayata geçmesi için en az 301 milletvekilinin oyu gerekecek.