MEDAR araştırması: 1 yılda 1197 haber hakkında içerik kaldırma kararı verildi

HABER MERKEZİ

Medya Araştırma Derneği (MEDAR), Ekim 2020-2021 döneminde en az 1197 haber hakkında içerik kaldırma kararı verildiğini bildirdi. Araştırmaya göre 129 içerik kaldırma kararıyla BirGün, tarama yapılan dönemde en fazla içerik kaldırma kararının geldiği ikinci yayın oldu.

MEDAR, "Sosyal Medya Yasasının Basın Özgürlüğü Üzerine Etkileri İzleme Araştırması" başlıklı araştırmasının sonuçlarını paylaştı.

Araştırma kapsamında Ekim 2020/Ekim 2021 tarihleri arasında 36 medya kuruluşundan bir tarama listesi meydana getirildi.

MEDAR'ın araştırmasında, 1197 adet içerik kaldırma kararı incelendi. Bu kararlardan büyük çoğunluğunun ‘yolsuzluk ve usulsüzlük’ (675 içerik) ve ‘görevin kötüye kullanılması’ (466 içerik) konu başlıklarını içeren haberlere iletildiği tespit edildi.

Diğer konu başlıkları ise sırasıyla şöyle oldu: 'Siyasal çatışma' (79 içerik) ‘cinayet’ (58 içerik), ‘darp etme ve yaralama’ (54 içerik), ‘nitelikli dolandırıcılık’ (53 içerik), ‘taciz’ (31 içerik), ‘intihar’ (17 içerik) ‘kumar oynama’ (9 içerik), ‘çevre tahribatı’ (9 içerik).

Araştırma kapsamında kaldırılma talebine konu olan 43 haberde ise içerikli ilgili gerekli detaylara ulaşılamadı ya da konu tasnif edilemedi.

Grafik: MEDAR

Araştırmada şunlar kaydedildi:

>> "Araştırma verileri, yolsuzluk ve usulsüzlük konulu haberler için kaldırma talebinde bulunan davacıların büyük çoğunluğunun iş insanları (169 içerik), üst düzey bürokratlar (102) ve ticari şirketlerden (100 içerik) oluştuğunu göstermektedir.

>> Yolsuzluk ve usulsüzlük içeren haber içeriklerinin kaldırılması talebinde bulunan diğer davacılar ise avukat (47 içerik), bakan (40 içerik), il milli eğitim müdürü (25 içerik) unvanı taşıyan kişilerden oluşturmaktadır.

>> Görevin kötüye kullanılması konulu haberlerde ise davacı olan özneler sırasıyla şu şekildedir: Üst düzey bürokrat (49 içerik), iş insanı (46 içerik), bakan (44 içerik), kaymakam (38 içerik), siyasi parti yöneticisi (36 içerik), avukat (35 içerik), akademisyen (27 içerik).

>> Cinayet konulu haberlerin kaldırılmasını talep edenler arasında iş insanları (16 içerik) ve kaymakam (14 içerik) unvanını taşıyan kişiler başta gelmekteyken; siyasal çatışma konulu haberler ticari şirketler (34 içerik) tarafından ve bakan (30 içerik) unvanına sahip özneler tarafından dava edilmiştir.

>> Darp etme ve yaralama konulu haberlerin kaldırılması taleplerinin çoğunluğu sivil yurttaşlar (27 içerik) tarafından istenirken; taciz konulu haberlerde sanık (12 içerik) sıfatını taşıyan kişiler başı çekmektedir.

>> İntihar konulu haberlerin çoğunda sivil yurttaşlar (16 içerik); kumar oynama konulu haberlerin tamamında sanatçılar (9 içerik), çevre tahribatı konulu haberlerin genelinde ticari şirketler (5 içerik) başı çekmektedir."

CUMHURİYET'İN 144 HABERİNİN KALDIRILMASI TALEP EDİLDİ

Araştırmaya göre, taramanın yürütüldüğü süre zarfında Cumhuriyet gazetesinde yayınlanan 144 haberin kaldırılması talep edildi. Bu bağlamda kurum, araştırma içinde en çok içerik kaldırma talebinin iletildiği medya kuruluşu oldu.

BirGün EN FAZLA İÇERİK KALDIRMA KARARININ GELDİĞİ İKİNCİ KURUM

MEDAR'ın araştırmasına göre, yapılan tarama sonucu BirGün gazetesinden toplam 129 içeriğe engelleme kararı istendiği saptandı. Bu bakımdan BirGün gazetesi, tarama yapılan dönemde en çok içerik kaldırma kararının geldiği ikinci kurum oldu.

Araştırmada BirGün'e yönelik şu bulgulara yer verildi:

">> Kurumda yayımlanan haberler konusu açısından; ‘yolsuzluk ve usulsüzlük’ (71 içerik), ‘görevi kötüye kullanma’ (55 içerik), ‘darp etme ve yaralama’ (9 içerik) şeklinde tasnif edilmiştir. Buna ek olarak 23 içerikte ‘yolsuzluk ve usulsüzlük’ ile ‘görevi kötüye kullanma’ konularının kesiştiğini söylemek gerekmektedir. Bu kümede il milli eğitim müdürü (5 içerik) kimliğine sahip kişiler öne çıkmaktadır. Buna karşılık dört haberde ise ‘görevi kötüye kullanma’ ile ‘taciz’ iç içe geçmektedir. Bahsi geçen kümede memur (2 içerik) unvanına sahip kişiler ön plandadır.

>> Kurumda yayınlanan haberlere yönelik davacı olan kesimlerin başında iş insanı (19 içerik) unvanlı kişiler gelmektedir. Bu grubu 17 içerikle üst düzey bürokrat ve 10 içerikle ticari şirketler takip etmektedir.

>> İş insanı unvanlı kişilerin davacı olduğu 19 kaldırma kararı incelendiğinde, haklarında yayın yasağı istenen haberlerin 13’ünün ‘yolsuzluk ve usulsüzlük’ konulu olduğu anlaşılmaktadır.

>> Buna karşılık 3 içerikte hem ‘yolsuzluk ve usulsüzlük’ hem de ‘görevin kötüye kullanılması’ konusu bir arada izlenmektedir.

>> Bahsi geçen grubun lehinde sonuçlanan kararların 18'inin ‘kişilik haklarının ihlali’ gerekçesiyle alındığını söylemekte fayda vardır.

>> Kurumdan haber kaldırma talebinde bulunan ikinci büyük grup olan üst düzey bürokratların (17 içerik), yer aldığı haberlerin 14'ü ‘yolsuzluk ve usulsüzlük’ 5’i ise ‘görevin kötüye kullanılması’ konuludur."

Grafik: MEDAR

İÇERİK KALDIRMA KARARIYLA EN FAZLA KARŞILAŞAN YAYINLAR

Araştırmaya göre, içerik kaldırma kararlarıyla en çok karşılaşan yayınlar şöyle:

Cumhuriyet (144), BirGün (129), ODA TV (98), T24 (85), Sözcü (70), Gerçek Gündem (62), SoL (58), TELE1 (51), Evrensel (51)

"'İÇERİK KALDIRMA' YOLSUZLUKLARIN YAPILMADIĞI ANLAMINA GELMİYOR"

BirGün Yayın Koordinatörü İbrahim Varlı ve ODA TV Yazı İşleri Müdürü Can Özçelik rapora ilişkin journo.com.tr'ye değerlendirmelerde bulundu.

"Ne için çok sayıda içerik BirGün’den kaldırıldı?" diyen İbrahim Varlı, "Çünkü BirGün iyi gazetecilik yapıyor, iktidarın bütün yolsuz kirli ilişki ağını ortaya çıkarıyor; ihalelerin üzerine gidiyor, yolsuzlukları ve usulsüzlükleri ortaya çıkarıyor. İktidarın iş adamından bürokratına; bakanından vekiline kadar hepsi en ufak yerel mahkemeden de olsa içerik kaldırma kararı aldırabiliyor. Fakat 'içerik kaldırma' demek bu yolsuzlukların, usulsüzlüklerin yapılmadığı anlamına gelmiyor" ifadelerini kullandı.

Özçelik ise şunları ifade etti: "İnternet haber sitelerinden kaldırılan haber sayıları ve kaldırılan haberlerin içerikleri çok çarpıcı… ODA TV, gazetelerin dışında, haber siteleri yönünden bakıldığında, haberleri en çok sansürlenen yayın organı… Peki, haberlerin içerikleri ne? Çoğunlukla yolsuzluk… Medya Araştırmaları Derneği’nin ortaya koyduğu bu veriler, ülkenin siyasi durumuna ilişkin de bir fotoğraf çekiyor. ODA TV, bu medya düzeni ve siyasi iklime karşılık özgür ve bağımsız gazeteciliğin bayrağını taşımayı sürdürecek; hakikatin peşini bırakmayacak."

MEDAR raporunun tamamını okumak için tıklayın