Meksika’nın ilk kadın başkanı seçildi

Dış Haberler

Meksika’da devlet başkanlığı seçimlerini, iktidardaki sosyal demokrat Morena partisinin adayı ve Mexico City’nin eski Belediye Başkanı Claudia Sheinbaum kazanarak ülkenin ilk kadın devlet başkanı oldu.

İklim bilimci olan Sheinbaum, kesin olmayan sonuçlara göre oyların en az yüzde 58,3’ünü aldı. Aralarında ülkeyi 71 yıl aralıksız yöneten Kurumsal Devrimci Parti’nin (PRI) de bulunduğu muhalefet ittifakının adayı Xochitl Galvez ise en az yüzde 26,6 oy aldı. Merkez Movimiento Ciudadano (Yurttaş Hareketi) partisinin adayı Jorge Alvarez Maynez ise oyların yüzde 10’una sahip oldu. Seçimin kesin sonuçlarının 8 Haziran’da açıklanması bekleniyor. Sheinbaum, görevine 1 Ekim’de başlayacak.

Sheinbaum böylece 2018’de iktidara gelen akıl hocası Andres Manuel Lopez Obrador’un yüzde 54,71 oy oranını da aşmış oldu. Selefini tebrik eden Obrador, “200 yıldır Meksika’nın ilk kadın başkanı olacak. Ve aynı zamanda ülkemizin tarihinde en çok oy alan başkan olabilir” ifadelerini kullandı.

KADINLARIN ZAFERİ

Seçim sonuçlarının ardından Galvez ve Maynez’in kendisini arayarak tebrik ettiğini söyleyen Sheinbaum, başkent Mexico City’deki zafer konuşmasında “Çoğulcu, çeşitli ve demokratik bir Meksika hayal ediyoruz. Görevimiz her bir Meksikalıya ayrım gözetmeksizin bakmak” dedi. Sheinbaum, bunun sadece kendisi için değil tüm kadınlar için bir başarı olduğunu söyledi.

Sheinbaum, Obrador’un döneminde başlattığı özellikle alt gelirlilerde ve kırsal kesimde tabanını güçlendirdiği sosyal yardım, yoksul bölgelerdeki altyapı projeleri, evrensel emekli aylığı politikalarını sürdüreceğini taahhüt etti. Sheinbaum, Obrador’un neoliberalizme savaş açtığı “Dördüncü Dönüşüm” hareketinin “ikinci katını” inşa edeceğini kaydetti.

Sheinbaum’un en yakın rakibi, merkez sağ ittifakın adayı, iş insanı ve Ulusal Eylem Partisi’nden (PAN) senatör Galvez ise “Sheinbaum'un zaferinin tanınması, ülkenin ciddi sorunlarına yönelik sonuç ve çözümler için güçlü bir talebi beraberinde getiriyor” dedi. Galvez, seçim kampanyasında ülkedeki şiddet olaylarına ve çetelerle mücadeleye yoğunlaşmıştı.

Meksika’daki genel seçimde ayrıca Parlamento’nun iki kanadı Temsilciler Meclisi ve Senato üyelikleri ile 8 eyaletteki yönetimler ve başkent Mexico City’nin belediye başkanlığı dahil 20 bine yakın pozisyon için oy kullanıldı. Morena partisinin Parlamento’nun iki kanadında da 3’te 2 “süper çoğunluğu” elde ederek anayasal değişikliklerde muhalefet desteğine olan ihtiyacı aşması bekleniyor. Kısmi sonuçlara göre kıyasıya bir mücadelenin geçtiği Mexico City belediye başkanlığını da Morena adayı Clara Brugada kazandı.

Seçim aynı zamanda ülkenin modern tarihinin en şiddetli seçimi oldu. Seçimler öncesinde 30'dan fazla yerel aday çeteler tarafından öldürülürken yüzlerce kişi adaylığını geri çekti. Seçim gününde de Puebla eyaletindeki sandık merkezinde iki kişi öldürüldü.

SORUNLAR BEKLİYOR

Ülkenin ilk kadın başkanını birçok sorun bekliyor. Sheinbaum’un önünde ağcı hükümetler döneminde derinleşen şiddet olaylarının yanında sosyal devlet politikalarının sürdürülebilirliğini sağlamak, elektrik ve su gibi temel hizmetlerdeki aksaklıkları gidermek gibi zorluklar var. Öte yandan kuraklık ve yerli halkların sorunları da onu bekleyen zorluklardan.

Obrador’un 6 yıllık döneminde, sınır komşusu olarak Washington’un politikalarından doğrudan etkilenen Meksika’nın ABD ile ilişkileri giderek zayıfladı. Yeni başkan, uyuşturucu çeteleri ve Meksika’dan ABD’ye göçmen akışı konusunda Washington ile işbirliği yapmak zorunda kalacak.

Göçmen düşmanı Donald Trump’ın kasım ayındaki başkanlık seçimini kazanması halinde Sheinbaum’un işi daha da zorlaşacak. Zira Trump Çin’in Meksika’da üretilen elektrikli araçlarına yüzde 100 vergi uygulayacağını, göçmen akışı ve uyuşturucu kartelleri ile mücadele için özel kuvvetleri harekete geçirmeyi vaat ediyor.

SOL GELENEKTEN GELİYOR

Başkent Mexico City’nin 2018-2023 döneminde belediye başkanlığını yapan 61 yaşındaki Sheinbaum, fizik alanında ülkenin önde gelen bilim insanlarından. Enerji mühendisliğinde doktorası var ve iklim alanındaki çalışmalarıyla 2007’de Nobel Ödülü kazandı. Solcu ve akademisyen bir aileden gelen Sheinbaum, 1980’lerde Ulusal Özerk Meksika Üniversitesi’nde (UNAM) fizik okurken öğrenim ücretleri ve idari maliyetlerde artışla sonuçlanacak reformlara karşı kamu eğitimini savunan bir öğrenci hareketinin parçasıydı. Yıllarca California’daki Meksika’nın enerji tüketim kalıplarını inceleyen Sheinbaum, bu deneyimleri sayesinde dönemin Mexico City Belediye Başkanı olan Obrador tarafından 2000 yılında çevre sekreterliğine atanarak siyasi hayatına başladı.

DÖRDÜNCÜ DÖNÜŞÜME İKİNCİ KAT

Obrador 2018’de başkanlık görevine geldiğinde “Dördüncü Dönüşüm” hareketini başlatarak hedefinin “neoliberalizmi ortadan kaldırmak” olduğunu söylemişti. Ülke tarihindeki üç büyük ilerici değişim dönemine atıfla (1810’da İspanyollara karşı bağımsızlık hareketi, 1855 sonrası cumhuriyetin kurulması için reform süreci ve 1910-1920 yılları arasındaki Meksika Devrimi) bu ismi koyan Obrador, neoliberalizmi tamamen ortadan kaldıramasa da yoksulluğu büyük oranda azalttı, asgari ücreti önemli ölçüde artırarak altyapı ve sosyal projeleri genişletti. Dördüncü Dönüşüm’ün “ikinci katını” inşa edeceğini belirten Sheinbaum, bu politikaların yanı sıra okullar inşa ederek, mali yardımlar sağlayarak ve öğretmenlerin çalışma koşullarını iyileştirerek daha fazla öğrencinin liseyi bitirmesini sağlamayı vaat ediyor.