Meme kanseri: Risk faktörleri ne, nasıl korunulur?

Dilara ŞİMŞEK

Meme kanseri, kadınlarda en sık görülen kanser türü. Akciğer kanserinden sonra kansere bağlı ölümlerde ikinci sırada yer alıyor. Her 8-10 kadından biri ömrü boyunca meme kanserine yakalanma riski taşırken bu risk yaş ile beraber artıyor. Her kanser türünde olduğu gibi meme kanserinde de erken tanı hayat kurtarıyor. Meme Kanseri Farkındalık Ayı nedeniyle Genel Cerrahi Uzmanı ve DoktorTakvimi.com uzmanlarından Doç. Dr. Fatma Ümit Malya ile ülkede meme kanserinin durumunu ve erken tanının önemini konuştuk.

Meme kanserinin Türkiye’de durumu nedir?

Sağlık Bakanlığı’nın son yayımlanan verilerine göre Türkiye’de kadınlarda görülen kanserlerin yaklaşık yüzde 25’i meme kanseri. Bir yıl içinde yaklaşık 17 bin kadına meme kanseri teşhisi konuldu. Türkiye Meme Hastalıkları Federasyonu Ulusal Meme Kanseri Veri Tabanı verilerine göre, meme kanseri ortalama yaşı 51,6 ancak hastaların yüzde 17’si 40 yaş altında. Yine önemli bir veri Türkiye’de kadınlarda mamografi çektirme oranı ise yüzde 34,5. Bu oran Avrupa ülkelerine göre oldukça düşük.

Tarama programlarını ne kadar yaygınlaştırabilirsek bu hastalığa bağlı ölüm oranını o ölçüde azaltabiliriz. Her zamanki sloganımızı tekrarlamak istiyorum “Kanserden değil geç kalmaktan korkun!”

Covid-19 meme kanserini nasıl etkiledi?

Covid-19 süreci kanser hastalarını ve tabii meme kanseri hastalarını da etkiledi. Özellikle pandeminin başlarında hastaların şikayetleri olsa bile sağlık kurumuna başvuramamaları en önemli problemdi. Tarama programları ise büyük ölçüde ertelenmek zorunda kaldı.

Bu süreçte maalesef hastaların tanı aldıktan sonra tedaviye kadar geçen sürelerinde de belirgin artış gözlendi. Oluşan bu olumsuz etkiler geri çevrilmeye çalışılıyor. Önemli gelişmelerden biri de kontrol görüşmelerinin veya ön görüşmelerin internet üzerinden yapılması olarak ortaya çıktı. Ancak tıp uygulamalarının, hasta-doktor ilişkisinin büyük oranda yüz yüze yürütülmesi gerekir. Hasta muayenesinin ve doktorun hastayı yakın gözleminin yerini hiçbir şey tutamaz.

Doç. Dr. Fatma Ümit Malya

TARAMALARI AKSATMAYIN

Kadınlar özellikle ne zaman muayeneye gitmeli?

Memede ve/veya koltuk altında kitle, meme başında ve cildinde çekilme, ciltte portakal kabuğu görünümü, iyileşmeyen yara veya kabuklanma, meme başından kanlı akıntı olması, meme başında egzama tarzı kızarıklıklar meme kanseri belirtisi olabilir. Ağrı genellikle kanserle beraber görülmez. Ancak ağrı olması da kitlenin kanser olmadığı manasına gelmez. Tarama programlarında saptanan meme kanserlerinde olduğu gibi bazen de hastanın hiçbir şikayeti olmaz, meme muayenesi tamamen normaldir.

Meme kanserinden korunmak mümkün mü?

Kadınlara en önemli önerim taramalarını aksatmamaları. Peki tarama nasıl olmalı dersek; meme kanseri taraması hiçbir şikayeti olmayan kadınlara yapılır. Ortalama risk grubundaki kadınlar 20-40 yaş arasında, 1-3 yılda bir klinik meme muayenesi olmalı ve meme kanseri konusunda farkındalıkları artırılmalı. 40 yaşından itibaren yılda bir kez mamografi ve klinik meme muayenesi yapılmalı.

Meme kanserinden korunmada yaş, cinsiyet ve genetik gibi değiştiremeyeceğimiz özellikler nedeniyle tarama önem taşıyor. Ancak yaşam biçimimizi değiştirebiliriz. Stres faktörlerini azaltarak beslenmemize dikkat etmek en önemlisi. Fazla kilo ve obezite en önemli değiştirilebilir risk faktörü. Düzenli spor hiç olmazsa yürüyüş, hazır paketli gıdalardan fast-food dediğimiz gıdalardan ve fazla şekerden kaçınmak gerçekten çok önemli. Bu ay ve yılın tüm ayları pembe kurdelemizi de takarak birbirimize hatırlatalım ve taramalarımızı yaptırmayı unutmayalım.

RİSK FAKTÖRLERİ

• İlk adeti 12 yaşından önce görmek.
• 55 yaşından sonra menapoza girmek.
• İlk doğumu 30 yaşından sonra yapmak.
• Hiç çocuk emzirmemiş olmak, uzun süreli hormon replasman tedavisi almak.
• Daha önce bir memede kanser tanısı almış olmak.
• Ailede meme kanseri olması.Daha önce göğüs duvarına ışın tedavisi almış olmak.
• Fazla yağlı beslenmek.
• Alkol tüketimi.
• Menapoz sonrası dönemde aşırı kilo alımı.

NASIL KORUNULUR?

• Stres faktörlerini azaltın.
• Düzenli spor/yürüyüş yapın.
• Fast-food ve şekerden uzak durun.