Merkez Bankası gemileri yaktı

Ekonomi yönetimi döviz kurundaki yükselişin önüne geçmek için birçok adım attı. Kurdaki yükselişi engellemek için döviz rezervleri satışının 20 milyar dolara ulaştığı tahmin ediliyor.

Ayrıca TL mevduat hesaplarında vergi indirimi üzerinde çalıştığı iddia edildi. Bloomberg'e göre Hazine ve Maliye Bakanlığı, TL'yi teşvik edecek yeni adımlar atmaya hazırlanıyor. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun tutuklanmasının piyasalara etkisinin kontrol altında tutulması için gemileri yakan TCMB'nin aldığı önlemler ve Nisan ayında faiz indirimini pas geçeceğine yönelik beklentiler, mevduat faizlerini hareketlendirdi. TL mevduat faizi yüzde 45’e dayanarak politika faizinin üzerine çıktı.

Benzer adımlar Borsa yönünden de geldi. İmamoğlu'nun tutuklanmasının ardından Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) aldığı önlemler ile borsa yeni haftaya yükselişle başlamıştı. Ancak Ankara Büyükşehir Belediyesi’ne yönelik operasyon haberlerinin servis edilmesiyle yeniden düşüşe geçti. Sabah saatlerinde BIST 100 endeksi yüzde 4 yükselişle 9 bin 386 puana kadar yükselirken yaşanan dalgalanmanın ardından endeks 8 Kasım 2024 tarihinden bu yana ilk kez 9 bin puanın altını gördü.

S&P’DEN RİSK DEĞERLENDİRMESİ

ABD merkezli kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor's (S&P), Türkiye’deki siyasi gelişmelerle ilgili bir değerlendirme yayımladı. S&P tutuklamaların, Türkiye ekonomisine duyulan güven ve döviz kurunun istikrarı açısından risk oluşturabileceğini belirtti.

S&P değerlendirmesinde 2023'ün sonundan bu yana Türkiye'deki yetkililerin hane halkını tasarruflarını altın ve dövizden çıkarıp tekrar yerli paraya çevirmeye ikna etme konusunda önemli bir ilerleme kaydettiği belirtildi. Değerlendirmede bu durumun ülkenin döviz rezervlerini artırdığı ve enflasyonun düşmesini teşvik ederek Türkiye'ye ilişkin notu desteklediği ifade edildi.

Ancak siyasi gerginliklerin geri dönmesinin bu reformları sekteye uğratabileceğini belirten S&P, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın son dönemdeki acil müdahaleleriyle döviz satışlarının, likidite ve vadeli işlemlerin arttığını, gecelik borçlanma faizinin de yükseltildiğini söyledi.

S&P artan belirsizliğin hane halkı harcamaları, sermaye girişleri, döviz kuru, büyüme ve enflasyon üzerindeki ikinci tur etkilerinin, yakın zamana kadar mevduat dolarizasyonunda ve enflasyonda kayda değer bir düşüşü kesintiye uğratarak önemli olabileceğini vurguladı.

***

YABANCILAR ÇIKIYOR

Finansal Piyasalar Uzmanı İris Cibre, Merkez Bankası’nın müdahaleleriyle döviz kurunun 38 lira seviyesinde tutulduğunu belirterek şu değerlendirmeyi yaptı: “Çarşamba günü İmamoğlu’nun gözaltı haberi ile başlayan finansal piyasalardaki çöküş, yüksek oynaklık ile beraber biraz yavaşladı. Hafta boyunca Merkez Bankası ve hafta sonu SPK’nın aldığı tedbirler ve kur üzerinde Merkez Bankası’nın talebi karşılayarak 38 seviyesini duvar yapması ve borsa tarafında da sürekli kamu bankalarının satışları karşılaması, paniğin yavaşlamasında etkili oldu. TL likidite çekilmesi ile getiriler de yükseldi. TLRef yüzde 45,97 ile koridorun üst bandında gerçekleşti. Fakat, tahviller müdahale edilmeyen tek nokta ve orada yangın devam ediyor. 2 Yıllık tahvil faizi yüzde 51,34, 10 yıllıklar ise rekorla yüzde 33,61 seviyesinde. Hem borsada hem de tahvillerde yabancı satışları söz konusu.”

***

YERLİLER DÖVİZE KOŞTU

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre İmamoğlu'nun gözaltına alındığı 19 Mart gününde döviz mevduatları 1,4 milyar dolar artışla 206,4 milyar dolar seviyesine yükseldi. 19 Mart günü döviz kurunda yüzde 3,3’lük artış yaşanarak dolar/TL kuru rekor seviyeleri görmüştü. TCMB’nin döviz rezervlerinin de İmamoğlu’nun gözaltına alınması ile başlayan döviz satışları nedeniyle 2 günde 14 milyar doların üzerinde gerilediği hesaplandı. Döviz satışının cuma günü, perşembe gününe göre artarak devam ettiği belirtilirken geçen haftanın tamamında 20 milyar doların üzerinde olduğu öngörülüyor.

***

19 MART’IN FATURASI DA YURTTAŞA KESİLECEK

CHP Mersin Milletvekili Gülcan Kış, ülke ekonomisinde yaşanan sert çöküşü “19 Mart Sivil Darbesi” olarak tanımlayarak “Saray rejiminin koltuk sevdası, ülkeye bir günde trilyonluk fatura çıkarmıştır. Krizden sonra Merkez Bankası tarafından, halkın kemer sıkma politikasıyla biriktirilen 26 milyar dolar rezervi yakıldı. Bu parayla her bir emekliye 41 bin lira ikramiye verilebilirdi. Ya da bir Osmangazi Köprüsü, bir Yavuz Sultan Selim Köprüsü, bir Atatürk Barajı, üç Avrasya Tüneli yapılır; üstüne emeklilere 787 lira daha ikramiye dağıtılırdı" dedi. Kış, yaşanan yıkımı şöyle özetledi: “15 Temmuz darbe girişiminde Borsa İstanbul’un kaybı yüzde 7,1, 6 Şubat Kahramanmaraş Depremi’nde yaşanan kayıp yüzde 11,3, 19 Mart’ta yaşanan yargı darbesinde BIST 100 endeksi sadece birkaç günde yüzde 16 değer kaybetti. Yani bu siyasi müdahale; doğal afetten de askeri darbe girişiminden de daha büyük bir ekonomik yıkım yaratmıştır. Türkiye ekonomisi, bir kişinin siyasi hırsları uğruna çökertilmiştir.”

***

32 ŞİRKET HİSSE GERİ ALIMI YAPTI

BIST 100 endeksinin yüzde 8'e yakın değer kaybettiği 21 Mart Cuma gününde 32 şirket hisse geri alımı gerçekleştirdi. BloombergHT’nin haberine göre şirketler hisselerinde 340,7 milyon TL hisse geri alımı yaptı. Bu 32 şirket içinde en yüksek alıma 106,2 milyon TL ile BİM öncülük etti. BİM'i 51 milyon TL ile Gübre Fabrikaları, 50 milyon TL ile Turkcell izledi.