Meslek odalarından 'İzmir'in Çernobili' için 21 soru

İzmir Gaziemir Eski Kurşun Fabrikası’nda, temizlenmesi için ön çalışmaların başladığı ‘İzmir’in Çernobil’i olarak anılan nükleer atıklara ilişkin TMMOB, İzmir Barosu, İzmir Yaşam Alanları, EGEÇEP ortak bir basın açıklaması düzenledi.

Açıklamaya; CHP İzmir İl Başkanı Şenol Aslanoğlu, Gaziemir Belediye Başkanı Ünal Işık, Karabağlar Belediye Başkanı Helil Kınay ile birlikte siyasi parti temsilcileri ve çevre örgütleri katıldı.

Ortak metni TMMOB Çevre Mühendisleri Odası Üyesi Ahmet Avni Atayol okudu.  Açıklamada atıkların temizlenmesine ilişkin hazırlanan projenin çevresel etki değerlendirme (ÇED) raporuna, eksikleri olmasına rağmen ÇED olumlu kararı verildiği vurgulanarak, "Ancak geçen süre içinde atıkların bertarafı için herhangi bir çalışma yapılmadığı gibi hiçbir güvenlik önlemi alınmamış; İzmir halkı 17 yıl boyunca radyoaktif ve tehlikeli atıklarla yaşamaya devam etmek zorunda bırakılmıştır" denildi.

BAKANLIĞA 21 SORU

Açıklamada ayrıca yetkili ve görevli Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Nükleer Düzenleme Kurumu başta olmak üzere ilgili kurumların cevaplaması üzerine şu sorular soruldu:

• Çalışmalar 10 Ağustos 2017 tarihli ÇED Olumlu Kararı verilen proje kapsamında mı yürütülecektir? 
• Projede değişiklikler yapıldıysa yeni bir ÇED süreci yürütülmüş müdür?
• Alandaki radyoaktif ve tehlikeli atıkların uzaklaştırılması konusunda yapılacak çalışmalara ilişkin planların inceleme ve onay süreçleri nasıl yürütülmüştür?  
• Çevresel İyileştirme Planı kapsam ve içeriği nedir? 
• Bu planda daha önce tespit edilen eksiklikler nelerdir? 
• Bu eksiklikler hangi ilave önlemlerle giderilmiş ve planlar onaylanmıştır? 
• Alanda hangi teknik ve yöntemlerle çalışma yapılacaktır? 
• Alandan uzaklaştırılacak atık miktarı ve niteliği nedir; bu atıklar nasıl taşınacak, nerede ve nasıl bertaraf edilecektir? 
• Atıkların ayrıştırılması ve taşınması sırasında ortaya çıkacak çevresel etkilerin önlenmesine yönelik nasıl bir çalışma yürütülecektir? 
• Gerek işçi sağlığı ve güvenliği gerekse çevre ve halk sağlığı konularında alınan önlemler nelerdir?  
• Alandaki çalışma hangi kurum ve kuruluşlar tarafından yürütülmektedir?
• Alanda yürütülecek çalışmalara ilişkin program, takvim ve süreç nedir?  
• Çalışmaların denetimi hangi kurum ve kuruluşlar tarafından yapılmaktadır? 
• Alanda çalışan ve çalışmaları denetleyen özel kuruluşlar bünyesindeki “konusunda uzman ekiplerin” bu alandaki geçmiş deneyim ve uzmanlıkları nelerdir? 
• Atıkların miktarına, niteliklerine ve alandaki dağılımına ilişkin tespitleriniz nelerdir? 
• Alanda mevcut kirlilik ve etkilerine yönelik izleme ve ölçümler düzenli olarak gerçekleştirilmekte midir? 
• Çalışmalarda gömülü atıkların çıkarılması sırasında karşılaşılabilecek acil durumların anında tespiti amacıyla, alanda radyoaktivite ve diğer tehlikeli maddelere yönelik anlık yersel ve atmosferik izleme yapılmakta mıdır? 
• Yapılıyorsa şu ana kadar tespit edilen değerler nedir?  
• 23 Temmuz 2024 tarihinden itibaren alanda ne kadar kazı çalışması yapılmış ve malzeme çıkarılmıştır? 
• Alan dışına çıkarılan malzeme var mıdır, varsa nitelik ve miktarı nedir?  
• Çalışmada çıkarılan malzemede radyoaktivite ve diğer tehlikeli maddelere yönelik anlık izleme yapılmakta mıdır ve daha detaylı analizler için numune alınmakta mıdır?  
• Yapılıyorsa şu ana kadar tespit edilen değerler nedir?  Başlatılan ‘temizlik’ çalışması sonrasında alanın kullanımı için, ‘arazinin yeni sahipleri’ tarafından ilgili kurumlara iletilen bir talep ve planlama var mıdır?