Metaforu fotoğraf gerçek kılıyor

Sarya TOPRAK

Fotoğraf sergileriyle 1997 senesinden beri sanatseverlerle buluşan Ömer Orhun'un yeni sergisi 'Şimdi Buradaydı' 26 Mayıs'a kadar Schneidertempel Sanat Merkezi'nde ziyaretçilerini bekliyor. 2018-2024 arasındaki eserlerinin bulunduğu sergide güncelin metaforu üzerine gidiliyor. Ömer Orhun aynı zamanda Yıldız Teknik Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi'nde akademisyen.

Benim de derslerini alabilme şansı yakaladığım Orhun akademinin içinin boşaltıldığı şu günlerde kendi tarzıyla öğrencilerinin başka bir bakış açısına sahip olabilmesi için zorluyor. Düşünmemek, konuşmamak empoze edilirken düşünmenin değerini dile dökmemize vesile oluyor. Ömer Orhun ile hem fotoğrafçılığı hem de yeni sergisini konuştuk.

'Şimdi Buradaydı' serginiz Schneidertempel Sanat Merkezi'nde ziyarete açık. Oldukça dikkat çekici eserlerin yer aldığı sergiye ilişkin sorulara başlamadan önce sizin için fotoğrafın anlamını merak ediyorum. Fotoğraf çekmeye nasıl başladınız?

Fotoğrafçılık okulu mezunuyum. Aslında 78'den beri fotoğrafçılık yapıyorum diyebilirim. Birçok sergi açtım atölyeler yaptım. Fotoğraf hep hayatımın merkezinde oldu. Artık herkesin telefonu var tabii. Erişebilmek, üretebilmek geçmişe kıyasla daha kolay. Bu sebeple belki bu işlerin okulunu okumaya da artık gerek yok. Olumsuz yanları da var. Hayatı bir yerde olduğumuzu kanıtlamak üzerine yaşıyoruz. Bir şey gördün, tak fotoğrafını çektin. Ama o anı artık eskisi kadar anlayamıyoruz. Önemli olan tek şey orada bulunmuş olmamız oluyor. Sosyal medya da anı yaşamayı değil de göstermeyi asıl tetikleyen şey aslında. Bazen gerçeklikle bağımızın kopmasına sebep olabiliyor. Gerçekte bambaşka bir hayat yaşarken sosyal medyada bambaşka bir hayata sahip olabiliyoruz. Paylaştığımız şeyler milyonlarca etkileşim alabiliyor. Andy Warhol'un dediği gibi herkes 5 dakikalığına ünlü olabiliyor.

Fotoğraf geleceğe nasıl bir iz bırakıyor?

Dünyayı ele geçirmek isteyenler fotoğraf çeker. Dünyayı ele geçirmek istiyoruz. Hayatı farklı anlayan, farklı bakan insanlar bu şekilde toplumu da etkileyebilir. Bir haber okurken de onu fotoğrafıyla görmek daha fazla içselleştirmemizi sağlayabiliyor... Geçmişte yapılanlara bakınca bugünden geçmişi anlamamızı sağlayabiliyor. Bu yüzden üretmek çok önemli.

'An'dan bahsetmişken günlük hayatta denk geldiğiniz yansımaları metaforlar üzerinden şekillendirdiğiniz yeni serginizin adı da 'Şimdi Buradaydı'. Aslında 'an'a biçtiğiniz ayrı bir değer var diye algılanıyor. Serginin adındaki seçimin sebebi nedir?

Serginin Schneidertempel Sanat Merkezi'nde olacağı kesinleşince ismini netleştirmiş oldum aslında. 'Şimdi Buradaydı' derken burada olmayı bu anda olmayı kast ediyoruz. Bir de burası çok özel bir yer. Bir sinagog. On yıllarca mabed olarak kullanılmış. Şimdi sanat merkezi olarak kullanılıyor. Tarihi bir yapı. Burada olması da ayrıca önemli...

Şimdi Buradaydı sergisindeki fotoğrafları çekme, biriktirme, sergileme süreciniz nasıl başladı?

Bu fotoğrafların hepsi telefonla anlık çekilmiş fotoğraflar. Yıllardır biriktirdiğim işler. Bugün burada bu işleri sergilemek benim için çok önemli. Metaforların, yansımaların üstüne gitmeye çalıştım. Buradaki fotoğraflar aslında gerçek olmayan şeyler. Fotoğraflarını çekerek gerçek kılmış oluyoruz. Bir yansıma görüyoruz ama o aslında zihnimizde var sadece. Bunu gerçek kılmak da fotoğrafçının işi oluyor.

Yıldız Teknik Üniversitesi'nde ‘Görme Biçimleri’, ‘Fotoğraf Teknikleri’ gibi dersler veriyorsunuz. Bu dersler sizce öğrencilerin hayatı algılama biçimine etki ediyor mu?

Etki ettiğini düşünüyorum. Hatta şu an okulda da bir sergimiz var. Sanat ve Tasarım Fakültesi İletişim Tasarımı 1. sınıf öğrencileriyle oluşturduğumuz bir sergi. İsmi Yol Tarifleri Metafor üzerine kurulmuş çok işler var.

Aynı zamanda sizin bir öğrenciniz olarak derslerinizi aldıktan sonra sokakta yürürken çevremdeki her şeye bakışım değişmişti...

Çevrene bir kere farklı bir gözle bakmaya başlayınca onun geri dönüşü olmuyor. Görme biçimimiz değişiyor çünkü. Yaşamı daha farklı anlamaya başlıyoruz. Öğrencilerimin de görünenin arkasındakini de anlayabilmesi için çaba sarf ediyorum.