Meyve tezgâhına yaklaşan yanıyor

Bilge Sarıhan

Sağlıklı gıdaya erişmek geniş halk kesimleri için giderek zorlaşıyor. Yaz aylarında ucuzlaması gereken yaş sebze ve meyve fiyatları sürekli zamlanıyor. Türk-İş’in hazırladığı açlık ve yoksulluk sınırı araştırmasına göre temmuz ayında 6 lira 31 kuruş olan ortalama sebze kilogram fiyatı bu ay 6 lira 67 kuruş olarak hesaplandı. Ortalama kilogram meyve fiyatı da 8 lira 55 kurutan 8 lira 64 kuruşa yükseldi. Sadece meyve fiyatlarındaki yıllık artış yüzde 68,8’i bulmuş durumda. Artan fiyatlardan ise hem esnaf hem de yurttaş şikâyetçi.

İstanbul’da pazar yerlerini dolaşarak yurttaşın nabzını tuttuk. Hem esnaf hem de yurttaş ile görüştük. Esnaf fiyatların yüksek olması nedeniyle satış yapamazken yurttaş da kazandığı maaşın zamlara yetişememesinden yakındı.

Pazar yerlerine ihtiyaçlarını karşılamaya gelen yurttaşlar da duruma tepkili. Emekli maaşlarına yapılan zammın hayat pahalılığını karşılamaktan çok uzak olduğunu belirten yurttaşlar ülkede alım gücünün her geçen gün azalmasından şikâyetçi.

KİŞİ BAŞI BiR ŞEFTALİ

Pazar tezgâhlarına bakan Funda isimli bir yurttaş, geçen seneye göre bu sene alışveriş yapmanın çok daha zor olduğunu söyledi. Funda hanım, “Biz kendi bütçemizce alıyoruz bir şeyler ama çok pahalı her şey. Az önce gördüm incirin kilosu 25 olmuş. Bu sene hiç incir alamadım ben. Yıllardır pazardan alışveriş yapıyorum. Geçen sene fiyatlar daha uygundu daha rahat alışveriş yapıyorduk. Evde çocuk olduğu için mecburen almak zorundayız ama daha hesaplı olmasına bakıyoruz artık. Her şeyin daha hesaplısını arayıp almak zorundayız” diye konuştu. Emekli Tülin Abdullah da maaşının meyve sebze almaya yetmediğini söyledi. Artık kilo ile değil gram ile alışveriş yapabildiğini aktaran Abdullah, “Biz üç kişilik bir aileyiz ama buna rağmen geçinemiyoruz kalabalık aileleri hiç düşünemiyorum. Meyveleri gramla veya taneyle alıyorum. Geçen hafta 250 gramlık vişne aldım. Sistem bize bunu layık gördü ya en çok buna üzülüyorum. Şeftali kendi mevsiminde 12 lira... Üç kişilik aileyiz birer tane yiyebiliyoruz. Kalabalık ailelerde bir anne dört tane şeftali alıp hangi çocuğuna yedirsin insan utanır. Ekonomi böyle nereye kadar gidecek. Elektrik almış başını gitmiş, doğalgaz aynı şekilde. Durumumuz çok kötü... Ben artık Türkiye’de yaşamaktan utanıyorum. Ülkeyi rezil ettiler. Kendileri üçer dörder maaş alıyor ama bana layık gördüğü zam yüzde dört yüzde beş. Bütün gençliğin geleceğini mahvettiler” dedi.

ELİMİZDE KALIYOR

Yıllardır pazarda esnaflık yapan İbrahim Karaca satışların geçen seneye göre daha kötü olduğunu, önümüzdeki sene de iyileşeceğine dair umudu olmadığını belirtti. Karaca zamlanan meyve fiyatlarıyla ilgili, “En çok fiyat artışı incirde görüldü. Vişneyi 25-30 liradan satıyoruz. İncir 25 lira civarında seyrediyor. Geçen sene fiyatlar biraz daha uygundu meyve bu sene çok pahalı. 10 liranın altında bir ürün yok meyvede. Geçen sene bu seneye göre daha iyi satış yapıyorduk bu sene daha kötü, gelecek seneye de eminim daha kötü olacak. 17 saat çalışıyorum ben ama satış yapsam bile emeğimizi kurtarmıyor” ifadelerini kullandı.
Halkın meyve fiyatlarını gördüğü zaman almaktan vazgeçtiğini söyleyen esnaf Cemal Ahbar da satışların eskisi gibi olmamasından şikâyetçi. Ahbar, “Hiç kar edemiyoruz. Aldığımız fiyatlar belli üstüne bir iki lira koymaya çalışıyoruz ama o zaman da elimizde kalıyor ürünler. Kazandığımız günlük geçimimizi sağlıyor ancak. Geçen seneye göre tüm ürünlerde fiyat artışı var. Meyve almaya gelip fiyatları gördükten sonra vazgeçip dönenler oluyor. İnsanlar artık pazara da çıkmıyor. Geçen seneye nazaran daha az insan daha az alışveriş yapıyor” şeklinde konuştu.

Mevsim meyvesi olmasına rağmen incirin fiyatının geçen seneye göre 10 lira arttığını, bu nedenle yurttaşların alışveriş yaparken incirden uzak durduğunu aktaran esnaf Serkan Varol satıştan kazandığı paranın ancak kiraya ve faturalara yettiğini belirtti. Meyvelerin bile fiyatlarının çok uçuk olduğunu vurgulayan Varol, “İnsanlar incir almak istiyor ama bütçeleri olmadığı için geri çekiliyorlar. Alamıyorlar. Geçen sene daha iyi satış yapıyorduk bu sene neredeyse hiç yapamıyor. Tarıma ve çiftçiye biraz daha destek olunması lazım” dedi.

YARIM KİLO SATIYORUZ

Meyvelerin tezgâh fiyatlarını sayan Varol, “Yazın ortasında çilek 20, böğürtlen 25, vişne 25 lira. İnsanlar da asgari ücretle geçinemiyor tabii. Geçen sene inciri 10-15’ten satıyorduk şimdi 20-25. Üretim yok. Geçen sene vişneyi 10-15 liraya satıyorduk. İnsanlar eskiden iki üç kilo alıyordu şimdi yarım kilo alabiliyor ancak. Sadece meyve sebzenin değil her şeyin fiyatı arttı. Kazandığımız ancak elektriğe kiraya yetiyor kenara hiçbir şey koyamıyoruz” diyerek durumu özetledi.