Milyarderleri uzayda bırakın

Paris Marx

7 Haziran'da Jeff Bezos, 20 Temmuz'da uzaya gitme planını açıkladı. Amazon şirketindeki CEO'luk görevinden ayrıldıktan yalnızca 15 gün sonra. Bezos tarihini belirledikten kısa bir süre sonra, Virgin Galactic'in kurucusu Richard Branson da yörüngeye girmeye karar verdi ve kendi uzay uçuşunu 11 Temmuz'a planladı. Bu milyarderlerin gözleri yıldızlara döndükçe ve basın kuruluşları onları arzuladıkları manşetlerle donattıkça, gezegenimizdeki iklimin hem insanlara hem de başka türlü bir yaşama düşman olarak hızlıca değiştiğine dair kanıtlar artıyor.

Haziran ayının sonlarına doğru, Pakistan'ın 200 bin kişilik bir kenti olan Jacobabad, yüksek nem ve kavurucu sıcaklıkların birleştiği ve insan vücudunun artık kendini soğutamayacağı bir düzeye ulaştığını gördü. Bu arada, Kuzey Amerika'nın batı kıyısında ise iklim değişikliği nedeniyle çok daha kötü hale gelen bir ısı dalgası, sıcaklıkların o kadar yükselmesine neden oldu ki, Lytton kasabası 49.6 dereceye ulaşarak Kanada'nın önceki sıcaklık rekorunu kırdı.

Bu hikayeler arasındaki zıtlık dikkat çekicidir. Bir yanda milyarderler atmosferden ilk kimin çıkabileceğini görmek için yarışa girerken, diğer yandan asla böyle bir yolculuğa çıkamayacak olan bizler milyarlarca kişiyiz. Sahip olduğumuz her şeyi gezegenin yaşanabilir kalmasını sağlamaya harcamamız gerekirken, milyarderler bizi devamlı olarak kapitalizmin feci etkilerinden geçici de olsa uzaklaştırmak için gösteri sunuyor!

UZAYDAKİ GÖSTERİ

Geçen yıl mayıs ayında da benzer bir milyarderin uzay gösterisine maruz kaldık. ABD'de George Floyd için yürüyüşler düzenlenirken ve hükümet Covid-19'un ülkeyi kasıp kavurmasını durdurmak için çok az şey yaparken, Elon Musk ve dönemin ABD Başkanı Donald Trump, Florida'daki Uluslararası Uzay İstasyonu'nda bir araya geldi. SpaceX'in ilk kez uzaya astronot göndermesini kutlamak için... Sıradan insanlar hayatları için savaşırken, seçkinler tamamen ayrı bir dünyada yaşıyormuş gibi hissediyor ve göstermekten çekinmiyor. Halbuki bunun için başka bir gezegene gitmek zorunda değiller.

Son birkaç yılda, milyarderlerin uzay yarışı tırmandıkça, halk "büyük vizyonlar" şeklinde gösterilen sunumlara giderek daha fazla aşina hale geldi. SpaceX'ten Elon Musk, Mars'ı kolonileştirmemizi istiyor ve uzay şirketinin görevinin tam da bunu yapacak altyapıyı kurmak olduğunu iddia ediyor. İnsanlığın “çok gezegenli” bir tür olmasını istiyor ve dünyanın yaşanmaz hale gelmesi durumunda bir Mars kolonisinin yedek plan olacağını savunuyor. Açık olmak gerekirse, bu asteroit madenciliği kadar büyük bir şey ifade etmiyor bile. SpaceX özelleştirilmiş bir uzay endüstrisinde yalnızca kilit bir oyuncu, aynı zamanda bir askeri yığınağı mümkün kılıyor.

VİZYON ENDÜSTRİSİ

Atmosferi terk eden milyarderlerin büyük vizyonları, roket fırlatmaları ve gösterileri, gerçek uzay ekonomisinde yalnızca birer gösteriden ibaret. Gerçek rekabet Bezos ve Musk arasında. 2004 yılında Bezos ve Musk, uzayla ilgili vizyonlarını tartışmak üzere bir araya geldi ve Musk, Bezos'un fikirlerini “aptal” olarak tanımladı. Bu tartışmanın bir sonucu olarak ara sıra birbirlerini suçluyorlar ancak her ikisinin de faydalanabileceği özel bir uzay endüstrisini ilerletmek için de çalışıyorlar. 2000 yılından bu yana ticari uzay endüstrisine 7,2 milyar dolar harcandığı tahmin ediliyor. SpaceX, Pentagon'dan füze izleme uyduları inşa etmek için 149 milyon dolarlık bir sözleşme ve Falcon 9 roketlerini kullanmak için 160 milyon dolar değerinde iki sözleşme kaptı.

Özel uzay şirketleri ve onları destekleyen uzay milyarderleri hükümet bütçesine büyük ölçüde bağımlılar. NASA, ordu ve giderek artan SpaceX ve Blue Origin gibi şirketler milyarlarca dolarlık sözleşmeler yapıyor. Özel uzay endüstrisinin gerçek yüzü budur, büyük vizyon dedikleri pazarlama hilelerinden başka bir şey değildir.

SpaceX'in bu sözleşmeleri imzalamasında bu kadar başarılı olmasının bir nedeni, Musk'ın bir mucit değil, bir pazarlamacı olmasıdır. İnsanların nasıl dikkatini çekeceğini biliyor ve bu onun kazançlı sözleşmeler elde etmesine yardımcı oluyor. Bezos'un uzay yolculuğu da bununla ilgili. Bezos kamuoyunun ve bürokratların kamu ihalelerini kime vereceğine karar vermesi için rekabet etmenin şart olduğunu anlıyor.

İKLİM KRİZİ KAPIDA
Milyarderlerin uzay yatırımlarının iklim kaosundan kaçmakla ilgili olduğuna dair yıllardır endişeler vardı. Ancak onlar hiçbir yere gitmiyor. Kurşun geçirmez araçlarla hatta özel ulaşım tünelleriyle kendilerini halktan yalıtıyor. Bir doğal afetten veya halkın öfkesinden kaçmaları gerektiğinde özel jetleri hazırda bekletecek kaynaklara sahipler. Halkın bu uzay yarışının evren hakkında bilimsel bilgiyi ilerletmediğini anlamasına umutsuzca ihtiyacımız var. Halkı iklim krizi gibi hayati bir sorundan uzaklaştırırken kapitalist sistemi genişletmeye çalışıyorlar.

Milyarderlerin uzayda oynamaya devam etmesine izin vermek yerine, bizden aldıkları serveti ele geçirmeli ve çok geç olmadan iklim krizini ele almak için yeniden konuşlandırmalıyız.

Kaynak: Jacobin
Çeviren: BirGün Çeviri Kolektifi