MMO’dan sanayi raporu: Ücretler düşüyor işsizlik tırmanıyor

TMMOB Makina Mühendisleri Odası’nın (MMO) her ay iktisatçı-yazar Mustafa Sönmez’in katkısıyla hazırladığı sanayinin sorunları bülteninin 48’incisinde, sanayide emeğin durumuna, ücretlere ve işsizlik sorununa ilişkin değerlendirmeler yer alıyor. TÜİK, Merkez Bankası, Hazine ve Maliye Bakanlığı ve IMF verileri kullanılarak yapılan analizde, sanayide ücretlerin özellikle enflasyonun yükseldiği 2018’in ikinci yarısında hızla eridiğine dikkat çekiliyor.

Analizde, yüksek enflasyonun etkisiyle ücretlerdeki erimenin yanında ekonominin hızla küçülmeye ve yüksek işsizliğin sanayinin en önemli sorunu olmaya başladığının altı çiziliyor.

REEL ÜCRETLER GERİLİYOR

MMO analizinde öne çıkan değerlendirmeler özetle şöyle:

– 2018’in ikinci yarısından itibaren kendisini belli eden kriz, sanayi odaklı derinleşirken sanayi emeği reel ücret kayıplarına uğruyor. Bunun yanı sıra sanayi çalışanları arasında işçisinden mühendisine ve teknik elemanına kadar işsizlik tırmanıyor.

– Asgari ücretteki artış, ücretteki alım gücü kaybını kısmen telafi etse de bunun asgari ücretin üstündeki ücretlerde etkisi sınırlı kaldı. Birçok sanayi işyerinde, kriz gerekçe gösterilerek asgari ücret üstündeki ücretlere ya daha az zam yapıldı ya da zam yapılmadı. Ücretliler, işten çıkarılma tehdidi ile de sindiriliyor.

– 2018’in son üç çeyreğinde reel ücretler geriledi ve dördüncü çeyrekte ücretler, üçüncü çeyreğe göre yüzde 9’dan fazla eridi.

– 2018’in ilk üç çeyreğinde dolar olarak ücretler hep gerileme gösterdi. Yılın tamamında 20 puanlık bir gerileme gözlendi.

İSTİHDAMDA DÜŞÜŞ

– 2017’de ekonomi yüzde 7,4 büyümüş görünmesine karşın, refah artışı ücretlere yansıtılmadı. 2018’de ise yıllık büyüme yüzde 2,6 olmasına karşın ücretler, 2017’deki düzeyini aşamadı.

– İşsiz sayısı Ocak 2019’da 4,7 milyona yaklaştı. İşsizlik oranı aynı dönemde yaklaşık 4 puanlık artış ile yüzde 14,7’yi, tarım dışı işsizlik 4,1 puanlık artış ile yüzde 16,8’i buldu.

– 12 ayda istihdam 872 bin azalırken bunun 200 bine yakını imalat sanayi ve madencilikte gerçekleşti. İnşaat bu 12 ayda 480 bin istihdam kaybetti.

– Mühendisler arasında işsizlik oranı 2018’de yüzde 10’un üstüne çıkmış ve işsiz mühendis sayısı 2017’ye göre 18 bin artarak 91 bine çıkmış durumda.

ALTÜST OLMA BEKLENTİSİ

Analize göre, reel ücret kayıpları ve işsizliğin daha da tırmanması bekleniyor. Birçok sanayi işletmesinin bankalara kredi borçlarını ödeyememesinden ve iç pazardaki daralmanın artmasından kaynaklanan bir altüst oluşun yaşanma ihtimali yüksek. Bunun öncelikle sanayi çalışanlarına ücret kaybı ve işsizlik olarak yansıyacağına dikkat çekilen analizde, “Buna karşı çalışanların örgütlülükleri, dayanışma gerekliliği, bugün dünden daha çok önem kazanmaktadır” deniyor.