16 yaşındaki Burak Demir’in motorla sipariş teslimine giderken hayatını kaybetmesi, motokuryelerin kötü çalışma koşullarını bir kez daha gündeme getirdi. Motokuryeler yaşadıklarını anlattı.

Motor üstünde ölümle burun buruna

MERAL DANYILDIZ

İstanbul Arnavutköy'de bir dürümcüde komi olarak işe girmesine rağmen motokurye olarak çalıştırılan 16 yaşındaki Burak Demir'in geçirdiği trafik kazası sonrası hayatını kaybetmesi, motokuryelerin yaşadığı sıkıntıları ve kötü çalışma koşullarını bir kez daha gündeme getirdi. BirGün'e konuşan motokuryeler, firmaların övündüğü ‘hızlı servis’ kavramının altında yatan ve işçilerin hayatını tehdit eden ihmalleri anlattı.

BOZUK MOTORLA SİPARİŞE GİDİYORUZ

motor-ustunde-olumle-burun-buruna-618534-1.Burak Demir'in arkadaşı Dursun Doğan, özellikle kış aylarınca ciddi sorunlarla karşılaştıklarını belirtti. 2,5 yıldır kuryelik yapan Doğan, “Kuryelik kulağa zevkli gelse de çok sorunları olan bir meslek. Biz bu yolda çok sayıda kardeşimizi kaybettik. Kışın karda motorla sipariş yetiştirmek zorunda kalıyoruz. Kendi imkânlarımızla kat kat giyinip soğuktan korunmaya çalışıyoruz. Yeri geliyor, kayıp düşüyoruz; siparişi geç getirsek baskı altında kalıyoruz, işten çıkartılıyoruz. Yeri geliyor, bozuk motorla siparişe gidiyoruz. Sipariş gecikmesin, insanlar şikâyet etmesin diye biz canımızı ortaya koyuyoruz. Buna mecbur bırakılıyoruz” dedi.

‘HIZLI GİT GEL DE ÇOK SİPARİŞ GÖTÜR’

İstanbul Zeytinburnu’nda kurye olarak çalışan 20 yaşındaki İsa Güneş ise trafik kazası geçirdikten sonra bir sene boyunca sigortasının yatmamış olduğunu fark ettiğini söyledi. Güneş, şunları anlattı:

“Zeytinburnu’nda çalışıyordum. İlk işe girdiğimde bir araca arkadan vurmuştum. Tutanak tutalım dedik, işveren geldi, araç sahibine 100 lira verip anlaştı. Ay sonu da verdiği parayı benden kesti. Sonrasında orada sigortamın yapılmamış olduğunu öğrendim. Bunu da öğrenmem biraz acı bir sebepten oldu. Başka bir firmada çalışmaya başladım. O dönem bir trafik kazası geçirdim. Bir ay kadar yatış verildi, iş göremez raporu aldım, ayağım sakatlandı, kemikte ödem oluştu. Bunun ücretini alabilmek için SGK’ye başvurdum. Başvuru yaptığımda eski işyerimde çalışırken sigortamın yapılmamış olduğunu öğrendim. Bir senelik süre zarfında yalnızca bir aylık sigorta girişim yapılmış.

Çalışanlara sürekli “Hızlı git gel de daha çok sipariş götür” dendiğini aktaran Güneş, bu baskı nedeniyle günde 70-80 paket teslim ettiğini ve birçok kez kaza tehlikesi atlattığını söyledi.

BİZE KORUYUCU EKİPMAN VERİLMİYOR

motor-ustunde-olumle-burun-buruna-618535-1.Bursa Kestel’de 10 ay boyunca bir pizzacıda kurye olarak çalışan 18 yaşındaki Berkcan Yüceer de iş güvenliğinden yoksun çalışmak zorunda bırakılan binlerce motokuryeden biri. Kask dışında koruyucu ekipmanların işyeri tarafından sağlanmadığını vurgulayan Yüceer, şöyle konuştu: “Koca bir kışı kendi ekipmanlarım ile geçirdim. Ekipmanları olmayan arkadaşlar kendi eskileriyle idare etmeye çalışıyordu. Neredeyse kışın bitimine son bir ay kala bir mont verdiler. Ayrıca izinler konusunda da sıkıntı yaşıyorduk. İzinleri sadece hafta içinde, kendilerine göre belirliyorlardı. Kimi zaman günde 4-5 paket atarken, yeri geliyor 40 paket atıyordum. Paket servis süresi bilindiği üzere 30 dakikaydı. Aksi takdirde siparişi müşteriye ücretsiz veriyoruz, bu sebepten ötürü hızlı olmamızı istiyorlar. Kendimizi hep baskı altında hissediyorduk. 30 dakika kuralının saçma olduğunu çok kereler dile getirdik. Hatta bu sene başında bir toplantıda bizden bunu 25 dakika yapmamızı istediler; ama biz karşı çıkınca diretmeyip vazgeçtiler.”

Çalışırken kaza geçirip yaralandığını da anlatan Yüceer, bu gibi problemlerle çoğu motokuryenin karşılaştığını söyledi. Yüceer, sözlerini şöyle noktaladı: “Daha önceden birkaç kez kaza yaptım. Ekipmanların hava şartlarına uygun olmaması sebebiyle ve yolun ortasında olan bir ağacı görmemem kaza yapmama neden oldu ve ağaca çarptım. Bir de kamyonet beni görmedi, çarptı, motorum bir tur dönüp beni üstünden attı ve dizim sakatlandı. Dizliğim olmadığı için hâlâ sıkıntı yaşıyorum, ağrı çekiyorum.”