Nefreti sanata dönüştürmek

Artemis Günebakanlı

Başka insanlarla iletişim kurmaya başlar başlamaz, istesek de istemesek de öğrenmek zorunda kaldığımız bir şey var: İnsanlar söyledikleriyle canımızı yakabilir. Yaşam boyu her yerde karşımıza çıkan bu gerçekle baş etme biçimi herkes için farklı olabilir. Kimimiz iki insanın birbirini anlama ihtimaline şans vermekten vazgeçmeyerek iletişimi açık tutmaya çalışır; kimimiz kötü niyetli sözlere karşı kendini tamamen kapatır; olumsuz yorumlar bazılarımızın bir kulağından bile girmezken bazılarımızın kalbine saplanıp kalır.

İnternet üzerinden kurulan iletişimlerde, özellikle sosyal medyada yargılayıcı, kırıcı, aşağılayıcı, zorbalığa varan ifadelerin kullanımı çok daha yaygın. Konuştuğumuz insanın kanlı canlı karşımızda olmaması, kimi zaman empati kurma yeteneğimizi askıya almamızı kolaylaştırıyor. Sosyal medyayı aktif olarak kullanan herkes, her an nereden ve neden geldiği belli olmayan bir hakarete hedef olabiliyor. Bunlar münferit laf çarpmalardan siber zorbalığa kadar gidebiliyor. Hele sosyal medyada çok kişiye ulaşan biriyseniz, her gün onlarca nefret dolu mesaj ve yorum almanız doğal görülüyor.

Berlinli synthesizer meraklısı Hainbach, YouTube kanalında modüler synthesizer’lar ve deneysel müzikle ilgili videolar paylaşıyor. Videolarından biri, algoritmanın bir cilvesi sonucu her zamanki kitlesinin dışında yeni insanlara ulaşıyor ve Hainbach’a pek de aşina olmayan bu yeni kitle, videoya nefret içerikli yorumlar bırakıyor. Hainbach, güvenli bir alan olarak gördüğü YouTube kanalındaki bu yorumlarla nasıl başa çıkacağını düşünürken “Hate Loops” projesi ortaya çıkıyor. Hate Loops, internetteki nefreti sanata dönüştürmenin harika bir örneği.

Hainbach, kendisi gibi synthesizer odaklı videolar çeken Red Means Recording, Simon The Magpie ve Noir Et Blanc Vie kanallarının sahiplerinden, kendilerine gelen nefret yorumlarını topluyor. Bütün bu yorumları, standart bir manyetik banda aktarıyor. Diğer yandan, arşivlenebilecek kalitede bir banda ise bir piyano parçası kaydediyor. Bu iki bandı, birbirinden metrelerce uzak makaralar arasına gererek oynatıyor. Nefret yorumları ve piyano. Bantların güzergâhına bıçaklar, zımpara kâğıdı gibi malzemeyi yıpratan engeller yerleştiriyor. Saatler sonra, nefret cümlelerinin kayıtlı olduğu bant giderek anlaşılmaz bir cızırtıya dönüşürken, geriye piyano sesi kalıyor.

Hainbach’ın yaptığı bu etkileyici deney, gündelik hayattaki pek çok şeyi ele alışımla ilgili yeniden düşünmemi sağladı. Nefreti alıp ilham verici bir şeye dönüştürmek her zaman mümkün olmasa da, Hate Loops’u aklımızın bir köşesinde tutmakta fayda var.

(Beni Hainbach ile tanıştıran Fakih Kademoğlu’na teşekkürler.)