Nerede kaldı o eski sinemalar?

Murat Tırpan

Bilindiği gibi 2020 yılından itibaren koronavirüs (Covid-19) tedbirleri kapsamında sinema salonlarının faaliyetlerine de ara verilmişti. Önce sinema salonları yılsonuna kadar kapatılmış 2020’nin sonunda yayımlanan ek genelgeyle de salonların kapalı olma durumu 1 Mart 2021 tarihine kadar uzatılmıştı. 25 Şubat’ta ise salonların açılma tarihi 1 Mart’tan 1 Nisan’a ve ardından haziran başına ertelenmişti. Daha sonra sinema salonlarının kendi talebiyle geri dönüş tarihi olarak 1 Temmuz belirlendi. Bunu temel nedeni zor durumda olan sinema salonlarının özellikle AVM’lerdeki kira indiriminden yararlanmak istemeleriydi. Böylece salonlar bugüne kadar durumu idare etme şansı buldular. Arada ise devlet sinema biletleri üzerinden alınan eğlence vergisi oranının 31 Mayıs 2022’ye kadar yüzde sıfır olarak uygulanmasına karar vererek salonları biraz daha rahatlatan bir karar aldı.

BLOCKBUSTER FİLMLER BEKLENENİ VERMEDİ

Şimdiyse perdeleri açma zamanı! 2 Temmuz haftasıyla birlikte salonlar kapılarını açtı, ilk ayın gişe beklentisi olan filmleri daha önce birkaç kez ertelenen Hızlı ve Öfkeli 9, Black Widow, Korku Seansı 3: Katil Şeytan, Space Jam: Yeni Efsane ve The Suicide Squad: İntihar Timi oldu. Normalde yaz sezonunda gişeleri fena olmayan türden blockbuster dediğimiz bu filmler bekleneni veremedi.

Rakamlara bakarsak normalleşme sürecinin başlamasıyla sinemaların toplamda 31’i yeni olmak üzere 53 filmle 1 milyon 782 bin 296 seyirciyi ağırladığını görüyoruz. Bu elbette geçen yıldan çok daha iyi. 2020 yılında 3 Temmuz-6 Ağustos arasında daha fazla filmin vizyona girmesine rağmen ve sinema seyircisi sayısı sadece 37 bin 676 idi. 2020’de 2400 kadar sinema salonundan ancak 20’si açılabilmişti. Asıl karşılaştırmayı Covid’in henüz olmadığı 2019 ile yaparsak, (5 Temmuz -1 Ağustos verileri) 2 milyon 581 bin 170 seyirci ile karşılaşıyoruz. 2019 ve 2020 arasında film sayısının yakın olduğunu ama seyirci sayısının dramatik bir şekilde düştüğünü görüyoruz. Böyle baktığımızda bu yılın Temmuz verileri beklenebileceği kadar kötü görünmüyor.

Hızlı ve Öfkeli 9 filminin başlangıç için doğru bir seçim olduğu ilk üç günündeki 181 bin 692 ve toplamdaki 773 bin 392 seyirci sayısına bakarsak ortada.
Ancak ertesi hafta vizyona giren Black Widow’un o kadar başarılı olmadığını görüyoruz. Bunda elbette filmin internete sızmış olmasının da etkisi var. İzleyici bu süreçte evinde film izlemeye daha bir alışmış durumda ve bunu kırmak kolay olmayacak. Keza yine korsana düşmüş olan Sessiz Bir Yer 2’nin ve Suicide Squad’ın devam filminin kaderi de aynı oldu. Ayrıca muhtemelen uzun süredir evde kapalı kalan çocukların çoğunun tatilde olduğu düşünülerek animasyon filmlerin vizyon tarihinin eylüle doğru bırakıldığını görüyoruz ki sanırım doğru bir karar.

Elbette salonlarda seyirciyi sinemaya çekmek için farklı stratejiler de denendi. Örneğin ilk vizyon gören ticari komedi filmimiz Hababam Sınıfı Yaz Oyunları ilk üç gün sinemalarda ücretsiz olarak gösterildi. Film şu an itibariyle 200 bin civarında seyirciyle yoluna devam ediyor ki hiç fena değil. Önce Netflix’e geleceği söylenen filmin yapımcıları muhtemelen doğru karar verdiklerini düşünüyorlardır. Cinemaximum gibi zincirler mısır kampanyaları ile salonları cazip hale getirmeye çalıştı. Öte yandan Beyoğlu Sineması gibi bağımsız salonlar da izleyicinin ‘ayağının alışması’ için salonlarda farklı etkinlikler düzenliyor.

SİNEMALAR GÖZDEN ÇIKARILMAYACAK

Veriler kötü değil ama eski günlere dönmek de öyle. Türkiye’de faaliyet gösteren ve içerik dağıtan dijital platform sayısının artarak (Netflix, BluTv, PuhuTv, Gain, Exxen, Amazon Prime Video) altıya yükselmesi bunun göstergelerinden biri. Arkasının geleceğini de öngörebiliriz. Öte yandan içerik sayısının da arttığını; 2021’in sadece altı ayında yayımlanan dijital dizi sayısının bundan önceki dört yıl toplamının üzerinde olduğunu görüyoruz. Hatta ilginç bir şekilde bu platformlar sayesinde artan seçeneklerin korsan izlemelere darbe vurduğunu da görüyoruz. Henüz 2021 verilerine sahip değiliz, ama Aralık 2019 ve Kasım 2020 arasında torrent, akış, bağlantı paylaşımı ve indirme sitelerine yapılan ziyaretlerin yaklaşık yüzde 10 gerilediğini biliyoruz.

Demek ki bir yandan izleyici kaliteli bir şekilde önüne gelen dijital ürünlerden mutlu, filmleri bu şekilde izlemeyi tercih ediyor. Öte yandan sinemaları da gözden çıkarmayacak gibi. Burada sosyalleşme ihtiyacının da altını çizelim, uzun süredir evlere mahkûm izleyici için eşiyle dostuyla sinemaya gitmek önemli bir aktivite. İlk ay vizyonunda bu tür bir ihtiyacın etkisi olduğunu da düşünmeli. Sonuç olarak bu sıra dışı yaz sezonunda elimizdeki ilk rakamlar hiç de fena değil, ama gişenin stabil olması da beklenemez. İşlerin nasıl yürüyeceği ise eylülden itibaren netlik kazanacak.

*Yazıdaki veriler boxofficeturkiye.com’dan alınmıştır.