Nereden baksan tutarsızlık!

Ekonomi Servisi

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), haziran ayına ilişkin işgücü istatistiklerini yayımladı. Son üç aydır süren istihdam artışları haziranda durdu. Hem istihdam oranı hem de işgücüne katılım oranı düştü. İstihdam edilenlerin sayısı haziranda 46 bin azalarak 30,8 milyon kişi olarak kaydedildi. 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı da haziran ayında bir önceki aya göre 136 bin kişi azalarak 3,5 milyon kişi oldu. Bunun sonucunda da işgücü 182 bin azalarak 34 milyon 407 bine geriledi.

DİSK-AR tarafından TÜİK verilerinden yararlanarak yapılan hesaplamaya göre mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı ise Haziran 2022’de 7 milyon 607 bin kişi olarak gerçekleşti. TÜİK’e göre Haziran 2019’da yüzde 13,7 olan işsizlik Haziran 2022’de yüzde 10,3 olarak gerçekleşti. Ancak aynı yıllarda geniş tanımlı işsizlik yüzde 19,1’den yüzde 20,4’e yükseldi.

İŞKUR’un Haziran 2021 ile Haziran 2022 arasında son 1 yıllık dönemde kayıtlı işsiz sayısı 2 milyon 950 binden 3 milyon 568 bine yükseldi, kayıtlı işsiz sayısında yaklaşık yüzde 21’lik bir artış gerçekleşti. TÜİK’e göre ise son 1 yılda dar tanımlı işsiz sayısı 30 bin kişi azaldı. İŞKUR’a göre son 1 yılda toplamda 617 bin kişi işsiz olduğu için İŞKUR’a başvurdu. Bu başvuruların 329 bini kadın, 288 bini ise erkek işsizlerden oluştu. Son 1 yılda İŞKUR’a kayıtlı kadın işsizlerin sayısı 329 bin iken TÜİK’e göre ise son 1 yılda kadın işsizliği 129 bin arttı. Erkek işsizliği ise 99 bin azaldı.

Cinsiyete göre TÜİK ile İŞKUR arasındaki uçurumun artmaya devam ettiğine dikkat çekilen DİSK-AR raporunda “Bu sebeple İŞKUR ile TÜİK arasındaki sayılardaki bu uyumsuzluğun sorunlu olduğunu düşünüyoruz” denildi.

TÜİK verilerine göre işsizlik türlerinin en yüksek olduğu kategori bu ay da yüzde 28,3 ile geniş tanımlı kadın işsizliği oldu. İkinci yüksek işsizlik kategorisi ise genç kadınlarda gerçekleşmişti. Haziran 2022’de 15-24 yaş arasındaki genç kadın işsizliği 27,9 olarak hesaplandı.

FARK 10,4 PUAN

DİSK-AR raporunda dar tanımlı işsizlik ile geniş tanımlı işsizlik oranını arasındaki farkın açılmasına dikkat çekilerek şu bilgilere yer verildi: “Türkiye’de 2018 Eylül’de başlayan ekonomik kriz ve 2020 Mart ayından bu yana yaşanan salgınının da etkisiyle işgücü piyasası dışına çıkış eğilimi artıyor. Zamana bağlı eksik istihdamda artış ve iş bulma ümidinin kaybedilmesine paralel olarak dar ve geniş tanımlı işsizlik oranları arasındaki fark giderek açılıyor. Örneğin, Ocak 2019’da dar tanımlı işsizlik yüzde 13,6 iken geniş tanımlı işsizlik yüzde 19,7 olarak gerçekleşmişti. Bu dönemde geniş tanımlı işsizlik dar tanımlı işsizlikten 6,1 puan yüksekti. Haziran 2022’de ise dar tanımlı işsizlik yüzde 10,3 iken geniş tanımlı işsizlik yüzde 20,4 olarak gerçekleşti. Dar ve geniş işsizlik arasındaki fark bu dönemde 10,4 puan oldu. Dar ve geniş işsizlik arasındaki makasın bu denli açılmasının en önemli nedeni salgın dönemindeki işten çıkarma yasağının dar tanımlı işsizliği sınırlı düzeyde tutmuş olması ve işbaşında olunan sürenin azalmasıdır. Böylece dar tanımlı işsizlik sınırlı kalırken geniş tanımlı işsizlik fırlamıştır.”

HAFTALIK ÇALIŞMA SÜRESİ ARTIYOR

İstihdam edilenlerden referans döneminde işbaşında olanların, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış haftalık ortalama fiili çalışma süresi 2022 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre 0,6 saat artarak 44,5 saat olarak gerçekleşti. Dünya genelinde yasal çalışma sürelerine ilişkin değişikler yapılmaya başlasa da Türkiye’de yasal çalışma süresi yıllardır 45 saat. Ancak bu yasal süre yasadışı bir şekilde aşılıyor. OECD’nin verilerine göre ülkede haftalık 50 saat ve daha fazla çalışanların oranı yaklaşık yüzde 25. Türkiye bu oran ile Meksika’dan sonra en uzun mesai saatlerinin olduğu ülke konumda. OECD ülkelerinde 50 saat ve daha fazla çalışanların oranı ise Türkiye’nin 10 puan altında, ortalama yüzde 10 seviyesinde.