Nereden başlasak?

Tolga Mırmırık

Dünya kadar iş çıktı bir anda.

• Banyodaki küvetin musluğu açık kalmış sanırım. Giderde de tıpa vardı, taşmak üzere olabilir.
• Hem oradaki lavabonun çeşmesi de su kaçırıyordu, yaptırmam lazım.
• Internet de gitti, yazı yetiştirmem lazım gazeteye.
• Telefon çalmaya başladı bir yandan, arayan da evin kaptanı.
• Mutfaktaki bir şey tutuşmuş sanırım, çok duman gelmeye başladı.
• Yetmez gibi kedi de yan sehpadaki suyu devirdi.

Hangisi ile başlanmalı? Hangisine önce koşsam ki? Mantıklı olan öncelikle mutfaktaki dert ile başlamak gibi. Yangın ihtimali var. Siz olsanız ilk hangisini yapardınız?

Bu yazıyı okuyan ve beni tanıyanlar, “Ancak Tolga’nın başına gelirdi bu kadar şey tam da aynı zamanda” diyecektir sanırım. Eminim ki buradaki varsayımlar kadar olmasa da benzer durumda kalmışız ya da dinlemişizdir çoğumuz. Birçoğumuzun da üstteki listeyi görünce yaklaşık olarak hangilerini hangi sıra ile yapması gerektiğine dair bir fikri oluşmuştur şimdiye kadar. Buradaki sorun biraz da 100 kişiden bu sıralamalarını aldığınızda görünür olmaya başlayacaktır. Kimisi yangın riskini kontrolden hemen sonra telefonu açacak, kimisi mutfaktan dönüp yerdeki suyu temizleyecek ve bunu kolaylar kolaylamaz telefonu açıp eş zamanlı olarak işine devam edecek, kimileri yangın riskini önleme sonrası koşup küvet musluğunu kapatacak ve telefonu eline alıp salondaki kedinin suyu yalamasını engelleyip orayı kurutacaktır.

Eminim, hiç kimse önce şu yazımı halledeyim de sözümü tutayım sonra diğerlerine geçeyim demeyecektir (Tolga böyle yapabilir diyen arkadaşlarım şu anda kulağımı çınlatıyor, yapmayın). Şu ana kadar, çok büyük ihtimalle, atacağımız adımlarda hangisini önce yapacağımıza ve hangisini de en sona bırakacağımıza hemfikiriz diye düşünüyorum. Yangın riskini ilk önce hallediyoruz, en son da dönüp yazımızı halletmeye çalışıp, yazının yetişme işini de editörümüzün affına sığındırıyoruz. Aradaki tüm maddeler ise garip bir şekilde her insandan insana çok değişiklik gösterebilecektir.

Siz Yazılımcılar Ayrı Dünyadansınız Abi

Çeyrek yüzyıla yaklaşan yazılım dünyası hayatımda buna benzer çok benzetme duymuşumdur. Düşünme biçimi, bazı detaylara daha ince eler sık dokur tarzında bakma, (her şeyi adım adım) planlayabilme kabiliyeti ve bence görsel sanatlardaki “topluma aykırı yazılımcı tipleme” karakterlerinin oluşturduğu bakış açısı kaynaklı olduğunu düşünüyorum bu benzetmelerin de. Haklı ve çok güldüğüm örnekler fazlasıyla mevcut. Yukarıdaki sıralamayı iyi bir yazılımcıdan istesem, nasıl bir cevap alacağımı az çok biliyorum. Ama o da çok büyük ihtimal ile ilk sıraya yangın riskini giderme ve son sıraya yazı işini alacaktır. Fark sanırım bunu “neden böyle sıraladın peki?” sorusunu sorduktan ve detay cevap aradıktan sonra ortaya çıkacaktır. Meslek gruplarında bu konunun asıl detay kısmını inceleyen ve günlük yaşamlarına da uygulayan onlarca bilim insanı var, ben kendi deneyimim olan yazılım dünyasındaki yansımalarını aktarmaya çalışacağım. Gerçekten farklı dünyalardan değil, tüm insanlık gibi evrimin bizi getirdiği düşünebilmemiz sayesinde hepimiz aynı adımları atıyoruz her işi yaparken aslında.

Size yazılım işi getirdim

Çok sevdiğimiz bir müşterimiz, Facebook’tan (Meta?) sonraki en iyi fikir olan ve dünyada çığır açacak bir “hesap makinesi uygulaması” yaptırmak istiyor. Hesap makinesinde olmasını isteği özellikleri de çıkarmış. Bunu size iletiyor ve bu işleri yapacak bir uygulamanın, öncelikli olarak hangi sıra ile kendisine teslim edileceğini bilmek istiyor. İşin ucunda da çok büyük para var, bu yüzden sizler de ortak olarak görev aldınız. Elinize geçen istek listesi şöyle:

• Toplama, çıkarma, çarpma ve bölme işlemleri yapabileyim.
• Sinüs, kosinüs, tanjant gibi ana trigonometri hesapları yapabileyim.
• Kare alma ya da karekök alma işlemleri de olsun.
• Fourier ve Laplace dönüşümlerini görsel olarak kullanabileyim.
• Integral ve türev denklemlerimi çözebileyim.

Harika fikir. Facebook’tan daha fazla kullanacağım da kesin. Peki, siz gerçek hayatta bunu nasıl sıralardınız? Ortada bir yangın da yok. Ama az çok bir fikriniz oluştu liste hakkında. Dört işlem fonksiyonlarını ilk yapmak istediğinize, Fourier ve Laplace işlemlerini de en sona bıraktığınıza büyük bir güvenle para yatırabilirim. İlk listedeki olağan hayat işleri ile son yazılım uygulamasındaki işler çok farklı görünse de sıralama işine geldiğimizde tümümüz hemen hemen aynı yaklaşımları kullanıyoruz. Gerçekten o kadar da farklı dünyalardan değiliz. Yaptığımız tek şey aslında “’yapılabilirlik ve aciliyet/risk’ ya da ‘yapılabilirlik ve çıkarım ne’” tablosunu hesaplayabilme becerisi.

Onlarca matematiksel tekniği ve yöntemi olsa da gördüğüm, genelde hem “normal vatandaş” hem de yazılımcılar olarak kısaltma olarak PACE (Priority, Action, Consider, Eliminate) adı verilen bir yöntem tercih edilmekte hayatımızda. Burada her bir işe “ben bunu yapabilir miyim?” sorusunu sorup, 5(çok kolay bu) ile 1(bu da ne ki?) arasında puan veriyor, sonra da “riski/aciliyeti ne?” sorusuna 5(olmazsa olmaz) ile 1(ne gerek var şimdi?) puanı verip ikisini çarpıyor, çıkan sonuçları büyükten küçüğe sıralayıp işe oradan başlıyoruz.

Üstteki iki liste için de yazılımcı olun ya da olmayın, bu yöntemi uygularsanız, bana hak vereceğinizi düşünüyorum. Editörüme yazıyı tam zamanında yetiştirdiğime göre şimdi gidip şu iyice büyüyen yangını söndürmeye çalışayım ben. İyi haftalar…